کتاب «رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی» نوشته تقی پورنامداریان شامل تحلیلی از داستان‌های عرفانی-فلسفی ابن سینا و سهروردی به چاپ دهم رسید.

رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی» نوشته تقی پورنامداریان

به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایبنا؛ تقی پورنامداریان در این کتاب پس از ارائه مقدمه، نخست مفهوم رمز و سمبل را توضیح می‌دهد و نظریاتی را در باب رمز، به همراه تعریف آن ارائه می‌کند. در ادامه ارتباط رمز و صور خیال با معنی، زمینه و انگیزه های رمزگرایی، نحوه برخورد با معرفت، شعر و رمز، رمز در قرآن، احادیث، تفاسیر و تاویل، تمثیل، اساطیر و داستان‌های پیغمبران، تفاوت مثل و قصه رمزی، داستان‌های رمزی و مضامین آنها، مسیر سفر روح و بسیاری از موضوعات دیگر مورد بررسی قرار می‌گیرد. بخش‌های انتهایی کتاب به رموز عالم کبیر و صغیر می‌پردازد که از زیربخش‌های بسیاری تشکیل شده است. در پایان بعد از بخش پرنده و رساله الطیرها، ضمیمه‌ای از «شهاب الدین یحیی سهروردی»، «ابن سینا» و داستان‌های رمزی قرار گرفته است.

در توضیح رمزهای داستان‌ها سعی شده که بیشتر به رمزهای اصلی که فهم کلی داستان‌مایه منوط به درک و شناخت آنها و طرح و ساخت داستان استوار بر پایه آنهاست، بپردازد. رمزها در مورد اموری هستند که دانشمندان علم هنوز به طریق علمی در آن امور به نتیجه مشخصی نرسیدند. در دنیای قدیم که رویکرد علمی کمتر در جهان طبیعی جریان داشت رمزها و اسطوره‌ها جهان را تبیین می کردند. این را در داستان‌های رمزی ابن سینا و سهروردی می‌توان دید. در این داستان‌ها از عقول ده‌گانه، عالم صغیر، عالم کبیر به شکل رمزگونه‌ای سخن گفته می‌شود.

در قسمت ضمیمه این کتاب سه داستان رمزی از ابن سینا شامل «حی بن یقظان»، «رساله الطیر» و «سلامان و ابسال» شرح داده شده است که این سه داستان دوره کاملی از سلوک عرفانی و اشراقی را نشان می‌دهند. در داستان حی بن یقظان، سالک ضمن دیدار با فرشته مسیر سفر بازگشت به مشرق و موانع آن را می‌شناسد و فرشته پس از تعلیمات خود از او دعوت می‌کند که اگر می‌خواهد به دنبالش برود. در داستان رساله الطیر، سالک که اکنون به عمق غربت و گرفتاری خود پی برده است سفر را همراه مرغان دیگر آغاز می‌کند و به درگاه مَلک می‌رسد و از مَلک می‌خواهد که بقایای بند را از پایش بردارد؛ اما این دیدار وطن موقتی است و هنوز زمان اسارت او و نجات همیشگی اش از غربت فرا نرسیده است. در داستان «سلامان و ابسال»، با مرگ ابسال_که همان سالک داستان اول و مرغ واصل داستان دوم است که اکنون در عرفان به درجه کمال رسیده_ آزادی جاوید و بازگشت دایمی تحقق می‌پذیرد و دوره سلوک نفس به انجام می‌رسد.

کتاب حدود شش داستان رمزی هم از شهاب‌الدین یحیی سهروردی دارد از جمله قصه غربت غربی، آواز پر جبرئیل، عقل سرخ و… که نمادهای عرفانی و فلسفی آن‌ها هم بررسی شده است. در انتهای کتاب نیز نویسنده پس از بررسی سمبل‌ها و رمزها، خلاصه‌ای از داستان‌ها را برای درک بهتر مخاطب آورده است.

انتشارات علمی و فرهنگی کتاب «رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی» نوشته تقی پورنامداریان را در ۵۹۹ صفحه و قیمت ۴۵۰ هزار تومان عرضه کرده است.

................ هر روز با کتاب ...............

بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...
صدای من یک خیشِ کج بود، معوج، که به درون خاک فرومی‌رفت فقط تا آن را عقیم، ویران، و نابود کند... هرگاه پدرم با مشکلی در زمین روبه‌رو می‌شد، روی زمین دراز می‌کشید و گوشش را به آنچه در عمق خاک بود می‌سپرد... مثل پزشکی که به ضربان قلب گوش می‌دهد... دو خواهر در دل سرزمین‌های دورافتاده باهیا، آنها دنیایی از قحطی و استثمار، قدرت و خشونت‌های وحشتناک را تجربه می‌کنند ...
احمد کسروی به‌عنوان روشنفکری مدافع مشروطه و منتقد سرسخت باورهای سنتی ازجمله مخالفان رمان و نشر و ترجمه آن در ایران بود. او رمان را باعث انحطاط اخلاقی و اعتیاد جامعه به سرگرمی و مایه سوق به آزادی‌های مذموم می‌پنداشت... فاطمه سیاح در همان زمان در یادداشتی با عنوان «کیفیت رمان» به نقد او پرداخت: ... آثار کسانی چون چارلز دیکنز، ویکتور هوگو و آناتول فرانس از ارزش‌های والای اخلاقی دفاع می‌کنند و در بروز اصلاحات اجتماعی نیز موثر بوده‌اند ...
داستان در زاگرب آغاز می‌شود؛ جایی که وکیل قهرمان داستان، در یک مهمانی شام که در خانه یک سرمایه‌دار برجسته و بانفوذ، یعنی «مدیرکل»، برگزار شده است... مدیرکل از کشتن چهار مرد که به زمینش تجاوز کرده بودند، صحبت می‌کند... دیگر مهمانان سکوت می‌کنند، اما وکیل که دیگر قادر به تحمل بی‌اخلاقی و جنایت نیست، این اقدام را «جنایت» و «جنون اخلاقی» می‌نامد؛ مدیرکل که از این انتقاد خشمگین شده، تهدید می‌کند که وکیل باید مانند همان چهار مرد «مثل یک سگ» کشته شود ...
معلمی بازنشسته که سال‌های‌سال از مرگ همسرش جانکارلو می‌گذرد. او در غیاب دو فرزندش، ماسیمیلیانو و جولیا، روزگارش را به تنهایی می‌گذراند... این روزگار خاکستری و ملا‌ل‌آور اما با تلألو نور یک الماس در هم شکسته می‌شود، الماسی که آنسلما آن را در میان زباله‌ها پیدا می‌کند؛ یک طوطی از نژاد آمازون... نامی که آنسلما بر طوطی خود می‌گذارد، نام بهترین دوست و همرازش در دوران معلمی است. دوستی درگذشته که خاطره‌اش نه محو می‌شود، نه با چیزی جایگزین... ...