کتاب «کاخواره نایین» با زیر عنوان طلیعه دیوارنگاره‌های مکتب اصفهان نوشته سعید خودداری‌نایینی منتشر شد.

به گزارش ایبنا، این کتاب در 6 فصل و با تاکید و تمرکز بر تحلیل تاریخی نگاره‌های خانه پیرنیا نوشته شده است. در این اثر زمینه‌ تاریخی ساخت این بنای شاهانه و مالکیت تاریخی آن مورد بررسی قرار گرفته است سپس با مروری بر دیوارنگاره‌های دوره صفوی به روش‌ها و نمونه‌هایی از هنر دیوارنگاری قرن دهم اشاره شده است.

خانه تاریخی پیرنیا به عنوان یکی از مهمترین بناهای سنتی شهر نائین الگوی، مهم معماری و هنری خانه های تاریخی منطقه و کویر مرکزی ایران محسوب می‌شود. این خانه متعلق به دوران صفویه بوده و از اجزاء مختلفی از جمله ورودی، دالانهای متعدد ، هشتی، غلامگردش، ایوان شاه نشین، اتاق نشیمن، گودال باغچه، باغ و بخش‌های مختلف دیگر تشکیل شده. این بنا از مجموعه خانه‌های متعددی تشکیل شده که هرکدام با کاربردی متفاوت و مخصوص ساخته شده است.

این بنا خانه حاکم نائین بوده و در ابتدا شخصی به نام قاصی نورالهدی در این خانه زندگی می‌کرده. این بنا در دوره قاجار به خاندان پیرنیا رسیده و شخصی به نام میرزا احمد خان پیرنیا، حاکم نائین در این خانه زندگی کرده است.

مهمترین ویژگی هنری خانه تاریخی پیرنیا وجود نقاشی‌های دیواری و گچبری‌های زیبای آن در ایوان شاه نشین، اتاق تشریفات و اتاق مخصوص حاکم است.

موقعیت خانه پیرنیا در بافت تاریخی شهر نایین با توجه به کاربری امروزی آن فضاها، فنون اجرای نگاره‌ها در بنا، روش‌های پیاده کردن نقوش روی دیوارهای بنا، شرح نگاره‌های صفه، اتاق کرسی و بالاخانه، اشعار، تزیینات، داستان‌ها، موضوع نگاره‌ها، تفاوت‌ها و تشابهات میان سطوح مختلف تزیین شده، بررسی قاب‌های کتیبه‌ای و داستانی در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته و درباره آنها توضیح داده شده‌است.

در پایان کتاب هم مقایسه نگاره‌های هم دوره این بنا چون نگاره‌های کاخ چهل ستون قزوین، نسخه‌های خطی مصور، طرح‌های جلدسازی و نقوش فرشبافی قرن دهم، تحلیلی تاریخی صورت گرفته تا از طرفی زمان اجرای این نگاره‌ها مشخص شود و از طرف دیگر هنرمندانی که طرح این نگاره‌ها به دست آنها انجام یافته، شناسایی شوند.

مولف در پیشینه کتاب اشاره می‌کند که سال‌های نوجوانی خود را در نزدیکی این بنا سپری کرده و روزها جزییات آن را مورد توجه قرار داده است، و همواره فقدان مرجعی را که بررسی کاملی درباره این تزیینات انجام داده باشد احساس می‌کرده است. وی تاریخ تحقیق این دوره را متغیر در نظر گرفته و براساس آن پژوهش‌های کتابخانه‌ای و میدانی انجام داده است.

او در پژوهش میدانی سعی داشته نمونه‌های مشابه و نزدیک به بنا را شناسایی کند و مورد مقایسه و تطبیق قرار دهد. نویسنده تاکید دارد، معماری، ادبیات و نقاشی در این بنا به گونه‌ای با هم گره خورده‌اند که بررسی هر یک بدون توجه به دیگری راهگشا نخواهد بود. در مورد معماری بنا هنوز مواردی وجود دارد که نیازمند مطالعه و پژوهش باستان‌شناسانه بیشتری است که به دلیل تمرکز بر تزیینات بنا از طرح آنها خودداری شده است.

نویسنده در پیشینه کتاب به ویژگی‌های این بنا پرداخته است. به اعتقاد وی، یکی از جذاب‌ترین ویژگی‌های خانه پیرنیا (موزه مردم شناسی کویر نایین) تزیینات نقاشی و دیوارنگاره‌های این بناست.

وی معتقد است، دیوارنگاره‌ها در این پژوهش به معنای تزیینات اجرا شده روی دیوار شامل نقاشی‌هایی با مضامین ادبی، تزیینات اسلیمی و ختایی و کتیبه‌های است که مانند دیگر آرایه‌ها به منظور تزیین طرح اندازی شده‌اند.

