جلد دوازدهم «جاده جنگ»، نوشته منصور انوری چاپ شد و به این ترتیب طولانی‌​ترین رمان ایرانی و برنده جوایز ادبی جلال و کتاب سال به پایان رسید.

جاده جنگ منصور انوری

به گزارش کتاب نیوز به نقل از فارس، گرچه منصور انوری را با رمان «جاده جنگ»‌ می‌شناسیم، رمانی که به محض انتشار چندین جایزه از جمله کتاب فصل، قلم زرین و چهارمین دوره جایزه جلال را از آن خود کرد و از این حیث رکورد کسب جوایز را از نظر ارقام شکسته است اما اولین کتابی که از این نویسنده منتشر شد مجموعه داستانی بود با عنوان «مصافحه با ارواح» و مجموعه زندگینامه شهدا به نام «قربانگاه عشق».

غیر از این‌ها او «از عشق آباد تا عشق آباد»، «قلب تپنده» و «آشیانه عنقا» و چندین متن سریال و فیلم را هم که به مرحله تولید و پخش رسیده، نوشته است.

«جاده جنگ» برخلاف آنچه گفته می‌شود، اثری سفارش شده از نهاد خاصی نبوده است و انوری خودش برای نوشتن تاریخ انقلاب دست به کار می‌شود. او می‌گوید: «البته من هر موضوعی که در راستای اهدافم باشد، می‌نویسم چه سفارشی و چه غیر سفارشی اما جاده جنگ سفارشی نبود. از آن جا که هر انقلابی رمان مخصوص خودش را دارد و برای همه انقلاب‌ها بدون استثنا رمان نوشته شده است من هم منتظر بودم که خبر نوشتن رمان انقلاب اسلامی را بشنوم اما وقتی دیدم خبری نشد و پرس و جو کردم متوجه شدم هنوز کسی برای نوشتن این رمان اقدام نکرده است، برای همین شروع کردم به نوشتن رمان جاده جنگ».

به گفته انوری بیش از ۱۰ سال طول کشید تا جاده جنگ نوشته شد. نگاهی به کارنامه نویسندگی این نویسنده نشان می‌دهد او به نوشتن رمان‌های طولانی علاقه خاصی دارد. اما در روزگار امروز مگر کسی یک رمان ۱۲ جلدی را می‌خواند؟

این نویسنده در پاسخ می‌گوید: «وقایع این رمان از شهریور ۱۳۲۰ تا ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ را در بر می‌گیرد که البته بقیه تاریخ تا پایان جنگ تحمیلی در ۱۲ مجلد دیگر با نام موقت «گذرگاه» منتشر خواهد شد. از آن جا که این رمان‌ها یک تاریخ ۵۰ ساله را در بر می‌گیرد کتابی مطول شده است البته تاکنون ۱۰ جلد این رمان منتشر شده است که به مرور زمان سایر مجلدها هم منتشر می‌شود. من مطمئنم کتاب‌ها خوانده می‌شود. اگر یکی از معیارهای خوانده شدن، رسیدن به چاپ‌های متعدد است باید بگویم جلدهای اول این مجموعه به چاپ ششم رسیده است و همین نشان خوانده شدن کتاب است. به هر حال من نیم قرن از حیات کشور را با جزئیات نوشته‌ام از آداب و سنن، فولکلور، مسائل تاریخی و مذهبی و منطقه‌ای گرفته تا نگاهی کامل به جنگ جهانی دوم و مسائل این جنگ که کشور ما را درگیر کرد. در این کتاب بسیاری از آداب و سنن فراموش شده شمال خراسان ثبت و ضبط شده است و این کتاب از این حیث اعتبار بیشتری پیدا می‌کند چون آیینه تمام نمای ۵۰ ساله کشور ماست».

نویسنده «از عشق آباد تا عشق آباد» می‌گوید: «همین نگاه سبب ماندگاری اثر می‌شود. بسیاری از آثار ماندگار مثل «جنگ و صلح» تولستوی از این جهت مورد اقبال قرار گرفته‌اند که کتاب منعکس کننده وقایع فرهنگی و اجتماعی و سیاسی کشور در برهه زمانی خاص بوده و صرفاً یک اثر داستانی نبوده است. من هم برای نوشتن این کتاب به آثاری مثل «دن آرام»، «بر باد رفته»، «بینوایان» و «جنگ و صلح» توجه داشتم و آن‌ها را به لحاظ سبک نوشتاری بررسی کردم. در همه این آثار بزرگ، نویسنده در کنار تاریخ به آداب و رسوم کشورش پرداخته است و من هم همین کار را کردم و از این جهت «جاده جنگ» یک اثر قابل استناد است».

