می‌خواهم برایتان قصه بگویم | جام جم


آدم‌های این دوره زمانه حوصله خیلی چیزها را ندارند، ازسخنرانی خسته شده‌اند، ازکتاب‌هایی پرازاصطلاحات قلمبه‌سلمبه خوششان نمی‌آید و یک جور‌هایی دنبال حرف‌هایی هستند که هلو بپر توی گلو باشد، اما نمی‌دانم چه رمز و رازی در قصه است که پای آدم را از رفتن شل می‌کند و شاید یادآور روزهای کودکی هر کدام از ماهاست، «قصه‌تراپی» کتاب جدیدی است که خیلی اتفاقی متوجه چاپش شدم، ترکیب قصه و تراپی و نویسنده‌ای آشنا، انگیزه‌ای در من ایجاد کرد تا فی‌الفور آن را سفارش دهم، با اشتیاق از پستچی تحویل بگیرم و عصرانه، «قصه‌تراپی» بخوانم و حظ ببرم.

خلاصه کتاب قصه‌تراپی»  شاهین شرافتی

شاهین شرافتی، نویسنده کتاب و یک دهه‌شصتی است؛ کارشناسی‌ارشد روانشناسی شخصیت و کاندیدای دکترای‌تخصصی روانشناسی. ازقضا صدای خوبی هم دارد و به‌عنوان مجری برتر در برنامه‌های گفت‌وگو‌محور تلویزیون، تابستان ۱۳۹۸ انتخاب شده و شاید همه این سال‌ها خواندن و تجربه‌کردن، دلیلی باشد که در حوزه روانشناسی دست به قلم شود؛ جهان زیسته‌اش را با خلاقیت در نوشتن جمع کند و قصه‌تراپی را از بر کرده و سپس بنویسد. او در ابتدای کتاب از «کلافگی» به‌عنوان زبان مشترک آدمیزاد یاد می‌کند؛ در بخشی از سرآغاز این کتاب آمده است: «من به آدم‌های دور و نزدیک زندگی‌ام نگاه کردم، تلاش کردم زبان تنشان را نگاه کنم نه زبان سرشان را و سعی کردم کلافگی‌هایشان را تصور کنم و به شکل قصه بنویسم.»

از نگاه شاهین شرافتی «نوشتن و خواندن، قصه‌تراپی است نوعی از تراپی که درآن مراجع و درمانگر در آن یکی است» او از سفری با چراغ‌قوه حرف می‌زند؛ از نگاه او «قصه‌ها می‌تونن وارد زخم‌ها بشن.»

او دراین کتاب ۲۰ قصه برایمان می‌گوید یابه قول ادبیاتی‌ها داستان کوتاه؛ اسم این قصه‌ها هم کمی تا قسمتی عجیب و در عین حال ساده‌اند، چشم ببر،یقه اسکی،شوهرهدی‌خانم،دهن مثلثی،دایی محمود،اوتنها خودش را دوست داشت.کاوازاکی، گاو،جانور، هشتاخانم، عقی زاده،سخنگو، زیورخانم، سگ سیاه بزرگ، روز سوم، بی‌وطن، اشک‌ها و لبخندها، آماتور، مکعب و روزبه.نویسنده در هر قصه از یک درد یا اختلال در روان انسان به زبان ساده و عامه‌پسند می‌گوید. انگار داستان‌های او مثل غاری است که دهانه آن را دردها، ناکامی‌ها و آنچه در کنترل انسان هست و نیست، بسته و راه را برای رسیدن اکسیژن و تنفس زندگی سالم بند آورده است.در این قصه‌ها آدم‌ها زندگی می‌کنند، درغم‌هایشان می‌لولند و رنج‌هایشان را با نشانه‌های بیرونی فریاد می‌‌زنند، ا‌تفاق‌هایی که خیلی وقت‌ها اطرافیان نسبت به آنها بی‌تفاوت‌اند، در مواجه با آنها لباس انکار می‌پوشند، موهایشان را با نپذیرفتن رنگ می‌کنند، کفشِ درمان‌های بیخود به‌پا می‌کنند و وارد مهمانی می‌شوند که درآخر نوشیدنی‌های مسموم به ناامیدی، کار روان و جسمشان را یکسره می‌کند و انتهایش می‌شود نیستی، عذاب‌وجدان و دردهای ادامه‌دار روان برای آنها که باقی می‌مانند و الگوهای تکرارشونده و... .