خودداری‌نایینی‌ طی پژوهش و تحقیق درباره این موضوع به این نتیجه رسیده است که خانه پیرنیا یکی از موارد نادر از نظر اجرای تزیینات پرکار معماری و دیوارنگاری در منطقه‌ای خارج از پایتخت‌های ایران دوره صفوی است شهر نایین و بافت تاریخی آن در شرق استان اصفهان قرار گرفته است. عناصر موجود در بافت تاریخی شهر، بناها و آثاری از دوره‌های تاریخی اشکانی و ساسانی تا دوره قاجار و پهلوی است.

کتاب «کاخواره نایین» با زیرعنوان طلیعه دیوارنگاره‌های مکتب اصفهان نوشته سعید خودداری‌نایینی در شمارگان 1500 نسخه و با قیمت 12000 تومان از سوی موسسه تالیف، ترجمه و نشر آثار هنری «متن» به فروش می‌رسد. تصاویر مظفرعلی به عنوان یکی از هنرمندانی که در انجام تزیینات این بنا مشارکت داشته است به همراه تصاویر خانه پیرنیا یا کاخ اعیانی نایین برای نخستین بار در این اثر منتشر شده است.

دختری نوجوان، زیبا و در آستانه‌ بلوغ است و به خاطر فقر خانواده‌اش در یک محله‌ بدنام زندگی می‌کند... خواهرش نیز یک زن بد نام است... با رسیدن به سن بلوغ باید کار خواهر بزرگترش را انجام دهد تا کمک خرج خانواده باشد... پسر یک راهب ریاکار بودایی است... عاشق میدوری می‌شود اما خجالت می‌کشد از اینکه عشقش را به میدوری اظهار کند؛ به‌رغم اینکه همانند سایر همبازیان خود به کار خواهر بزرگتر میدوری آگاه است ...
تمایل به مبادله و خرید و فروش انگیزه‌های غریزی در انسان‌ها نیست، بلکه صرفاً پدیده‌ای متاخر است که از اروپای قرن 16 آغاز می‌شود... بحران جنگ جهانی اول، رکود بزرگ و جنگ جهانی دوم نتیجه عدم تعادل بین آرمان بازار و رفاه اجتماعی و ناتوانی هرگونه ضدجنبش اجتماعی، نظیر سوسیالیزم و کمونیزم، برای کاهش تنش‌ها بود... تاریخ انگلیس، از جنبش حصارکشی در قرن شانزدهم تا لغو قانون حمایت از فقرا در 1834، تاریخ کالایی سازی جامعه و طبیعت است... نئولیبرال‌ها و فاشیست‌ها همچنان مشغول آرمانشهر بازارند! ...
سنت حشره‌شناسی در ایران به دانشکده‌های کشاورزی پیوند خورده و خب طبعا بیشتر پژوهشگران به مطالعه حشرات آفت می‌پردازند... جمله معروفی وجود دارد که می‌گوید: «ما فقط چیزهایی را حفاظت می‌کنیم که می‌شناسیم»... وقتی این ادراک در یک مدیر سازمانی ایجاد شود، بی‌شک برای اتخاذ تصمیمات مهمی مثل سم‌پاشی، درختکاری یا چرای دام، لختی درنگ می‌کند... دولت چین در سال‌های بعد، صدها هزار گنجشک از روسیه وارد کرد!... سازمان محیط زیست، مجوزهای نمونه‌برداری من در ایران را باطل کرد ...
چه باور کنید و چه نکنید، خروج از بحران‌های ملی نیز به همان نظم و انضباطی نیاز دارند که برای خروج از بحران‌های شخصی نیاز است... چه شما در بحران میانسالی یا در بحران شغلی گرفتار شده باشید و چه کشور شما با کودتا توسط نظامیان تصرف شده باشد؛ اصول برای یافتن راه‌حل خروج از بحران و حرکت روبه جلو یکسان است... ملت‌ها برای خروج از تمامی آن بحران‌ها مجبور بودند که ابتدا در مورد وضعیت کنونی‌شان صادق باشند، سپس مسئولیت‌ها را بپذیرند و در نهایت محدودیت‌های‌شان را کنار بزنند تا خود را نجات دهند ...
در ایران، شهروندان درجه یک و دو و سه داریم: شهرنشینان، روستانشینان و اقلیت‌ها؛ ما باید ملت بشویم... اگر روستاییان مشکل داشته باشند یا فقیر باشند؛ به شهر که می‌روند، همه مشکلات را با خود خواهند برد... رشدِ روستای من، رشدِ بخش ماست و رشدِ شهرستانِ ما رشد استان و کشور است... روستاییان رأی می‌دهند، اهمیت جدولی و آماری دارند اهمیت تولیدی ندارند! رأی هم که دادند بعدش با بسته‌های معیشتی کمکشان می‌کنیم ولی خودشان اگر بخواهند مولد باشند، کاری نمی‌شود کرد... اگر کسی در روستا بماند مفهوم باختن را متوجه ...