زیبایی و نازیبایی جنگ | سازندگی
کامیار عابدی از صاحب‌نظران و منتقدان برجسته معاصر است که کتاب‌های بسیاری طی دو دهه اخیر درباره ادبیات معاصر فارسی و پدیدآورندگان آن منتشر کرده است. تازه‌ترین اثر عابدی، کتاب «شعر جنگ به روایت غیررسمی» (برگ‌هایی فراموش شده از تاریخ ادبیات ایران: ۱۳۵۹ تا ۱۳۷۹) است که از سوی نشر جهان کتاب منتشر شده است.
معمولا روایت‌هایی که از جنگ می‌شود، یک‌سویه و در باب مقدس‌سازی جنگ است، اما جنگ، هرچند دلاوری‌های رزمندگان میهن را با خود دارد، اما روی دیگری نیز دارد که زیبا نیست. این نازیبایی‌ها بخشی جدایی‌ناپذیر از هر جنگی است، و هیچ جنگی از از این نازیبایی‌ها مستثنی نیست، از جمله جنگ هشت‌ساله ایران و عراق. همانطور که کامیار عابدی نیز در مقدمه کتاب نوشته است: «شکی نیست که جنگ از شوم‌ترین پدیده‌های بشری است: ستیز دو گروه انسانی به هیچ‌وجه پسندیده نیست. به‌ویژه هنگامی که جانِ انسان‌های دیگر و بی‌گناه هم در معرض مخاطره جدی، اعم از کشتار و آسیب جسمی و روحی، قرار می‌گیرد. بااین‌همه، صرف‌نظر از نفرت‌انگیزبودن جنگ، این پدیده در ادبیات و هنر بازتاب‌های گوناگونی داشته است. جنگ عراق و ایران، نیز ادبیات خود را، خواه‌ناخواه، به دنبال آورد.»
مدت کوتاهی پس از آغاز جنگ عراق و ایران، شماری از شاعران جوان و میانسالِ متمایل به ایدئولوژی مذهبی- سیاسی مستقر شروع به انتشار آثار خود در موضوع جنگ کردند. این گرایش را عابدی در کتابش زیرعنوان «شعر جنگ به روایت رسمی» معرفی می‌کند. آثار این شاعران، که در آن‌ها مفهوم دفاع از وطن، اگر نه همیشه، دست‌کم اغلب، جزیی از مفهوم وسیع‌تر دین اسلام و مذهب تشیع با گرایش انقلابی محسوب می‌شود، در مقابل، شاعران دیگری هم بودند که براساس ایدئولوژی ملی و چپ یا به‌طور کلی براساس نگاه عرفی، آثار متعدد و پراکنده‌ای با محتوای جنگ پدید آوردند. آثار این گروه براساس نگاه عابدی زیرعنوان «شعر جنگ به روایت غیررسمی» که نام کتاب را هم برخود دارد، معرفی شده است.
کتاب حاضر بیش از دویست شعر و با محوریت‌قراردادن شعرهای دوره نخست جنگ به روایت غیررسمی که تا حدود آزادی خرمشهر در خرداد ۱۳۶۱ را دربرمی‌گیرد، علاوه بر بیان رنج‌ها و اندوه‌های مرتبط با جنگ، جنبه حماسی نیز در سروده‌های شماری از شاعران این روایت موکد شده است. به عبارت دیگر، هم از ویرانی‌ها و کشتارها نشانه‌هایی در شعر دیده می‌شود و هم از کوشش سربازان و رزمندگان در دفاع از سرزمین و مردمان خود. علاوه بر این آثار، در آثار برخی شاعران، مشکل انسانی جنگ، و نه حالت آرمانی شده‌ای از آن، جلب نظر می‌کند. به‌طور کلی، «رنج، ایران، مردم و انسان« در زمره پربسامدترین مفهوم‌ها در شعر جنگ به روایت غیررسمی است.
هدف اصلی کتاب آنطور که نویسنده در مقدمه نوشته، نه بررسی شعرهای جنگ به روایت غیررسمی که گردآوردن بخشی از ادبیات ایران است که بیشتر آن‌ها در گذر زمان به فراموشی سپرده شده است: عمران صلاحی، احسان طبری، سیمین بهبهانی، خسرو فرشیدورد، سیاوش کسرایی، محمد مختاری، رضا براهنی، منصور اوجی، کاظم سادات‌اشکوری، جلال سرفراز، ژاله اصفهانی، مهدی اخوان‌ثالث، محمدعلی سپانلو، شمس لنگرودی، محمدعلی اسلامی ندوشن، منوچهر نیستانی، فرشته ساری، علی باباچاهی، ادیب برومند، محمدرضا شفیعی‌کدکنی، هوشنگ ابتهاج، بهزاد زرین‌پور، سیروس شمیسا، حسین منزوی، جعفر کوش‌آبادی، حافظ موسوی، نادر نادرپور، برخی از شاعران برگزیده کتاب هستند.
«شعر جنگ به روایت غیررسمی» (برگ‌هایی فراموش شده از تاریخ ادبیات ایران: ۱۳۵۹ تا ۱۳۷۹) تالیف کامیار عابدی در ۳۸۴ صفحه با شمارگان ۴۰۰ نسخه و با قیمت ۱۴۰ هزار تومان در انتشارات جهان کتاب منتشر شده است.
................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............
