یک عاشقانه ضدجنگ | آرمان امروز


سباستین فوکس [Sebastian Faulks] (1953) رمان‌نویس سرشناس بریتانیایی است که به خاطر سه‌گانه فرانسوی‌اش «دختری در هتل شیر طلایی» [The girl at the Lion d'Or](1989)، «آواز پرندگان» (1993) و «شارلوت گری» (1999) شناخته می‌شود؛ این سه‌گانه با رمان‌های مشهورِ «در جبهه غرب خبری نیست»، «شیرهای جوان» و «جنگ و خاطره» مقایسه می‌شود.

دختری در هتل شیر طلایی» [The girl at the Lion d'Or] سباستین فوکس [Sebastian Faulks]

از دو رمان «آواز پرندگان» و «شارلوت گری» دو فیلم و سریال موفق در سال‌های 2012 و 2001 ساخته شده است. رمان «دختری در هتل شیر طلایی» در سال جاری با ترجمه فاطمه نوروزی از سوی نشر دیدآور منتشر شده است. تایمز آن را «رمانی تکان‌دهنده و ژرف که فوق‌العاده نوشته شده، و در موقعیت‌های مکانی و زمانی تحسین‌برانگیز است» توصیف می‌کند و فایننشل تایمز هم می‌نویسد: «رمانی غیرمعمول و تاثیرگذار که در آن شجاعت و فداکاری در مقابل عشق نامشروع به جانِ یکدیگر می‌افتند، اما اثری از عشق مطلق، تعادل و بی‌عیب و نقص.»

چه می‌شود اگر تمام زندگی ما فقط دایره‌ای باشد که شما در نقطه‌ای مشخص از سیم تله‌ای پنهان‌شده عبور می‌کنید که سبب چرخش مجدد روند می‌شود؟ آنه حیرت‌انگیز، قهرمان رمان تاریخی سباستین فوکس به‌نام «دختری در هتل شیر طلایی» است که در دهه 1930 در شهر ژانویلیق در فرانسه می‌گذرد، تا حدی روایت دقیقی از نزول زنی جوان به جهنمی روانی است که خودش ساخته است، سقوطی پیچیده که به دلیل گذشته دشوار و عشق کورکورانه‌اش به مردی اشتباه آغاز شده است. اما رمان فوکس که برای اولین‌بار در بریتانیا و در سال 1989 منتشر شد، چیزهای دیگری را نیز در ذهن خود دارد. با تازه‌شدن جنگ جهانی اول در خاطرات نسل‌ها و تهدید جنگی دیگر که آینده خوشی را رقم نمی‌زند، آغاز روز ساکنان شهری کوچک و فرانسوی با چشم‌اندازی سیاسی شکل می‌گیرد. پس از اقدامات شورش‌آمیز پدر آنه در میدان جنگ در وقدان و خودکشی متعاقب مادرش، آنه لوو مجبور می‌شود تا زندگی جدیدی را آغاز کند. چارلز هارتمن؛ معشوقه متاهل او نیز در جنگ خدمت کرد، و رابطه او با آنه است که اولین تلنگرهای دلسوزی از ته دل را برای موجود دیگری در او ایجاد می‌کند. آنه می‌ترسد که زندگی او همان چرخه توقفی که در کودکی او آغاز شده بود را مجدد تکرار کند؛ هارتمن می‌ترسد که ظرفیت مهربانی تازه کشف‌شده‌اش سبب کم‌شدن احساسات خوگرفته‌اش شود، دقیقا همان‌طور که انبار شراب جدیدی که او راه‌اندازی کرده، باعث متزلزل‌شدن اساس خانه اجدادی او شده است. یک زمانی، صاحب هتلی که آن در آنجا کار می‌کند او را تشویق می‌کند تا از بنای یادبود جنگ محلی، جایی‌که نام کشته‌شده‌ها روی سنگ حک شده، دیدن کند. او از آنه می‌خواهد هریک نام را «با یک چهره، یک خنده و یک نگاه» تصور کند. فوکس در اینجا به اجرای منطقی می‌پردازد و شخصیت‌هایش را با دلربایی و تب‌وتاب زنده می‌کند.

