کتاب «طراحی پارچه» پری‌یوش گنجی، اصول و مبانی کار را گام‌به‌گام و هم‌زمان با خلق اثر به مخاطب آموزش می‌دهد.



به گزارش کتاب نیوز به نقل از هنرآنلاین، کتاب «طراحی پارچه» نخستین کتاب جامع به زبان فارسی در زمینه آموزش این رشته است که انواع مختلف طراحی پارچه را از پایه تا سطوح پیشرفته آموزش می‌دهد. این اثر اصول و مبانی کار را گام‌به‌گام و هم‌زمان با خلق اثر به مخاطب آموزش می‌دهد. نویسنده در کتاب توضیح می‌دهد که چگونه می‌توان در طراحی پارچه از نقوش مختلف هم‌چون نقوش سفالینه‌های ایران باستان، آثار نقاشی مدرن، طبیعت استوایی یا نقاشی‌های دوران قاجار الهام گرفت و طرح پارچه‌هایی برای جنس‌های متفاوت مانند ابریشم یا کتان را طراحی کرد. در مبحثی دیگر طراحی برای طیف وسیعی از پارچه‌ها با کاربردهای گوناگون را مورد توجه قرار داده است.

این اثر به چهار کتابچه تقسیم شده است. پس از پیشگفتار نویسنده، مباحث «آشنایی با طراح پارچه»، «چرا به طرح پارچه نیاز داریم؟»، «آشنایی با شکل‌های هندسی از نظرگاه طراحی پارچه»، «کمپوزیسیون یا ترکیب‌بندی»، «ترکیب‌بندی در طرح پارچه»، «کنتراست»، «هماهنگی- هارمونی»، «وسایل مورد نیاز» و «توضیحات» ارایه شده است.

کتابچه یکم: «روسری»، کتابچه دوم: «سبک، جنگل، قاجار»، کتابچه سوم: «دکوراسیون داخلی» و کتابچه چهارم: «طراحی پارچه با موضوع آزاد» نام گرفته است. طرح برای روسری یا شال با استفاده از موتیف‌های موزه ایران باستان، شناخت سطوح به روش مثبت منفی کردن، کلاژ و اجرای خطی آن، اصول رنگ و جدول رنگ، اتود رنگی برای کار چند رنگ، طراحی پارچه لباس، راپورت‌بندی، طراحی پارچه با الهام از نقاشی مدرن، طراحی پارچه با الهام از نقاشی‌های دوران قاجار، طراحی دکوراسیون داخلی، مجموعه لباس‌های کنار دریا و استخر، سرویس غذاخوری، سفره، دستمال، طرح کیف و کفش با استفاده از طبیعت و گیاهان، طرح کاشی، کروات و دستمال گردن و طرح‌های حرفه‌ای پارچه از جمله مباحث مطرح شده در این چهار کتابچه هستند.

گنجی در توضیحاتی در باب «آشنایی با طراحی پارچه»، طراحی پارچه را بخشی از هنرهای تزیینی دانسته که از زمانی پارچه به‌وجود آمده، طراحی آن نیز پدیدار شده است. به‌طوری که می‌توان گفت هنر طراحی پارچه دارای قدمتی تاریخی به‌اندازه خود پارچه است.

این هنرمند هم‌چنین در بخشی به این پرسش که «چرا به طرح پارچه نیاز داریم؟» این‌گونه پاسخ داده است: «حس زیبایی‌پسندی و علاقه به تنوع‌طلبی از جمله مهم‌ترین احساس‌های بشر است. افراد بشر، زیبایی را دوست می‌دارند و همواره بر سر دوراهی، مسیری را که با قواعد زیبایی‌شناسی آن‌ها بیشتر انطباق دارد انتخاب می‌کنند.

او تاریخچه تنوع‌طلبی در زمینه پوشش را به روزهای نخستین پوشش مرتبط دانسته و گفته است: «انسان با پر پرندگان یا گلبرگ گیاهان، لباس‌های خود را تزیین می‌کرد. نزد اکثر انسان‌ها (اما نه همه آنان) سرچشمه اصلی الهام و آرزو در دامن طبیعت نهفته است. به همین جهت انسان، نقش‌های تزیینی پارچه و پوشش خود را معمولا از طبیعت اقتباس می‌کند».

گنجی در مورد «ترکیب‌بندی در طرح پارچه» نیز توضیح داده: «نقش‌های روی پارچه معمولا از تکرار یک طرح اصلی ایجاد می‌شوند. می‌توان نقش اصلی را به‌صورت مجزا نگاه کرد، در این صورت دیده می‌شود که خود این نقش از عوامل و اجزایی که به شیوه‌ای خاص با یکدیگر ترکیب شده‌اند ایجاد شده است».

مهم‌ترین ویژگی کتاب این است که افراد علاقه‌مند به این هنر بدون آموزش می‌توانند با خواندن و تمرین طراحی پارچه یاد بگیرد. این هنرمند می‌گوید: برخی هنرجویانم هیچ چیزی در زمینه طراحی نمی‌دانستند اما بعد از مدتی کار، خودشان هم متعجب می‌شدند که چطور توانسته‌اند به طراحی پارچه برسند. معتقدم هر انسانی که به دنیا می‌آید، گنجینه بزرگی از هنر در وجودش دارد. مطمئنا ما گنجینه‌هایی در درون‌مان داریم که به ما تعالی، عشق و عاطفه می‌دهند. کافی است که در شرایطی قرار بگیریم تا این گنجینه‌ها بیرون بیاید. در این سی و چند سال تدریس مشاهده کردم که بسیاری از هنرجویانم به یک‌باره در کلاس‌ گمشد‌ه‌ای را پیدا کردند که تا به حال نمی‌دانستند کجا بوده است. امیدوارم با انتشار این کتاب گوشه‌ای از لذت سال‌ها فعالیت در حرفه طراحی پارچه و تدریس آن به علاقه‌مندان انتقال داده شود. لذتی که در من هم‌چنان در حال تکرار است و سر کلاس‌ به دانشجویان می‌گویم وقتی می‌خواهید رنگ بگذارید آن را در دهان مزه کنید.

دیگر ویژگی کتاب «طراحی پارچه» این است که به تصاویر و نمونه کار زیادی مزین شده و مخاطب به راحتی می‌تواند علاوه بر توضیحات ارایه شده نمونه آثار را مشاهده کند و با آن جلو برود. این هنرمند اثری از خود را در کتاب ارائه نکرده است و به‌خاطر بُعد آموزشی آن تاکید داشته نمونه آثار هنرجویان منتشر شود.

گنجی نخستین هنرمند ایرانی است که بورس تحقیقات تطبیقی هنر بنیاد ژاپن را گرفته و به بررسی نقوش ایرانی به ویژه دوران ساسانی روی کیمونوهای ژاپنی پرداخته؛ ضمن این‌که نماینده فرهنگی بنیاد ژاپن در ایران نیز بوده است. در دی‌ماه سال 1394 گنجی نشان افتخار امپراطور ژاپن «خورشید تابان، انوار زرین همراه با روبان گردنی» به این هنرمند پیش‌کسوت اهدا شد. از او تاکنون کتاب‌ «چراغ رنگ»، کتاب نقاشی‌های کوچک کوچک «سپیده‌دمان» و مجموعه آثار یک دهه به چاپ رسیده است. در نهایت تجربیات سال‌ها تدریس طراحی پارچه را در کتاب «طراحی پارچه» گردآورده کرده که به‌تازگی از سوی انتشارات کارنامه‌کتاب منتشر شده و در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.