مرد رُنسانسی | آرمان ملی


«همیشه تلاش کن»، جمله‌ای که کاردینال واسلی با شهرتی جهانی در «تالار گرگ»[Wolf Hall] می‌گوید. «تالار گرگ، تصویر افسانه‌ای هیلاری مانتل [Hilary Mantel] از دربار آشفته هنری هشتم است؛ «برای اینکه بفهمیم مردم زیر لباس‌هایشان چه می‌پوشند.» کاترین از آراگون، ملکه‌ای که نمی‌تواند وارثی به دنیا بیاورد، مثل یک راهبه لباس می‌پوشد. آن پولین، کسی که بسیار مشتاق است جای ملکه را بگیرد، تا قبل از شب عروسی به شاه اجازه نمی‌دهد که بفهمد چه پوشیده است. او به شاه می‌گوید بله، بله، بله و در آخر می‌گوید خیر. تامس مور که حاضر است به هر دری بزند تا از عروسی جلوگیری کند پیراهنی از جنس پوست اسب می‌پوشد که تا وقتی که زخمش سرباز کند نفسش را خار نگه می‌دارد. تامس کرامول، نوچه‌ای که کارهای کثیف شاه را انجام می‌داد، همانطور که زمانی کارهای کثیف کاردینال را انجام می‌داد، او چه چیزی را زیر ردای باوقار زمستانی‌اش پنهان کرده؟ چیزی غیرقابل نفوذ. هانس هولبین به خاطر اینکه کرامول پرتره ممنوعه را نقاشی کرده به او شک کرده است. احتمالا چیزی که در زیر لباسش مخفی کرده زره یا سنگ است.

تالار گرگ [Wolf Hall]  هیلاری مانتل»[Hilary Mantel]

یکی از دستاوردهای رمان خیره‌کننده مانتل که برنده جایزه بوکر و چندین جایزه معتبر دیگر شده، این است که او جذابیت رقابت‌های برجسته دوران تودور را متحول کرده؛ زیرا افسانه‌های تاریخ بریتانیایی را تغییر داده است؛ همانند آنکه بگویید جنگ داخلی آمریکا برای بریتانیا است.

کرامول قهرمان پیکارسکی این رمان است، شخصی پرشور، شکیبا، کنجکاو. ما ماجراجویی‌های او را به سان فلاش‌بک‌هایی در زمان حال به‌صورتی که برگرفته از خاطره‌های حیرت‌آور اوست، دنبال می‌کنیم. خاطراتی همچون چگونگی فرار از خانه، زمانی که 15 سال سن داشت؛ فرارکردن از پدر فحاش خود، نوشیدنی‌ساز و آهنگری که او را چنان می‌زد که گویی پس‌مانده‌های آهن است. رویاپردازی‌هایی همچون سربازشدن و رفتن به فرانسه که محل جنگ است. او چگونگی بانکداری را در فلورانس و معامله‌کردن را در آنت‌ورپ یاد گرفت. او ازدواج می‌کند، صاحب فرزند می‌شود و عاجزانه نابودشدن خانواده‌اش توسط طاعون را مشاهده می‌کند.

به‌طور خلاصه، کرامول همه‌چیز را در همه‌جا یاد گرفت، در زمانی‌که دانش اروپایی در مورد بهشت و زمین از طرف کوپرنیک و ماکیاولی در حال متحول‌شدن بود. او در 40 سالگی به جوش‌دادن یک معامله، تمرین‌دادن شاهین، کشیدن نقشه، جلوگیری از دعوای خیابانی، مدیریت‌کردن هیات داوران و چیدمان یک خانه قادر بود. اکنون او به تمام عهدنامه جدید مسلط است و در «هنر حافظه» ایتالیایی، که در آن خط‌های بلند یک گفتار به‌صورت تصویرهای زنده در ذهن تداعی می‌شوند، استاد شده است. (هنر حافظه بخشی از دنیای داخلی جادوی رنسانسی بوده که او در رمان خود از آن بهره برده است.)

در «تالار گرگ» چیزهای بیشتری برای گفتن وجود دارد. خالق بزرگ آرمانشهر، آزاردهنده بی‌رحم پروتستان انگلیسی، کسی است که از خشونت برای ایجاد دنیای آشفته و لرزان استفاده می‌کند. کرامول خیلی زود یاد گرفت که آرمانشهر جایی برای زندگی‌کردن نیست. امتناع مور از رسمی‌شناختن ازدواج هنری، پایه‌ای برای تشکیل کانون او در سال 1935 و همچنین شناخته‌شدن تصویر او به‌عنوان قهرمان وجدان در نمایش «مردی برای تمام فصول» و نسخه تصویری نمایش در سال 1966 بود. برای کرامولی که مانتل خلق کرده، مور بیشتر عاشق شهادت خودش در تئاتری است که بر محور اوست و کرامول همچنان به‌دنبال راهی برای تمام‌کردن رقابت خود با رقیب قدیمی خودش، مور است.

