از فلسفه تا مرگ | اعتماد


بسیاری از علاقه‌مندان فلسفه، فلسفه را به واسطه برایان مگی [Bryan Magee] و از خلال آثارش می‌شناسند. البته نباید به این خوش اقبالی برایان مگی و مهم‌تر از او علاقه‌مندان به آثارش نیز اذعان کرد که کتاب‌های او را مترجمانی برجسته و نام آشنا به فارسی ترجمه کرده‌اند: عزت‌الله فولادوند، حسن کامشاد، مانی صالحی‌علامه و... در ادامه نگاهی می‌کنیم به برخی از مشهورترین آثار او به زبان فارسی.



فلاسفه بزرگ: آشنایی فلسفه غرب

این کتاب با ترجمه درخشان عزت‌الله فولادوند، مترجم و پژوهشگر شهیر آثار فلسفی به فارسی، نخستین بار در مهر ماه سال 1372 توسط نشر خوارزمی در ایران منتشر شد. کتاب در واقع مجموعه گفت‌وگوهایی خواندنی و درخشان است که نخستین بار به صورت تصویری از تلویزیون بی‌بی‌سی در سال 1987 پخش شده است. 15 گفت‌وگو با برخی از بزرگ‌ترین متخصصان فلسفه در قرن بیستم درباره بزرگ‌ترین فیلسوفان تاریخ: گفت‌وگو درباره افلاطون با مایلز برن پیت، گفت‌وگو با مارتا نوسبام درباره ارسطو، گفت‌وگو درباره فلسفه قرون وسطی با آنتونی کنی، گفت‌وگو درباره دکارت با برنارد ویلیامز، گفت‌وگو درباره اسپینوزا و لایب نیتس با آنتونی کوئینتن، گفت‌وگو درباره لاک و بارکی با مایکل ایرز، گفت‌وگو درباره هیوم با جان پاسمور، گفت‌وگو درباره کانت با جفری وارناک، گفت‌وگو درباره هگل و مارکس با پیتر سینگر، گفت‌وگو درباره شوپنهاور با فردریک کاپلستون، گفت‌وگو درباره نیچه با جی. پی. استرن، گفت‌وگو درباره هوسرل و هایدگر و فلسفه جدید اصالت وجود با هیوبرت دریفوس، گفت‌وگو درباره پیروان امریکایی مکتب اصالت عمل با سیدنی مورگن بسر، گفت‌وگو درباره فرگه، راسل و منطق جدید با ا. ج. ایر و گفت‌وگو با جان سرل درباره لودویگ ویتگنشتاین. هر یک از گفت‌وگوها درآمدی درخشان و ارزشمند و همچنان قابل استفاده، سرشار از بصیرت درباره فیلسوف یا جریان فلسفی مورد بحث با ترجمه‌ای خواندنی و بلیغ.

مردان اندیشه: پدید آورندگان فلسفه معاصر

مترجم این کتاب نیز عزت‌الله فولادوند است و نخستین بار نشر طرح نو آن را منتشر کرده است. برایان مگی در این کتاب بر خلاف کتاب پیشین به جای رجوع به تاریخ کهن فلسفه به فلسفه در قرن بیستم پرداخته است. مردان اندیشه همچون فلاسفه بزرگ ساختاری گفت‌وگویی دارد و شامل 15 گفت‌وگو با نامدارترین چهره‌های فلسفه معاصر است که نخستین بار به صورت کتاب در سال 1978 منتشر شده است. همچون فلاسفه بزرگ، گفت‌وگوها بسیار خواندنی و در عین حال عمیق است. در این گفت‌وگوها مهم‌ترین جریان‌های فلسفی در قرن بیستم مورد بحث قرار می‌گیرند. در این کتاب آیزایا برلین در گفت‌وگویی با عنوان درآمدی بر فلسفه حضور دارد، چارلز تیلور درباره کارل مارکس حرف می‌زند، هربرت مارکوزه مکتب فرانکفورت را معرفی می‌کند، ویلیام بارت راجع به مارتین هایدگر حرف می‌زند، آنتونی کوئینتن درباره ویتگنشتاین، ج. ا. ایر درباره پوزیتیویسم منطقی، برنارد ویلیامز درباره فلسفه زبان، آ. آر، هیر درباره فلسفه اخلاق، ویلارد ون اورمن کواین درباره فلسفه خودش، جان سرل درباره فلسفه زبان، چامسکی درباره چامسکی، هیلاری پاتنم درباره فلسفه علم، رونالد دورکین درباره فلسفه سیاسی، آیریس مرداک درباره فلسفه و ادبیات و ارنست گلنر درباره فلسفه و بستر اجتماعی آن گفت‌وگو می‌کند.

سرگذشت فلسفه

این کتاب با زیر عنوان «داستان جذاب 2500 سال فلسفه مغرب زمین از یونان باستان تاکنون» دو ترجمه دارد که هر دو خواندنی است، یکی توسط حسن کامشاد، مترجم سرشناس آثار فلسفی و تاریخی که نشر نی آن را منتشر کرده و دیگری توسط مانی صالحی‌علامه، مترجم پرکار آثار تاریخی و فلسفی که نشر آمه آن را به چاپ رسانده. در این کتاب مصور و بسیار خواندنی، برایان مگی با زبانی شیرین و شیوا، قصه فلسفه را از دیرباز تا زمان حاضر روایت می‌کند. غیر از سادگی و شیوایی کتاب، نکته حائز اهمیت این کتاب، روایت داستان فلسفه در بستر تاریخ اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آن است. به عبارت دیگر خواننده این کتاب درمی‌یابد که پیشرفت فلسفه در دل تحولات دیگر در زندگی انسان رخ داده و همین فهم مباحث و استدلالات فلسفی را برای او ساده می‌کند.

فلسفه شوپنهاور

برایان مگی علاوه بر آشنایی گسترده و ژرفش با حوزه‌های مختلف فلسفی به فلسفه شوپنهاور به طور خاص علاقه‌مند بود و در زمینه اندیشه‌های او تخصص داشت. او در این کتاب با همان زبان شیوا و روانش، اندیشه‌های یکی از دشوارنویس‌ترین فلاسفه تاریخ، یعنی آرتور شوپنهاور را روایت می‌کند و ضمن نشان دادن تاثیری که شوپنهاور از اندیشه‌های پیشینیان خودش مثل بودا و کانت گرفته به تاثیر او بر فلسفه‌های پس از خودش به ویژه بر اندیشه‌های ویتگنشتاین، فروید و یونگ می‌پردازد. رضا ولی‌یاری مترجم این کتاب، مهم‌ترین مترجم آثار و اندیشه‌های شوپنهاور به زبان فارسی است و کتاب را نشر مرکز به چاپ رسانده است.

مواجهه با مرگ

برایان مگی علاوه بر فلسفه در حوزه ادبیات و موسیقی نیز دستی داشت و رمان خواندنی «مواجهه با مرگ» یکی از آثار اوست که سال گذشته با ترجمه زنده‌یاد مجتبی عدالت‌نژاد به فارسی ترجمه شد. او در این کتاب شخصیت‌ها را در روایتی جذاب و تکان‌دهنده به مواجهه با زندگی و مرگ می‌کشاند. طنز تلخ ماجرا آن است که این کتاب آخرین اثر از اوست که تاکنون به فارسی ترجمه شده، تلخ‌تر آنکه مترجم جوان کتاب دقیقا بعد از ترجمه این کتاب به طور ناگهانی از دنیا رفت. گویی مواجهه با مرگ، سرنوشت نویسنده و مترجم بعد از انتشار چاپ فارسی آن بوده است!