زخم‌های سیاسی و روانی جنگ جهانی اول در دهه 1930 در همه‌جای فرانسه باقی مانده است، حتی در شهر استانی کسل‌کننده ژانویلیق - که در شبی بارانی آنه لوو جوان با قطار راهی هتلی قدیمی به نام شیر طلایی می‌شود تا شغل جدید خود به‌عنوان پیشخدمت را در آنجا آغاز کند. از همان ابتدا، رازی درمورد او وجود دارد ( لوو حتی نام واقعی او نیست)، اما جذابیت‌هایی در هوش بالا، حس شوخ‌طبعی و ظاهر دلربا و جذاب او نیز وجود دارد. بنابراین آندره ماتلین نفهم، معمار و عیاش، حواسش را جمع او می‌کند، زمانی که تمام قلب و هوش آنه متوجه چارلز هارتمن است کسی که - با همسر نازا و غمگینش کریستین – در عمارتی کهنه خارج از شهر زندگی می‌کند که از پدرش به او ارث رسیده است و امید دارد که بتواند آن را تعمیر کند. علاقه آنه به چارلز بازگشته است، و هنگامی که چارلز به همسرش می‌گوید که به‌خاطر شغلش که وکالت است باید به پاریس سفر کند، درواقع آنه را برای تعطیلات آخر هفته به خانه روستایی چشمگیر دوست قدیمی‌اش می‌برد. از آنجا به بعد عشق رسما بیان می‌شود و داستان به سمت پایانی می‌رود که بعضی‌ها قلبشان شکسته خواهد شد و بقیه خواهند ترسید. درنهایت هنگامی‌که آنه راز شگفت‌آور و حزن‌انگیزش را برای چارلز می‌گوید بخش نه‌چندان زیادی از داستان فاش می‌شود، اما واقعی‌ترین ویژگی‌های مثبت داستان درواقع موجب زندگی پرشور و نشاط می‌شوند. فضای مضطرب بین جنگ‌ها که سبب احساس نگرانی جدیدی می‌شود، موجب می‌شود تا حدودی چارلز به یهودیت روی آورد (متالین پست‌فطرت و بدجنس از این موضوع علیه چارلز استفاده می‌کند)؛ خاطرات وحشتناک مختلف از جنگ جهانی اول؛ ضعف دولت‌های فرانسه؛ و وحشت واقعی از راز دخترانه آنه، همه در داستانی از قدرتی خموش و ترسناک درهم می‌آمیزند. فوکس همچنان در اوج قدرت شایان خودش است.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

بابا که رفت هوای سیگارکشیدن توی بالکن داشتم. یواشکی خودم را رساندم و روشن کردم. یکی‌دو تا کام گرفته بودم که صدای مامانجی را شنیدم: «صدف؟» تکان خوردم. جلو در بالکن ایستاده بود. تا آمدم سیگار را بیندازم، گفت: «خاموش نکنْ‌نه، داری؟ یکی به من بده... نویسنده شاید خواسته است داستانی «پسامدرن» بنویسد، اما به یک پریشانی نسبی رسیده است... شهر رشت این وقت روز، شیک و ناهارخورده، کاری جز خواب نداشت ...
فرض کنید یک انسان 500، 600سال پیش به خاطر پتکی که به سرش خورده و بیهوش شده؛ این ایران خانم ماست... منبرها نابود می‌شوند و صدای اذان دیگر شنیده نمی‌شود. این درواقع دید او از مدرنیته است و بخشی از جامعه این دید را دارد... می‌گویند جامعه مدنی در ایران وجود ندارد. پس چطور کورش در سه هزار سال قبل می‌گوید کشورها باید آزادی خودشان را داشته باشند، خودمختار باشند و دین و اعتقادات‌شان سر جایش باشد ...
«خرد»، نگهبانی از تجربه‌هاست. ما به ویران‌سازی تجربه‌ها پرداختیم. هم نهاد مطبوعات را با توقیف و تعطیل آسیب زدیم و هم روزنامه‌نگاران باتجربه و مستعد را از عرصه کار در وطن و یا از وطن راندیم... کشور و ملتی که نتواند علم و فن و هنر تولید کند، ناگزیر در حیاط‌خلوت منتظر می‌ماند تا از کالای مادی و معنوی دیگران استفاده کند... یک روزی چنگیز ایتماتوف در قرقیزستان به من توصیه کرد که «اسب پشت درشکه سیاست نباش. عمرت را در سیاست تلف نکن!‌» ...
هدف اولیه آموزش عمومی هرگز آموزش «مهارت‌ها» نبود... سیستم آموزشی دولت‌های مرکزی تمام تلاش خود را به کار گرفتند تا توده‌ها را در مدارس ابتدایی زیر کنترل خود قرار دهند، زیرا نگران این بودند که توده‌های «سرکش»، «وحشی» و «از لحاظ اخلاقی معیوب» خطری جدی برای نظم اجتماعی و به‌علاوه برای نخبگان حاکم به شمار روند... اما هدف آنها همان است که همیشه بوده است: اطمینان از اینکه شهروندان از حاکمان خود اطاعت می‌کنند ...
کتاب جدید کانمن به مقایسه موارد زیادی در تجارت، پزشکی و دادرسی جنایی می‌پردازد که در آنها قضاوت‌ها بدون هیچ دلیل خاصی بسیار متفاوت از هم بوده است... عواملی نظیر احساسات شخص، خستگی، محیط فیزیکی و حتی فعالیت‌های قبل از فرآیند تصمیم‌گیری حتی اگر کاملاً بی‌ربط باشند، می‌توانند در صحت تصمیمات بسیار تاثیر‌گذار باشند... یکی از راه‌حل‌های اصلی مقابله با نویز جایگزین کردن قضاوت‌های انسانی با قوانین یا همان الگوریتم‌هاست ...