دراین کتاب که ۱۸۲صفحه دارد، بعضی قصه‌ها کمی پیچ در پیچ است و معماگونه و بعضی به قول معروف خیلی‌ رو بازی کرده که شاید می‌شد با استفاده از طنازی‌های ادبی کمی رنگ و لعاب جذاب‌تری به آن داد. بعضی قصه‌ها این‌قدر پرداخت خوبی دارند که دوست داری ادامه‌اش را بخوانی و ببینی بعد از آن چه اتفاقی می‌افتد؛ اما افسوس که داستان زودتر از حد انتظار تمام می‌شود. در بعضی داستان‌ها به‌راحتی می‌توانی اختلال روانی مد‌نظر نویسنده را حدس بزنی، اما در قصه‌ای دیگر باید به انتهای کتاب مراجعه و دانسته‌هایت را با دانش نویسنده همتراز کنی، اما درمجموع جسارت نویسنده برای بیان اختلالات روانی به زبان قصه بسیار ستودنی است؛ آن هم چیزی که همه‌فهم باشد، با زندگی معمولی فاصله نداشته باشد و درنهایت نگاه جامعه را از برچسب‌زدن به بیماری‌های روانی تغییر دهد.اصلا تغییر همه‌اش خوب است اگرچه درد دارد؛ این‌که من بفهمم و بپذیرم خودم و اطرافیانم ممکن است در روانمان، مشکلاتی داشته باشیم و باید برای زیباترشدن قصه زندگی‌مان قدمی برای پذیرش و بهبود برداریم؛ خمیرمایه اصلی داستان‌های قصه‌تراپی است.

دربخش دیگری از این کتاب که «نشر مون» زحمت انتشارش را کشیده، نویسنده از قرار اخلاقی حرف می‌زند که ما صرف آگاهی از اختلالات روانی اجازه نداریم به دیگران برچسب بزنیم و در حوزه سلامت روان هم نیازمند استفاده از متخصص کاربلد هستیم.

نویسنده در ابتدای کتاب از دو کارشناس حوزه نویسندگی و روان‌شناسی به نام سروش روح‌بخش و دکتر امیرحسین یزدانی یادکرده که نشان از توجه او به این نکته دارد که استاد داشتن برای هر کاری، یعنی بازشدن راه‌های تازه در مسیر.

و در آخر تصویرگرافیکی شرافتی به‌عنوان درمانگر و مراجعی لمیده روی جلد کتاب، یادآور جلسات روانکاوی فرویدی است که فضای کتاب را از حالت خشک و رسمی جداکرده و از قصه‌ای تازه، پرده برمی‌دارد.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

طنز مردمی، ابزاری برای مقاومت است. در جهانی که هر لبخند واقعی تهدید به شمار می‌رود، کنایه‌های پچ‌پچه‌وار در صف نانوایی، تمسخر لقب‌ها و شعارها، به شکلی از اعتراض درمی‌آید. این طنز، از جنس خنده‌ و شادی نیست، بلکه از درد زاده شده، از ضرورت بقا در فضایی که حقیقت تاب‌آوردنی نیست. برخلاف شادی مصنوعی دیکتاتورها که نمایش اطاعت است، طنز مردم گفت‌وگویی است در سایه‌ ترس، شکلی از بقا که گرچه قدرت را سرنگون نمی‌کند اما آن را به سخره می‌گیرد. ...
هیتلر ۲۶ساله، در جبهه شمال فرانسه، در یک وقفه کوتاه میان نبرد، به نزدیک‌ترین شهر می‌رود تا کتابی بخرد. او در آن زمان، اوقات فراغتش را چگونه می‌گذراند؟ با خواندن کتابی محبوب از ماکس آزبرن درباره تاریخ معماری برلین... اولین وسیله خانگی‌اش یک قفسه چوبی کتاب بود -که خیلی زود پر شد از رمان‌های جنایی ارزان، تاریخ‌های نظامی، خاطرات، آثار مونتسکیو، روسو و کانت، فیلسوفان یهودستیز، ملی‌گرایان و نظریه‌پردازان توطئه ...
در طبقه متوسط، زندگی عاطفی افراد تحت تأثیر منطق بازار و بده‌بستان شکل می‌گیرد، و سرمایه‌گذاری عاطفی به یکی از ابزارهای هدایت فرد در مسیر موفقیت و خودسازی تبدیل می‌شود... تکنیک‌های روانشناسی، برخلاف ادعای آزادی‌بخشی، در بسیاری از موارد، افراد را در قالب‌های رفتاری، احساسی و شناختی خاصی جای می‌دهند که با منطق بازار، رقابت، و نظم سازمانی سرمایه‌دارانه سازگار است ...
صدام حسین بعد از ۲۴۰ روز در ۱۴ دسامبر ۲۰۰۳ در مزرعه‌ای در تکریت با ۷۵۰ هزار دلار پول و دو اسلحه کمری دستگیر شد... جان نیکسون تحلیلگر ارشد سیا بود که سال‌های زیادی از زندگی خود را صرف مطالعه زندگی صدام کرده بود. او که تحصیلات خود را در زمینه تاریخ در دانشگاه جورج واشنگتن به پایان رسانده بود در دهه ۱۹۹۰ به استخدام آژانس اطلاعاتی آمریکا درآمد و علاقه‌اش به خاورمیانه باعث شد تا مسئول تحلیل اطلاعات مربوط به ایران و عراق شود... سه تریلیون دلار هزینه این جنگ شد ...
ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...