مهدی کمپانی‌زارع در ششمین جلد از مجموعه «ایرانیان و قرآن» که با عنوان «شیخ طوسی و تفسیر تبیان» منتشر شده است، با نگاهی به زندگی شیخ طوسی، مقام و منزلت علمی وی و مباحث علوم قرآنی در تفسیر التبیان را می‌کاود.

به گزارش ایبنا شیخ طوسی در تمامی علوم دینی عصر خودش صاحب تالیفات فراوانی بود و علمای فریقین نیز توجه زیادی به وی داشتند. او در شاخه‌های مختلف علمی مرجعی موثق به شمار می‌آمد؛ به‌گونه‌ای که در علم فقه کمتر فردی توانست مقام وی را احراز کند.

بر اساس یافته‌های این کتاب، دانشمندان پس از وی خدمات بسیاری را به او نسبت داده‌اند که از آن میان می‌توان به تنظیم نصوص احادیثی که در کتاب‌های فقهی به کار رفته‌اند در کتاب «النهایة فی المجرد الفقه»، طبقه‌بندی رشته‌های مختلف فقهی در کتاب «المبسوط الکبیر»، گشودن باب فقه تطبیقی میان مذاهب اسلامی در کتاب «الخلاف» و جمع میان اخبار متعارض و توافق میان روایات و راه‌های استنباط احکام اشاره کرد.

نویسنده این اثر در پنج فصل «زندگی، آثار و جایگاه علمی شیخ طوسی»، «کلیاتی در باب التبیان فی التفسیر القرآن»، «منابع و ماخذ شیخ طوسی در تفسیر التبیان»، «مباحث علوم قرآنی در تفسیر التبیان»، و «ابعاد و گرایش‌های تفسیر التبیان» را بررسی کرده است.

وی در جنبه ادبی ـ لغوی این اثر نوشته است: «هرچند تفسیر شیخ طوسی به تفسیری ادبی مشهور نیست، اما کمتر تفسیری را می‌توان در جهان اسلام سراغ گرفت که تا به این حد به مباحث ادبی ـ لغوی قرآن پرداخته باشد. حجم این‌گونه مباحث اگر در این تفسیر از مباحث کلامی بیشتر نباشد، به راستی که کمتر نیست.»

استفاده از 76 منبع دینی، تفسیری و روایی در معرفی شیخ طوسی و برجسته‌ترین اثر وی در کنار گردآوری آرای سایر بزرگان در معرفی شیخ، از جمله ویژگی‌های این اثر به شمار می‌آید.

نخستین چاپ کتاب «شیخ طوسی و تفسیر تبیان» را موسسه خانه کتاب در شمارگان 3000 نسخه، 143 صفحه و بهای 26000 ریال منتشر کرده است

بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...
صدای من یک خیشِ کج بود، معوج، که به درون خاک فرومی‌رفت فقط تا آن را عقیم، ویران، و نابود کند... هرگاه پدرم با مشکلی در زمین روبه‌رو می‌شد، روی زمین دراز می‌کشید و گوشش را به آنچه در عمق خاک بود می‌سپرد... مثل پزشکی که به ضربان قلب گوش می‌دهد... دو خواهر در دل سرزمین‌های دورافتاده باهیا، آنها دنیایی از قحطی و استثمار، قدرت و خشونت‌های وحشتناک را تجربه می‌کنند ...
احمد کسروی به‌عنوان روشنفکری مدافع مشروطه و منتقد سرسخت باورهای سنتی ازجمله مخالفان رمان و نشر و ترجمه آن در ایران بود. او رمان را باعث انحطاط اخلاقی و اعتیاد جامعه به سرگرمی و مایه سوق به آزادی‌های مذموم می‌پنداشت... فاطمه سیاح در همان زمان در یادداشتی با عنوان «کیفیت رمان» به نقد او پرداخت: ... آثار کسانی چون چارلز دیکنز، ویکتور هوگو و آناتول فرانس از ارزش‌های والای اخلاقی دفاع می‌کنند و در بروز اصلاحات اجتماعی نیز موثر بوده‌اند ...
داستان در زاگرب آغاز می‌شود؛ جایی که وکیل قهرمان داستان، در یک مهمانی شام که در خانه یک سرمایه‌دار برجسته و بانفوذ، یعنی «مدیرکل»، برگزار شده است... مدیرکل از کشتن چهار مرد که به زمینش تجاوز کرده بودند، صحبت می‌کند... دیگر مهمانان سکوت می‌کنند، اما وکیل که دیگر قادر به تحمل بی‌اخلاقی و جنایت نیست، این اقدام را «جنایت» و «جنون اخلاقی» می‌نامد؛ مدیرکل که از این انتقاد خشمگین شده، تهدید می‌کند که وکیل باید مانند همان چهار مرد «مثل یک سگ» کشته شود ...
معلمی بازنشسته که سال‌های‌سال از مرگ همسرش جانکارلو می‌گذرد. او در غیاب دو فرزندش، ماسیمیلیانو و جولیا، روزگارش را به تنهایی می‌گذراند... این روزگار خاکستری و ملا‌ل‌آور اما با تلألو نور یک الماس در هم شکسته می‌شود، الماسی که آنسلما آن را در میان زباله‌ها پیدا می‌کند؛ یک طوطی از نژاد آمازون... نامی که آنسلما بر طوطی خود می‌گذارد، نام بهترین دوست و همرازش در دوران معلمی است. دوستی درگذشته که خاطره‌اش نه محو می‌شود، نه با چیزی جایگزین... ...