کتاب «رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی» نوشته تقی پورنامداریان شامل تحلیلی از داستان‌های عرفانی-فلسفی ابن سینا و سهروردی به چاپ دهم رسید.

رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی» نوشته تقی پورنامداریان

به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایبنا؛ تقی پورنامداریان در این کتاب پس از ارائه مقدمه، نخست مفهوم رمز و سمبل را توضیح می‌دهد و نظریاتی را در باب رمز، به همراه تعریف آن ارائه می‌کند. در ادامه ارتباط رمز و صور خیال با معنی، زمینه و انگیزه های رمزگرایی، نحوه برخورد با معرفت، شعر و رمز، رمز در قرآن، احادیث، تفاسیر و تاویل، تمثیل، اساطیر و داستان‌های پیغمبران، تفاوت مثل و قصه رمزی، داستان‌های رمزی و مضامین آنها، مسیر سفر روح و بسیاری از موضوعات دیگر مورد بررسی قرار می‌گیرد. بخش‌های انتهایی کتاب به رموز عالم کبیر و صغیر می‌پردازد که از زیربخش‌های بسیاری تشکیل شده است. در پایان بعد از بخش پرنده و رساله الطیرها، ضمیمه‌ای از «شهاب الدین یحیی سهروردی»، «ابن سینا» و داستان‌های رمزی قرار گرفته است.

در توضیح رمزهای داستان‌ها سعی شده که بیشتر به رمزهای اصلی که فهم کلی داستان‌مایه منوط به درک و شناخت آنها و طرح و ساخت داستان استوار بر پایه آنهاست، بپردازد. رمزها در مورد اموری هستند که دانشمندان علم هنوز به طریق علمی در آن امور به نتیجه مشخصی نرسیدند. در دنیای قدیم که رویکرد علمی کمتر در جهان طبیعی جریان داشت رمزها و اسطوره‌ها جهان را تبیین می کردند. این را در داستان‌های رمزی ابن سینا و سهروردی می‌توان دید. در این داستان‌ها از عقول ده‌گانه، عالم صغیر، عالم کبیر به شکل رمزگونه‌ای سخن گفته می‌شود.

در قسمت ضمیمه این کتاب سه داستان رمزی از ابن سینا شامل «حی بن یقظان»، «رساله الطیر» و «سلامان و ابسال» شرح داده شده است که این سه داستان دوره کاملی از سلوک عرفانی و اشراقی را نشان می‌دهند. در داستان حی بن یقظان، سالک ضمن دیدار با فرشته مسیر سفر بازگشت به مشرق و موانع آن را می‌شناسد و فرشته پس از تعلیمات خود از او دعوت می‌کند که اگر می‌خواهد به دنبالش برود. در داستان رساله الطیر، سالک که اکنون به عمق غربت و گرفتاری خود پی برده است سفر را همراه مرغان دیگر آغاز می‌کند و به درگاه مَلک می‌رسد و از مَلک می‌خواهد که بقایای بند را از پایش بردارد؛ اما این دیدار وطن موقتی است و هنوز زمان اسارت او و نجات همیشگی اش از غربت فرا نرسیده است. در داستان «سلامان و ابسال»، با مرگ ابسال_که همان سالک داستان اول و مرغ واصل داستان دوم است که اکنون در عرفان به درجه کمال رسیده_ آزادی جاوید و بازگشت دایمی تحقق می‌پذیرد و دوره سلوک نفس به انجام می‌رسد.

کتاب حدود شش داستان رمزی هم از شهاب‌الدین یحیی سهروردی دارد از جمله قصه غربت غربی، آواز پر جبرئیل، عقل سرخ و… که نمادهای عرفانی و فلسفی آن‌ها هم بررسی شده است. در انتهای کتاب نیز نویسنده پس از بررسی سمبل‌ها و رمزها، خلاصه‌ای از داستان‌ها را برای درک بهتر مخاطب آورده است.

انتشارات علمی و فرهنگی کتاب «رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی» نوشته تقی پورنامداریان را در ۵۹۹ صفحه و قیمت ۴۵۰ هزار تومان عرضه کرده است.

................ هر روز با کتاب ...............

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...