آدم‌ها منابع من بودند
یکی از مسائل مهم در داستان تاریخی، دسترسی نویسندگان به منابع لازم است. از آن جا که جنگ جهانی دوم یکی از محورهای اصلی رمان جاده جنگ است و نویسنده به این واقعه توجه زیادی کرده است، دسترسی نویسنده به منابع تاریخی برای نوشتن از این برهه تاریخی، سؤال برانگیز است. انوری این سؤال را این گونه پاسخ می‌دهد: برای نوشتن این کتاب و کتاب‌های دیگرم با سختی‌های زیادی روبه رو هستم، چون عمدتاً از تاریخ و بر بستر تاریخ داستان هایم را می‌نویسم. برای نوشتن جاده جنگ از آرشیو آستان قدس استفاده زیادی کردم و البته پای صحبت آدم هایی نشستم که آن روزها یعنی روزهای اولیه حمله متفقین را به چشم خودشان دیده‌اند. در مورد جنگ جهانی دوم در همین کتاب حرف‌هایی زده شد که هنوز در جایی مکتوب نشده است».

................ هر روز با کتاب ...............

به‌عنوان پیشخدمت، خدمتکار هتل، نظافتچی خانه، دستیار خانه سالمندان و فروشنده وال‌مارت کار کرد. او به‌زودی متوجه شد که حتی «پست‌ترین» مشاغل نیز نیازمند تلاش‌های ذهنی و جسمی طاقت‌فرسا هستند و اگر قصد دارید در داخل یک خانه زندگی کنید، حداقل به دو شغل نیاز دارید... آنها از فرزندان خود غافل می‌شوند تا از فرزندان دیگران مراقبت کنند. آنها در خانه‌های نامرغوب زندگی می‌کنند تا خانه‌های دیگران بی‌نظیر باشند ...
تصمیم گرفتم داستان خیالی زنی از روستای طنطوره را بنویسم. روستایی ساحلی در جنوب شهر حیفا. این روستا بعد از اشغال دیگر وجود نداشت و اهالی‌اش اخراج و خانه‌هایشان ویران شد. رمان مسیر رقیه و خانواده‌اش را طی نیم قرن بعد از نکبت 1948 تا سال 2000 روایت می‌کند و همراه او از روستایش به جنوب لبنان و سپس بیروت و سپس سایر شهرهای عربی می‌رود... شخصیت کوچ‌داده‌شده یکی از ویژگی‌های بارز جهان ما به شمار می‌آید ...
نگاه تاریخی به جوامع اسلامی و تجربه زیسته آنها نشان می‌دهد که آنچه رخ داد با این احکام متفاوت بود. اهل جزیه، در عمل، توانستند پرستشگاه‌های خود را بسازند و به احکام سختگیرانه در لباس توجه چندانی نکنند. همچنین، آنان مناظره‌های بسیاری با متفکران مسلمان داشتند و کتاب‌هایی درباره حقانیت و محاسن آیین خود نوشتند که گرچه تبلیغ رسمی دین نبود، از محدودیت‌های تعیین‌شده فقها فراتر می‌رفت ...
داستان خانواده شش‌نفره اورخانی‌... اورهان، فرزند محبوب پدر است‌ چون در باورهای فردی و اخلاق بیشتر از همه‌ شبیه‌ اوست‌... او نمی‌تواند عاشق‌ شود و بچه‌ داشته‌ باشد. رابطه‌ مادر با او زیاد خوب نیست‌ و از لطف‌ و محبت‌ مادر بهره‌ای ندارد. بخش‌ عمده عشق‌ مادر، از کودکی‌ وقف‌ آیدین‌ می‌شده، باقی‌مانده آن هم‌ به‌ آیدا (تنها دختر) و یوسف‌ (بزرگ‌‌ترین‌ برادر) می‌رسیده است‌. اورهان به‌ ظاهرِ آیدین‌ و اینکه‌ دخترها از او خوش‌شان می‌آید هم‌ غبطه‌ می‌خورد، بنابراین‌ سعی‌ می‌کند از قدرت پدر استفاده کند تا ند ...
پس از ۲۰ سال به موطن­‌شان بر می­‌گردند... خود را از همه چیز بیگانه احساس می‌­کنند. گذشت روزگار در بستر مهاجرت دیار آشنا را هم برای آنها بیگانه ساخته است. ایرنا که که با دل آکنده از غم و غصه برگشته، از دوستانش انتظار دارد که از درد و رنج مهاجرت از او بپرسند، تا او ناگفته‌­هایش را بگوید که در عالم مهاجرت از فرط تنهایی نتوانسته است به کسی بگوید. اما دوستانش دلزده از یک چنین پرسش­‌هایی هستند ...