کتاب «متون فقه شهیدین» اثر مهدی منتظر قائم از سوی سازمان سمت و با همکاری دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری منتشر شد.

متون فقه شهیدین مهدی منتظر قائم

به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایبنا، کتاب «متون فقه شهیدین» اثر مهدی منتظر قائم در 763 صفحه و با شمارگان 300 نسخه و قیمت 119 هزار تومان از سوی سازمان سمت و با همکاری دانشگاه علوم قضایی و عدالت اداری منتشر شد.

نویسنده در پیشگفتار این اثر آورده است: «این کتاب برای دانشجویان رشته حقوق و حقوق اسلامی در مقطع کارشناسی به عنوان یکی از منابع درس متون فقه تدوین شده است. امید است سایر دانشجویان، طلاب و دیگر علاقه‌مندان نیز از آن بهره‌مند شوند.

محمد العاملی معروف به «شهید اول» (شهادت:786 ق)، کتاب اللمعه الدمشقیه فی فقه الإمامیه را نوشت و زین‌الدین العاملی معروف به «شهید ثانی» (شهادت: 966 ق)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه را تألیف کرد که شرح ممزوج با متن است و به شرح لمعه معروف شده است. شرح لمعه که همه ابواب رایج فقهی را دربر دارد، صدها سال است کتاب درسیِ حوزه‌­های علوم دینی است و قسمت­هایی از این دو کتاب ده‌­ها سال است در دانشکده‌­های حقوق و الهیات تدریس می‌شود.»

در ادامه همین مقدمه می‌نویسد: «اختصارِ اللمعه موجب شده بسیاری از مسائل فقهی و ادله­ آن ذکر نشود و بعضی از عبارت‌­های آن را برای دانشجویان مبهم کند. توضیح و تفصیل شرح لمعه نیز باعث طرح بعضی از مطالب غیرضروری شده که با فرصت محدود دانشجویی مناسب نبوده­ و نیست. از این‌رو، علیرضا امینی و سید محمدرضا آیتی، از استادان محترم حوزوی، مطالب غیر ضروری شرح لمعه را حذف و بعضی از مواد قانونی مناسب با آن را در پاورقی اضافه کرده و انتشارات طه و سازمان «سمت» آن را به نام تحریر الروضه فی شرح اللمعه در سال 1381 منتشر کردند. پس از آن بعضی از دانشکده‌­ها، ازجمله دانشکده علوم قضایی که نسبت به سایر دانشکده­‌های حقوق برای تدریس متون فقهی وقت بیشتری گذاشته بود، تحریر الروضه را منبع اصلی درس «متون فقه» قرار دادند.»

وی یادآوری می‌کند: «با تدریس این کتاب از آغاز انتشار، به نظر رسید برای تسهیل مطالعه استادان و دانشجویان لازم است بعضی از مطالب آن توضیح یا تفصیل داده شود. از این‌رو، با هماهنگی آقای علیرضا امینی در موارد لازم مطالبی در پاورقی اضافه شد. در این پاورقی‌­ها عبارت­‌های مشکل توضیح داده شده، به بعضی از نظرهای دیگر اشاره شده، بعضی از آیات و روایاتِ مستندِ فتواها اضافه و در بعضی موارد، ادامه عبارت شرح لمعه ضمیمه شده است. از آن سال تا کنون اکثر مباحث حقوقی تحریر الروضه و مباحث «قصاص و دیات» از شرح لمعه (با حذف احکام بردگان) به همراه این توضیح‌­ها و تفصیل­‌ها به صورت جزوه­‌های درسی و به عنوان متون فقه یک تا هفت بارها تدریس و هر بار بازنگری شده است. تلاش شده است پاورقی­‌ها به­‌گونه­‌ای باشد که استادان و دانشجویان را برای فهم بهترِ متن، از مراجعه به قرآن، کتب روایی متقدمان (مثل کتب اربعه)، بعضی از کتب فقهی و شرح­‌هایی که برای متن لمعه و شرح لمعه نوشته شده، بی‌­نیاز کند.»

در جایی دیگر نیز آورده است: «پس از انتشار چاپ بیست و دوم تحریر الروضه در سال 1397 (با ویرایش جدید)، این جزوه­‌های درسی با آن مطابقت داده شد، تغییرهای مواد قانونی إعمال شد، بعد از هر مبحث، نمونه سؤال اضافه شد و با تجمیع آن­ها و موافقت مؤلّفان محترم، مدیر محترم «طه» و رئیس محترم «سمت» با انتشار آن، مراحل داوری و انعقاد قرارداد بین «سمت» و دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری پایان یافت و به نام «متون فقه شهیدین» با ویراستاری دقیق خانم عذرا قبله‌ای در نوبت چاپ قرار گرفت.»

