این اثر درباره طولانی‌ترین مناظره در تاریخ جهان معاصر است. صد سال اختلاف نظری و نزاع فلسفی بر سر راه رسیدن به سوسیالیسم یا جامعه سوسیالیستی.



«معادلات و تناقضات آنتونیو گرامشی»  [The antinomies of Antonio Gramsci] کتابی است به قلم پری اندرسون [Perry Anderson] که با ترجمه شاپور اعتماد و به همت انتشارات نیلوفر در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است. این کتاب البته پیشتر و در سال 1383 توسط نشر نو در ایران منتشر شده بود اما در چاپ جدید همانطور که مترجم در مقدمه خود اشاره می‌کند از آنجایی که اصل این مقاله در سال 2016 به صورت کتاب منتشر شده است، ترجمه جدید مطابق با این کتاب تنظیم شده تا مقدمه مفصل نویسنده هم به چاپ جدید اضافه شود. در حقیقت مطلب اصلی این کتاب حدود نیم قرن پیش شکل گرفته و در ابتدا در قالب یک مقاله و به زبان انگلیسی منتشر شد. در مقدمه مترجم در توضیح این تغییرات می‌خوانیم: «دستاورد اصلی آن مطالعه فیژیولوژیک مفهوم هژمونی بود. نویسنده بر اساس این مفهوم به قرائت انتقادی آرای سیاسی متفکران چپ و چپ نو در دموکراسی‌های غربی می‌پردازد. مقاله به رغم مرور شکست‌ها روی هم رفته خوش‌بینانه نوشته شده است. لیکن چندی نگذشت که با ظهور نولیبرالیسم فاتحه این خوش‌بینی خوانده شد و با شکست شوروی در جنگ سرد هژمونی آمریکا در سطح جهان تثبیت شد. لذا چهل سال بعد بررسی مجدد مفهوم هژمونی در دستور کار مولف قرار گرفت».

پِری اندرسون زاده ۱۱ سپتامبر ۱۹۳۸ تاریخ‌نگار و جامعه‌شناس سیاسی اهل بریتانیاست. او به عنوان متخصص تاریخ روشنفکری شناخته می‌شود و از چهره‌های جنبش‌های چپ نو و مارکسیسم غربی پس از ۱۹۵۶ به‌شمار می‌رود. اندرسون پروفسور تاریخ و جامعه‌شناسی در دانشگاه کالیفرنیا، لس‌آنجلس است. او برادر بندیکت اندرسون دانشمند علوم سیاسی است. از آثارش تبارهای دولت استبدادی و ریشه‌های پسامدرنیته را می‌توان نام برد.

همان‌طور که اشاره شد در چاپ جدید این اثر مقدمه طولانی نویسنده بر آن اضافه شده است و این مقدمه را می‌توان یکی از بخش‌های مهم کتاب به شمار آورد. نویسنده در این مقدمه توجه خود را بر سیر اندیشه گرامشی معطوف می‌کند و با ارجاع به آثار او مهم‌ترین ویژگی‌های اندیشه او را پی می‌گیرد. پس از این مقدمه، نویسنده کتاب خود را در 5 بخش اصلی با عناوین «تغییرها»، «تقریرها»، «عدم تقارن»، «زمینه‌ها» و «پیامدها» پی می‌گیرد.

در بخش انتهایی کتاب نیز گزارش«آتوس لیزا» همبند گرامشی به عنوان ضمیمه آورده است، این ضمیمه نیز مانند مقدمه از مطالبی است که در چاپ جدید به کتاب اضافه شده است. همانطور که اشاره ضمیمه کتاب که گزارش همبند گرامشی از روزهای زندان است، یکی از بخش‌های خواندنی این اثر را به خود اختصاص داده است، کسی که شاهد صحبت‌های گرامشی در فضایی به دور از نظر سانسورچیان زندان بود که می‌توانستند بر نوشته‌های او نظارت کنند، انتشار این متن اما خود داستان طولانی دارد که سال‌ها پس از مرگ نویسنده آن «آتوس لیزا» و به صورت اتفاقی و توسط همسر او منتشر شده است، و سال‌ها پنهان بوده است.

در توضیح این گزارش در کتاب می‌خوانیم: «متنی که در ذیل آمده است، فصل پنجم آن کتاب است، که شامل دو چیز است، هم متن گزارش لیزا از درس‌های گرامشی در زندان و هم توصیف آنچه در شرایط «تو ری دی با ری» سر هر کدام آمد. این مطلب که به صورت محرمانه نوشته شد و تازه بعد از مرگ رهبری که تمام تلاش خود را کرد تا محرمانه بماند، فاش شد همان گزارش معروف آتوس لیزاست که تا به امروز ذره‌ای از قدرت انفجاریش کاسته نشده است. دلیل این که چرا تولیاتی در 1933 تصمیم گرفت آن را پنهان کند در این حرف گرامشی نهفته است که معتقد بود نظرش مثل«خار در چشم» مشی رسمی حزب است»

اما برای توصیف اجمالی مطالب کتاب شاید بد نباشد به بخشی از توضیحی که مترجم اثر در پشت جلد کتاب منتشر کرده است رجوع کنیم: «این اثر درباره طولانی‌ترین مناظره در تاریخ جهان معاصر است. صد سال اختلاف نظری و نزاع فلسفی بر سر راه رسیدن به سوسیالیسم یا جامعه سوسیالیستی. گرامشی با الهام از «انقلاب علیه کاپیتال» سعی می‌کند تا موضوع اصلی نخستین کنگره «انترناسیونالیسم سوم» را که درباره دموکراسی بورژوایی و دیکتاتوری پرولتاریا بود به کمک مهم ترین مفهوم سوسیال دمکراسی روس و سوسیال دمکراسی آلمان، یعنی مفهوم هژمونی درک و میان شرق و غرب تمایزی بنیادی ترسیم کند.

کتاب تشکیل شده است از تقریرهای مختلف مفهوم هژمونی و تبعات تغییرات معنایی آن برای درک ساختار قدرت در لیبرال دمکراسی‌های غرب». خوانندگان باید این نکته را هم در نظر داشته باشند که این کتاب در زبان فارسی نیز مانند انگلیسی همراه با کتاب «ه مثل هژمونی» به قلم همین نویسنده، منتشر شده است چرا که میان دو کتاب ربط مفهومی وجود دارد که اگر مخاطب هر دو کتاب را با هم مطالعه کنند، بیشتر می‌توانند مفهوم هژمونی را در اندیشه گرامشی و سیر آن در تاریخ و وضعیت کنونی‌اش درک کنند.

کتاب «معادلات و تناقضات آنتونیو گرامشی» به قلم پری اندرسون با ترجمه شاپور اعتماد در 208 صفحه، شمارگان 770 نسخه و قیمت 41 هزار تومان به همت انتشارات نیلوفر در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.

ایبنا