زمانی که مور در برج لندن حبس شده بود و منتظر محاکمه خود به علت خیانت بود، لحظه‌ای پرتنش به وجود آمده بود. او ادعا می‌کرد که تا حالا به کسی آسیب نرسانده است. کرامول از شدت تعجب منفجر شده بود. پس بینهام چه؟ مرد آرامی که تنها گناه او پروتستان‌بودن بوده است. تو اجناس او را متوقف کردی، زنش را به زندان انداختی. تو زجرکشیدن او را با چشم‌های خودت دیدی. در یکی از سلول‌های اسقف استاکسلی فرستادی و کتک‌خوردن و آزاردیدنش را دیدی، به مدت دو روز به خانه خودت برگرداندی و به تکه‌ای چوب زنجیرش کردی و دوباره او را به یکی از سلول‌های استاکسلی فرستادی و کتک‌خوردن و آزاددیدنش را دیدی، با وجود این، هنوز خسته نشده بودی و نسبت به او کینه داشتی و تو او را به برج فرستادی و دستور دادی تا دوباره شکنجه‌اش کنند. بینهام که دوست کرامول بود بارها و بارها شکنجه شد. این سال‌ها در هاله‌ای از دود و تابوت‌هایی از خاکستر انسان سپری شد.

در اواخر رمان ، کرامول که مدت زیادی است تنهاست و بیشتر عمر خود را مشغول کارکردن بوده است: «مردی که مسئول همه کار ها بوده است»، عاشق جین سیمور می‌شود، زنی که در صف پشت سر بولین قرار گرفته بود. او در نظر داشت در یکی از املاک سیمور به نام «تالار گرگ» چند روزی اقامت کند. چه مشکلی ممکن است در این نقشه معصومانه او به وجود بیاید؟ ممکن است در پایان مانتل به ما بگوید.

توماس کرامول همچنان مورد بحث بسیاری از افراد بود و حالت رمزآلود خود را حفظ کرده بود. مانتل جاهای خالی محتملی که ممکن است ذهن خواننده را درگیر کند به‌صورت هوشمندانه پر کرده است. «تالار گرگ»، وزنی حماسی اما متنی شاعرانه دارد.

این رمان قطور به سرعت حرکت شاهین به پایان می‌رسد. مانتل که علم قانون را می‌دانست، می‌توانست روحیه قهرمانی سرخورده‌ای را در تصمیمات روزمره یک مدیر ماهر که در خدمت به جامعه‌ای منظم و مدنی است ببیند، نه جامعه‌ای قرون وسطایی که بر پایه جنگ استوار است و نه بهشت. بلکه یک آرمانشهر. وقتی که شما قانون می‌نویسید در حال امتحان‌کردن کلمات برای پیداکردن بهترین معنای آنها هستید. جمله‌ای از افکار کرامول است که می‌گوید «مانند افسون و جادو کلمات می‌خواهند کارهایی را در دنیای واقعی انجام دهند و مانند جادو و افسون این چیزها فقط زمانی جواب می‌دهد که مردم آنها را باور کنند.» «تالار گرگ» هیلاری مانتل هم مجذوب‌کننده است و هم قابل باور.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...
صدای من یک خیشِ کج بود، معوج، که به درون خاک فرومی‌رفت فقط تا آن را عقیم، ویران، و نابود کند... هرگاه پدرم با مشکلی در زمین روبه‌رو می‌شد، روی زمین دراز می‌کشید و گوشش را به آنچه در عمق خاک بود می‌سپرد... مثل پزشکی که به ضربان قلب گوش می‌دهد... دو خواهر در دل سرزمین‌های دورافتاده باهیا، آنها دنیایی از قحطی و استثمار، قدرت و خشونت‌های وحشتناک را تجربه می‌کنند ...
احمد کسروی به‌عنوان روشنفکری مدافع مشروطه و منتقد سرسخت باورهای سنتی ازجمله مخالفان رمان و نشر و ترجمه آن در ایران بود. او رمان را باعث انحطاط اخلاقی و اعتیاد جامعه به سرگرمی و مایه سوق به آزادی‌های مذموم می‌پنداشت... فاطمه سیاح در همان زمان در یادداشتی با عنوان «کیفیت رمان» به نقد او پرداخت: ... آثار کسانی چون چارلز دیکنز، ویکتور هوگو و آناتول فرانس از ارزش‌های والای اخلاقی دفاع می‌کنند و در بروز اصلاحات اجتماعی نیز موثر بوده‌اند ...
داستان در زاگرب آغاز می‌شود؛ جایی که وکیل قهرمان داستان، در یک مهمانی شام که در خانه یک سرمایه‌دار برجسته و بانفوذ، یعنی «مدیرکل»، برگزار شده است... مدیرکل از کشتن چهار مرد که به زمینش تجاوز کرده بودند، صحبت می‌کند... دیگر مهمانان سکوت می‌کنند، اما وکیل که دیگر قادر به تحمل بی‌اخلاقی و جنایت نیست، این اقدام را «جنایت» و «جنون اخلاقی» می‌نامد؛ مدیرکل که از این انتقاد خشمگین شده، تهدید می‌کند که وکیل باید مانند همان چهار مرد «مثل یک سگ» کشته شود ...
معلمی بازنشسته که سال‌های‌سال از مرگ همسرش جانکارلو می‌گذرد. او در غیاب دو فرزندش، ماسیمیلیانو و جولیا، روزگارش را به تنهایی می‌گذراند... این روزگار خاکستری و ملا‌ل‌آور اما با تلألو نور یک الماس در هم شکسته می‌شود، الماسی که آنسلما آن را در میان زباله‌ها پیدا می‌کند؛ یک طوطی از نژاد آمازون... نامی که آنسلما بر طوطی خود می‌گذارد، نام بهترین دوست و همرازش در دوران معلمی است. دوستی درگذشته که خاطره‌اش نه محو می‌شود، نه با چیزی جایگزین... ...