در پشت جلد این کتاب نیز درج شده است: «تحریر الروضه که گزیده جامعی از شرح لمعه (تالیف دو شهید محمد و زین‌الدین العاملی) است مهم‌ترین منبع درس متون فقه شهیدین مباحث جهاد تا حدود را از این کتاب و قصاص و دیات را از شرح لمعه نقل کرده و پاورقی‌هایی به آن افزوده است. در پاورقی‌ها برخی از عبارت‌های مشکل متن توضیح‌داده‌شده، بعضی از مطالب آن مفصل‌تر بیان شده و روایات مورد استناد فقها از کتب روایی متقدم نقل شده است. این توضیح و تفصیل‌ها بر اعتبار تحریر الروضه افزوده و اغلب استادان و دانشجویان را از رجوع به کتب روایی و فقهی و شرح‌ها و ترجمه‌های شرح‌العمه بی‌نیاز کرده است.

با مطالعه این کتاب معلوم می‌شود بسیاری از فتواهای فقهای قدیم کارآمد و عقلایی است. به علاوه، اجتهاد مستمر موجب شده است فقه به سمت کارآمدی بیشتر پیش برود و توجه فقیهان به ارزش‌گذاری‌های بیشتر شود. اکنون بسیاری از مجتهدان دریافته‌اند برای تعالی فقه علاوه بر احاطه بر فتواهای فقهای قدیم و ادله آنان؛ شناخت مقتضیات زمانه نیز لازم است.»

................ هر روز با کتاب ...............

دختری نوجوان، زیبا و در آستانه‌ بلوغ است و به خاطر فقر خانواده‌اش در یک محله‌ بدنام زندگی می‌کند... خواهرش نیز یک زن بد نام است... با رسیدن به سن بلوغ باید کار خواهر بزرگترش را انجام دهد تا کمک خرج خانواده باشد... پسر یک راهب ریاکار بودایی است... عاشق میدوری می‌شود اما خجالت می‌کشد از اینکه عشقش را به میدوری اظهار کند؛ به‌رغم اینکه همانند سایر همبازیان خود به کار خواهر بزرگتر میدوری آگاه است ...
تمایل به مبادله و خرید و فروش انگیزه‌های غریزی در انسان‌ها نیست، بلکه صرفاً پدیده‌ای متاخر است که از اروپای قرن 16 آغاز می‌شود... بحران جنگ جهانی اول، رکود بزرگ و جنگ جهانی دوم نتیجه عدم تعادل بین آرمان بازار و رفاه اجتماعی و ناتوانی هرگونه ضدجنبش اجتماعی، نظیر سوسیالیزم و کمونیزم، برای کاهش تنش‌ها بود... تاریخ انگلیس، از جنبش حصارکشی در قرن شانزدهم تا لغو قانون حمایت از فقرا در 1834، تاریخ کالایی سازی جامعه و طبیعت است... نئولیبرال‌ها و فاشیست‌ها همچنان مشغول آرمانشهر بازارند! ...
سنت حشره‌شناسی در ایران به دانشکده‌های کشاورزی پیوند خورده و خب طبعا بیشتر پژوهشگران به مطالعه حشرات آفت می‌پردازند... جمله معروفی وجود دارد که می‌گوید: «ما فقط چیزهایی را حفاظت می‌کنیم که می‌شناسیم»... وقتی این ادراک در یک مدیر سازمانی ایجاد شود، بی‌شک برای اتخاذ تصمیمات مهمی مثل سم‌پاشی، درختکاری یا چرای دام، لختی درنگ می‌کند... دولت چین در سال‌های بعد، صدها هزار گنجشک از روسیه وارد کرد!... سازمان محیط زیست، مجوزهای نمونه‌برداری من در ایران را باطل کرد ...
چه باور کنید و چه نکنید، خروج از بحران‌های ملی نیز به همان نظم و انضباطی نیاز دارند که برای خروج از بحران‌های شخصی نیاز است... چه شما در بحران میانسالی یا در بحران شغلی گرفتار شده باشید و چه کشور شما با کودتا توسط نظامیان تصرف شده باشد؛ اصول برای یافتن راه‌حل خروج از بحران و حرکت روبه جلو یکسان است... ملت‌ها برای خروج از تمامی آن بحران‌ها مجبور بودند که ابتدا در مورد وضعیت کنونی‌شان صادق باشند، سپس مسئولیت‌ها را بپذیرند و در نهایت محدودیت‌های‌شان را کنار بزنند تا خود را نجات دهند ...
در ایران، شهروندان درجه یک و دو و سه داریم: شهرنشینان، روستانشینان و اقلیت‌ها؛ ما باید ملت بشویم... اگر روستاییان مشکل داشته باشند یا فقیر باشند؛ به شهر که می‌روند، همه مشکلات را با خود خواهند برد... رشدِ روستای من، رشدِ بخش ماست و رشدِ شهرستانِ ما رشد استان و کشور است... روستاییان رأی می‌دهند، اهمیت جدولی و آماری دارند اهمیت تولیدی ندارند! رأی هم که دادند بعدش با بسته‌های معیشتی کمکشان می‌کنیم ولی خودشان اگر بخواهند مولد باشند، کاری نمی‌شود کرد... اگر کسی در روستا بماند مفهوم باختن را متوجه ...