ویراست جدید کتاب «نقاشی قهوه‌خانه‌ای؛ نمایشی از فرهنگ ملی و مذهبی» نوشته نرگس ذکرعلی توسط انتشارات ندای تاریخ منتشر شد.

نقاشی قهوه‌خانه‌ای؛ نمایشی از فرهنگ ملی و مذهبی» نوشته نرگس ذکرعلی

به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، انتشارات ندای تاریخ کتاب «نقاشی قهوه‌خانه‌ای؛ نمایشی از فرهنگ ملی و مذهبی» نوشته نرگس ذکرعلی را با شمارگان ۵۰۰ نسخه، ۱۳۹ صفحه و بهای ۵۵۰۰۰ تومان منتشر کرده است. [ویراست اول این کتاب در سال 1394 منتشر شده بود.]

نقاشی قهوه‌خانه‌ای که در برخی منابع از آن تحت عنوان خیالی‌نگاری نیز نام برده شده است، مطرح‌ترین نقاشی ایرانی در شاخه هنرهای عامیانه به شمار می‌رود. نرگس ذکرعلی تلاش کرده تا در این کتاب ضمن آشنا کردن خواننده با تاریخچه و ویژگی‌های نقاشی قهوه‌خانه‌ای، به بازخوانی برخی از آثار این نقاشی عامیانه ایرانی بپردازد.

همچنین در این پژوهش با بررسی فرهنگ جامعه ایرانی و شناخت عوامل تأثیرگذار بر این هنر، سعی بر کشف چگونگی تأثیرگذاری فرهنگ ملی و مذهبی بر آثار نقاشی قهوه‌خانه‌ای بوده است، چرا که هنر عامیانه را متعلق به هر قوم و ملیتی که باشد، نمی‌توان جدا از جامعه تولیدکننده آن مورد توجه قرار داد.

درون‌مایه این شیوه نقاشی موضوعات رزمی، مذهبی و بزمی بود، به همراه تلفیقی از ارزش‌های مذهبی و میهنی ایرانیان. این نوع نقاشی بیشتر دارای نقش‌هایی از حماسه‌های جانبازی و ایثار پیشوایان دینی ایرانیان و امامان شیعه و نیز پهلوانان ملی ایران بوده است. درون‌مایه بسیاری از این نقاشی‌ها حادثه عاشورا و حکایات شاهنامه است که بر دیوارها نقاشی شده ‌است. همین مسئله ضرورت تحلیل جامعه تولید کننده نقاشی قهوه‌خانه‌ای و نسبت آن با هنرمندان را نشان می‌دهد.

................ هر روز با کتاب ...............

مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...
صدای من یک خیشِ کج بود، معوج، که به درون خاک فرومی‌رفت فقط تا آن را عقیم، ویران، و نابود کند... هرگاه پدرم با مشکلی در زمین روبه‌رو می‌شد، روی زمین دراز می‌کشید و گوشش را به آنچه در عمق خاک بود می‌سپرد... مثل پزشکی که به ضربان قلب گوش می‌دهد... دو خواهر در دل سرزمین‌های دورافتاده باهیا، آنها دنیایی از قحطی و استثمار، قدرت و خشونت‌های وحشتناک را تجربه می‌کنند ...
احمد کسروی به‌عنوان روشنفکری مدافع مشروطه و منتقد سرسخت باورهای سنتی ازجمله مخالفان رمان و نشر و ترجمه آن در ایران بود. او رمان را باعث انحطاط اخلاقی و اعتیاد جامعه به سرگرمی و مایه سوق به آزادی‌های مذموم می‌پنداشت... فاطمه سیاح در همان زمان در یادداشتی با عنوان «کیفیت رمان» به نقد او پرداخت: ... آثار کسانی چون چارلز دیکنز، ویکتور هوگو و آناتول فرانس از ارزش‌های والای اخلاقی دفاع می‌کنند و در بروز اصلاحات اجتماعی نیز موثر بوده‌اند ...
داستان در زاگرب آغاز می‌شود؛ جایی که وکیل قهرمان داستان، در یک مهمانی شام که در خانه یک سرمایه‌دار برجسته و بانفوذ، یعنی «مدیرکل»، برگزار شده است... مدیرکل از کشتن چهار مرد که به زمینش تجاوز کرده بودند، صحبت می‌کند... دیگر مهمانان سکوت می‌کنند، اما وکیل که دیگر قادر به تحمل بی‌اخلاقی و جنایت نیست، این اقدام را «جنایت» و «جنون اخلاقی» می‌نامد؛ مدیرکل که از این انتقاد خشمگین شده، تهدید می‌کند که وکیل باید مانند همان چهار مرد «مثل یک سگ» کشته شود ...