رمان «اوربیتال» [Orbital] نوشته سامانتا هاروی [Samantha Harvey] به عنوان برنده جایزه بوکر ۲۰۲۴ انتخاب شد.

اوربیتال» [Orbital] نوشته سامانتا هاروی [Samantha Harvey]

به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، نویسنده بریتانیایی سامانتا هاروی برای رمان کوتاهی با عنوان «اوربیتال» یا «مدار» به عنوان برنده جایزه بوکر ۲۰۲۴ معرفی شد تا جایزه ۵۰ هزار پوندی این رقابت را به نام خود کند.

وی شامگاه سه شنبه ۲۲ آبان این جایزه را در مراسمی که در لندن برگزار شد، از دست پل لینچ، برنده سال پیش، دریافت کرد.

جایزه بوکر مهم‌ترین جایزه جهان برای یک اثر داستانی انگلیسی زبان است. این جایزه به نویسندگانی از هر جای دنیا که به زبان انگلیسی بنویسند و اثرشان در بریتانیا یا ایرلند منتشر شده باشد، تعلق می‌گیرد. بیش از ۵۰ سال است که این جایزه اهدا می شود تا از استعدادهای در سطح جهانی تجلیل کند.

«اوربیتال» که پنجمین رمان و ششمین کتاب هاروی است، در طول یک روز از زندگی ۶ فضانورد در ایستگاه فضایی بین‌المللی اتفاق می‌افتد. در طول این ۲۴ ساعت، آنها ۱۶ طلوع و ۱۶ غروب خورشید را روی سیاره آبی خاموش خود مشاهده می‌کنند، قاره‌ها را در گذشته مرور می‌کنند و در فصول گذشته می‌رانند و یخچال‌ها و بیابان‌ها، قله‌های کوه‌ها و موج‌های اقیانوس‌ها را می‌بینند. هیات داوران از این رمان به عنوان اثری فشرده یاد کرد که در عین حال به زیبایی ما را به تماشای شکوه و جلال زمین دعوت می‌کند و در عین حال بر ارزش فردی و جمعی زندگی هر انسانی تامل می‌کند.

سامانتا هاروی، نویسنده بریتانیایی، یکی از ۵ نویسنده زنی بود که در فهرست نهایی جایزه امسال جای داشت و اولین نویسنده زنی است که از سال ۲۰۱۹ این جایزه را برده است.

«اوربیتال» پرفروش‌ترین کتاب از رقبای فهرست نهایی بوکر در بریتانیاست و بیش از مجموع فروش ۳ برنده جایزه بوکر سال‌های اخیر، فروخته است و نیز اولین کتاب برنده جایزه بوکر است که داستانش در فضا می‌گذرد.

این کتاب با تنها ۱۳۶ صفحه، از نظر حجم، دومین کتاب کم حجمی است که برنده این جایزه شده و نیز کوتاه‌ترین بازه زمانی را پوشش می‌دهد، زیرا داستانش تنها در ۲۴ ساعت می‌گذرد.

ادموند دی وال، رییس داوران ۲۰۲۴، درباره رقابت امسال گفت: در سالی فراموش نشدنی برای داستان، کتابی درباره دنیایی زخم خورده موفق به کسب جایزه شد. گاهی شما با یک کتاب روبه‌رو می‌شوید و نمی‌توانید بفهمید که چگونه رویدادی معجزه‌آسا رخ داده است. ما به عنوان داور مصمم بودیم کتابی را پیدا کنیم که ما را تکان دهد، کتابی که ظرفیت و طنین داشته باشد و بخواهیم آن را با دیگران به اشتراک بگذاریم. ما همه چیز را می‌خواستیم.

وی افزود: «اوربیتال» کتاب ماست. سامانتا هاروی رمانی نوشته که با زیبایی ۱۶ طلوع و ۱۶ غروب خورشید را تصویر می‌کند. همه و هیچکس موضوع کتاب است، زیرا ۶ فضانورد در ایستگاه فضایی بین‌المللی دور زمین می‌چرخند و گذرگاه‌های آب‌وهوا را در میان شکنندگی مرزها و مناطق زمانی مشاهده می‌کنند. هاروی با زبانی غزل‌واره و در عین حال تیز دنیای ما را برای ما غریب و جدید می‌کند.

سارا کالینز رمان‌نویس برنده جایزه، گاردین جاستین جردن ویراستار؛ یییون لی نویسنده و پروفسور مشهور و نیتین ساوهنی نوازنده، آهنگساز و تهیه کننده هیات داوران امسال این جایزه را تشکیل داده بودند. آنها برنده امسال را از بین ۱۵۶ کتاب منتشر شده بین یکم اکتبر ۲۰۲۳ تا ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۴ انتخاب کردند.

«جیمز» نوشته پرسیوال اورت نویسنده آمریکایی، «دریاچه آفرینش» نوشته ریچل کوشنر نویسنده آمریکایی، «حفظ شده» نوشته آن مایکلز نویسنده کانادایی، «امانت‌داری» نوشته یائل ون در وودن نویسنده هلندی و «حیاط سنگی عبادی» نوشته شارلوت وود نویسنده استرالیایی دیگر نامزدهای فهرست نهایی امسال بوکر بودند تا فهرستی را تشکیل دهند که از۵ نویسنده زن و یک نویسنده مرد تشکیل شده بود.

................ هر روز با کتاب ................

ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...
درباریان مخالف، هر یک به بهانه‌ای کشته و نابود می‌شوند؛ ازجمله هستینگز که به او اتهام رابطه پنهانی با همسر پادشاه و نیز نیت قتل ریچارد و باکینگهم را می‌زنند. با این اتهام دو پسر ملکه را که قائم‌مقام جانشینی پادشاه هستند، متهم به حرامزاده بودن می‌کنند... ریچارد گلاستر که در نمایشی در قامت انسانی متدین و خداترس در کلیسا به همراه کشیشان به دعا و مناجات مشغول است، در ابتدا به‌ظاهر از پذیرفتن سلطنت سرباز می‌زند، اما با اصرار فراوان باکینگهم، بالاخره قبول می‌کند ...
مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...