کتاب «فرهنگ بصری: شیعیان دوازده امامی در دوره قاجار» نوشته  اولریش مارزلف و ترجمه مصطفی لعل شاطری توسط انتشارات مرندیز منتشر شد.

به گزارش مهر، کتاب «فرهنگ بصری: شیعیان دوازده امامی در دوره قاجار» پژوهش‌ اولریش مارزلف که تا حد زیادی به بیان مفهوم و مصداق‌های فرهنگِ بصری مورد توجه شیعیان در حوزه‌های گوناگون نقاشی‌های دوره قاجار اشاره دارد، با ترجمه مصطفی لعل شاطری منتشر شد.

بسط و گسترشِ مطالعه در زمینه تاریخِ هنر، یکی از موضوعاتِ حائز اهمیت در راستای دستیابی به گزاره‌های صحیح و دقیق و نیز رفعِ خلأهای اطلاعاتی و شکاف‌های معرفتی در حوزه فرهنگ و تمدن هر جامعه در دوره‌های زمانی گوناگون محسوب می‌شود. در این بین فرهنگِ شیعی، یکی از وجوه قابل‌توجه در عرصه پژوهشِ تاریخِ هنرِ ایران است و دوره قاجار به‌عنوان عصری حائز اهمیت قلمداد می‌گردد، چراکه در یک کُنش و تعامل چندگانه میان هنرمندان، حامیان و مخاطبانِ آثارِ هنری، بیش از پیش باورهای شیعی بروز یافت. این جلوه‌نمایی تا حد زیادی در هنر نقاشی و از طریق رسانه‌های جمعی در گونه‌های مختلف آن ازجمله نقاشی دیواری، نقاشی بر روی کاشی، نقاشی پشت شیشه، نقاشی بر روی پرده و نقاشی‌های چاپ سنگی در اختیارِ اقشار گوناگون قرار گرفت.

هرچند بررسی هنر دوره قاجار یکی از موضوعاتِ مورد توجه محققان داخلی و خارجی در چند دهه اخیر محسوب می‌شود، اما تاکنون به‌صورت متمرکز به بیان مهم‌ترین ویژگی‌های فرهنگِ بصری شیعی در این دوره به شیوه منسجم پرداخته نشده است. در این راستا، اثر پیش رو که یکی از جدیدترین پژوهش‌های پروفسور اولریش مارزلف (انتشار یافته در ۲۰۱۹م) است، تا حد زیادی به بیان مفهوم و مصداق‌های فرهنگِ بصری مورد توجه شیعیان در حوزه‌های گوناگون نقاشی‌های دوره قاجار اشاره  کرده و زمینه لازم برای پژوهش‌های بعدی را فراهم آورده است. 

فصل­‌های این کتاب عبارت است از: گسترش تاریخی فرهنگِ بصری شیعه در دوره قاجار، پرده داستان‌سرایی (نقالی) و تصوراتشان (شبیه‌سازی)، کاشی‌های مصورِ امام‌زاده ابراهیم در شیراز، امام حسین(ع) و حضرت ابوالفضل(ع) به‌مثابه شخصیت‌های الگو، تصوراتِ شیعی در کتاب‌های چاپ سنگی دوره قاجار، تصورات شیعه فراتر از واقعه کربلا.

کتاب «فرهنگ بصری: شیعیان دوازده امامی در دوره قاجار» نوشته پروفسور اولریش مارزلف به ترجمه مصطفی لعل شاطری در قطع رقعی، ۱۰۰ صفحه (گلاسه و تمام رنگی)، به شمارگان ۱۰۰۰ و به قیمت ۲۵۰۰۰ تومان از سوی انتشارات مرندیز منتشر شده است.

دوران قحطی و خشکسالی در زمان ورود متفقین به ایران... در چنین فضایی، بازگشت به خانه مادری، بازگشتی به ریشه‌های آباواجدادی نیست، مواجهه با ریشه‌ای پوسیده‌ است که زمانی در جایی مانده... حتی کفن استخوان‌های مادر عباسعلی و حسینعلی، در گونی آرد کمپانی انگلیسی گذاشته می‌شود تا دفن شود. آرد که نماد زندگی و بقاست، در اینجا تبدیل به نشان مرگ می‌شود ...
تقبیح رابطه تنانه از جانب تالستوی و تلاش برای پی بردن به انگیره‌های روانی این منع... تالستوی را روی کاناپه روانکاوی می‌نشاند و ذهنیت و عینیت او و آثارش را تحلیل می‌کند... ساده‌ترین توضیح سرراست برای نیاز مازوخیستی تالستوی در تحمل رنج، احساس گناه است، زیرا رنج، درد گناه را تسکین می‌دهد... قهرمانان داستانی او بازتابی از دغدغه‌های شخصی‌اش درباره عشق، خلوص و میل بودند ...
من از یک تجربه در داستان‌نویسی به اینجا رسیدم... هنگامی که یک اثر ادبی به دور از بده‌بستان، حسابگری و چشمداشت مادی معرفی شود، می‌تواند فضای به هم ریخته‌ ادبیات را دلپذیرتر و به ارتقا و ارتفاع داستان‌نویسی کمک کند... وقتی از زبان نسل امروز صحبت می‌کنیم مقصود تنها زبانی که با آن می‌نویسیم یا حرف می‌زنیم، نیست. مجموعه‌ای است از رفتار، کردار، کنش‌ها و واکنش‌ها ...
می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...