کتاب «تشیع، همبستگی و مخاطره هویت‌گرایی» اثر آرمان ذاکری توسط نشر نی منتشر شد.
به گزارش کتاب نیوز به نقل از اعتماد؛ ذاکری در پیشگفتار این کتاب نوشته است: «متن حاضر نسخه بازنویسی شده بخش میدانی رساله دکتری من است که سال ۱۳۹۷ با عنوان دگردیسی همبستگی اجتماعی در جامعه ایران مطالعه موردی فعالیت‌های خیریه مرجعیت از دوره پهلوی تا امروز به راهنمایی دکتر محمد رضایی و دکتر سارا شریعتی در گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس از آن دفاع کرده‌ام؛ پیش‌تر بخش نظری رساله پس از بازنویسی با عنوان همبستگی اجتماعی و دشمنان آن به همت نشر نی منتشر شده است.هدف من در این تحقیق مطالعه نقش اجتماعی نهاد دین در نسبت با همبستگی اجتماعی بوده است. برای نیل به این هدف در فصل اول این اثر به مطالعه مفاهیم مترادف با امر خیر در سنت‌های دینی پرداخته‌ام، در فصل دوم ادوار فعالیت‌های خیریه در سنت علمای شیعه را تا دوران معاصر مطالعه کرده‌ام و در فصل سوم سرنوشت امر خیر را در نظر و عمل عرفا پی گرفته‌ام. در فصول چهارم و پنجم فعالیت‌های خیریه نهاد دین در دوره معاصر را در دو دوره متمایز قبل و بعد از انقلاب مطالعه کرده‌ام، در فصل ششم نتیجه‌گیری کرده با بازگشت به مدل راهنمای پژوهش به این پرسش پاسخ داده‌ام که درباره دگردیسی فعالیت‌های خیریه نهاد دین چه می‌توان گفت؟»
این کتاب مشتمل از هشت فصل است که عبارتند از:
1- فعالیت‌های خیریه در تاریخ تشیع؛ در این فصل به واژگان مترادف هدیه و خیریه در سنت علمای شیعه و همچنین در سنت تصوف پرداخته شده است.
2- ادوار اجتماعی فعالیت‌های خیریه در تاریخ علمای شیعه؛ نویسنده در این بخش با صورت‌بندی تاریخی سعی کرده به بررسی فعالیت‌هایی که تحت عنوان خیریه تعریف می‌شوند در دوره‌های تاریخی به شرح ذیل بپردازد:
دوره اول) دوران حضور ائمه (هدایا، زکات و خمس).
دوره دوم) از غیبت کبرا تا آغاز قرن چهارم هجری: انتظار و انفعال در دوره حیرت بزرگ.
دوره سوم) از آغاز قرن چهارم هجری تا برآمدن صفویان: گسترش موقوفات در شرایط تساهل حاکمان.
دوره چهارم) حکومت صفویان: علمای در قدرت و تولیت موقوفات.
دوره پنجم) از حمله افغان‌ها تا برآمدن پهلوی: حل اختلافات پیرامون خمس.
3- ادوار فعالیت‌های خیریه در سنت تصوف ایرانی.
4- ادوار فعالیت‌های خیریه مراجع شیعه در عصر پهلوی. این فصل متشکل از یک مقدمه و سه بخش است که در هر کدام به دوره‌ای خاص پرداخته شده و به ترتیب عبارتند از:
مقدمه) در آستانه دوره مدرن.
دوره اول) از تاسیس حوزه علمیه قم تا ورود آیت‌الله بروجردی به قم؛ بازسازی در عسرت.
دوره دوم) زعامت آیت‌الله بروجردی؛ تثبیت مرجعیت و بسط فعالیت‌های خیریه.
دوره سوم) از درگذشت آیت‌الله بروجردی تا برآمدن جمهوری اسلامی.
5- فعالیت‌های خیریه نهاد دین پس از برآمدن جمهوری اسلامی؛ در این فصل چهارمین بخش از صورت‌بندی مولف تحت عنوان «از پیروزی جمهوری اسلامی تا ابتدای دهه هفتاد: دوگانگی قم و نجف» مورد توجه قرار گرفته است.
6- یک قرن فعالیت‌های خیریه مراجع شیعه؛ از تبلیغ سنتی تا هویت‌گرایی؛ در ابتدای این فصل مقدمه‌ای با عنوان «دگردیسی فعالیت‌های خیریه مراجع: ظهور هویت‌گرایی از دهه هفتاد» آمده است و پس از آن موارد ذیل مورد بحث و بررسی قرار گرفته‌اند:
عوامل موثر بر دگردیسی فعالیت‌های خیریه علمای شیعه با تمرکز بر مقولاتی از قبیل: وضعیت سیاسی، افزایش جمعیت شیعیان و روحانیان، اوضاع اقتصادی، زمینه اجتماعی، تعداد و نوع مقلدان، وجود اراده فعالیت‌های خیریه، ویژگی‌های فعالیت‌های خیریه در روحانیت شیعه، اماکن اصلی فعالیت‌های خیریه، مهم‌ترین مراجع فعال در امورد خیریه در یکصد سال گذشته و...
نویسنده این کتاب مدعی است نهاد دین اکنون در موقعیتی است که می‌بایست میان دو جنس همبستگی متضاد انتخاب کند: هویت‌گرا شدن یا اجتماعی شدن؟
به‌زعم وی صورت‌مساله اما هنوز نه روی میز مراجع شیعه است و نه روی میز روشنفکران و دانشگاهی‌ها؛ این، جایی است که شاید چنین آثاری بتوانند نقشی ایفا کنند: در ساختن همبستگی اجتماعی.
«تشیع، همبستگی و مخاطره هویت‌گرایی» با عنوان فرعی «ادوار اجتماعی فعالیت‌های خیریه نهاد دین» نوشته آرمان ذاکری در 436 صفحه توسط نشر نی منتشر شده است.
................ هر روز با کتاب ................
