مهدی بهزاد؛ ریاضیدان بزرگ ایرانی (متولد 1315) یکی از چهره‌های ماندگار علمی کشور و از برگزیدگان جایزه علامه طباطبایی بنیاد ملی نخبگان است. این استاد مبرز در طول زندگی حرفه‌ای خود توانسته منشأ خدمات ارزنده‌ و منحصربه‌فردی خاصه در ترویج علم ریاضی باشد. وی را پدر گراف ایران و پایه‌گذار مسابقات المپیاد ریاضی می‌دانند. به بهانه انتشار کتاب «بهزاد»، ایبنا با دکتر محسن شاهرضایی؛ نویسنده کتاب «بهزاد» و مدیرکل دفتر تکریم و الگوسازی بنیاد ملی نخبگان گفت‌وگویی کرده است:

مهدی بهزاد

برای شروع از انگیزه‌تان برای نوشتن این کتاب بگویید.
استاد بهزاد یکی از مفاخر عصر ماست که توانسته در مجامع بین‌المللی نیز جایگاه خود را تثبیت کند؛ به‌طوری‌که «حدس بهزاد» در علم گراف، سال‌هاست که به عنوان یک مسئلۀ باز در مجامع بین‌المللی ریاضی مطرح است. این استاد پیشکسوت در فرهنگستان علوم نیز عضویت پیوسته دارد و هم در پیش از انقلاب و هم پس از آن، منشأ خدمات ارزنده‌ای به جامعۀ علمی کشور بوده و هست. این کتاب در واقع نوعی پاسداشت و بزرگداشت این چهرۀ علمی، ترویجی و بین‌المللی است.

ایده اولیه این کتاب چگونه در ذهن شما شکل گرفت؟
در سال 1398 در ذیل برگزاری پنجاهمین کنفرانس ریاضی در شیراز، مراسم نکوداشت زنده‌یاد استاد منوچهر وصال شیرازی و تکریم استاد فقید جواد بهبودیان، دو تن از ریاضیدانان بزرگ کشور به همت بنیاد نخبگان استان فارس برگزار شد. در همان مراسم من به عنوان یکی از سخنرانان، ایده نوشتن زندگینامۀ مفاخر ریاضی کشور را مطرح کردم که البته با استقبال زیادی مواجه شد و در همان جلسه تصمیم بر آن شد که به پاسداشت بیش از شش دهه فعالیت علمی کم‌نظیر، در گام نخست زندگینامۀ استاد بهزاد نوشته شود که خوشبختانه این مهم میسر شد.


در نگارش این کتاب از چه شیوه‌ای استفاده کردید؟ آیا در کتاب اصول داستان‌نویسی و درام رعایت شده و یا بیشتر جنبۀ مستند و اپیزود دارد؟
تلاش شد بعد از 50 ساعت مصاحبه با استاد و همین میزان تحقیق میدانی و پژوهش، کتاب «بهزاد» با شیوۀ مستند روایی در هشت گذار نوشته شود تا هم تمام رخدادها و کنش‌ها و مناسبات آن واقعی و مستند باشد و هم بتواند با شیوۀ روایتگری، مخاطب، خاصه نسل جوان را جذب کند؛ مخصوصاً اینکه در فرصت‌های مقتتضی، به وضعیت اجتماعی و فرهنگی این 6 دهه و فضای حاکم بر اجتماع ریاضیدانان کشور در طول این سال‌ها، گریزهایی نیز زده شده است. از طرفی در این کتاب برای اولین‌بار از دو نامۀ استاد فقید دکتر غلامحسین مصاحب به استاد بهزاد رونمایی و در کنار آن نام بسیاری از چهره‌های بزرگ اما ناشناخته‌ ریاضی کشور در این 60 سال ذکر شده که از این جنبه می‌توان «بهزاد» را دایره‌المعارف اسامی بزرگان ریاضی در عصر معاصر دانست.

آیا زمان مراسم رونمایی از این کتاب مشخص شده است؟
کتاب «بهزاد» در پنجاه و دومین کنفرانس ریاضی ایران در کرمان به صورت اجمالی معرفی شد؛ اما قرار است که مراسم رونمایی از آن با همکاری سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، در فرصت مقتضی برگزار شود.

بهزاد محسن شاهرضایی

با توجه به اهمیت این اقدام در معرفی و پاسداشت نخبگان و تثبیت و ارتقاء منزلت و جایگاه اجتماعی آنان، آیا دفتر تکریم و الگوسازی بنیاد ملی نخبگان این اقدام را به صورت مستمر در برنامۀ کاری خود قرار خواهد داد؟
قطعاً. نوشتن زندگینامۀ مفاخر علمی و فرهنگی کشور با قلم روایی، یکی از اولویت‌های این دفتر است؛ اما این اقدام نیازمند حمایت بیشتر دستگاه‌ها و نهادهای ذی‌ربط است و با توجه به بودجۀ محدود و منابع موجود نمی‌توان به‌کمال به این مطلوب دست یافت. چنین کار مهم و ارزشمندی نیازمند ساختار و سیر مطالعاتی پیوسته است؛ به همین منظور دفتر الگوسازی و تکریم نخبگان بنیاد ملی نخبگان آمادگی دارد تا در این زمینه با همۀ مراکز علمی و تحقیقاتی، نهادهای مرتبط و دانشگاه‌ها همکاری کند.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

تجربه‌نگاری نخست‌وزیر کشوری کوچک با جمعیت ۴ میلیون نفری که اکنون یک شرکت مشاوره‌ی بین‌المللی را اداره می‌کند... در دوران او شاخص سهولت کسب و کار از رتبه ١١٢ (در ٢٠٠۶) به ٨ (در ٢٠١۴) رسید... برای به دست آوردن شغلی مانند افسر پلیس که ماهانه ٢٠ دلار درآمد داشت باید ٢٠٠٠ دلار رشوه می‌دادید... تقریبا ٨٠درصد گرجستانی‌ها گفته بودند که رشوه، بخش اصلی زندگی‌شان است... نباید شرکت‌های دولتی به عنوان سرمایه‌گذار یک شرکت دولتی انتخاب شوند: خصولتی سازی! ...
هنرمندی خوش‌تیپ به‌نام جد مارتین به موفقیت‌های حرفه‌ای غیرمعمولی دست می‌یابد. عشقِ اُلگا، روزنامه‌نگاری روسی را به دست می‌آورد که «کاملا با تصویر زیبایی اسلاوی که به‌دست آژانس‌های مدلینگ از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی رایج شده است، مطابقت دارد» و به جمع نخبگان جهانی هنر می‌پیوندد... هنرمندی ناامید است که قبلا به‌عنوان یک دانشجوی جوان معماری، کمال‌گرایی پرشور بوده است... آگاهیِ بیشتر از بدترشدنِ زندگی روزمره و چشم‌انداز آن ...
آیا مواجهه ما با مفهوم عدالت مثل مواجهه با مشروطه بوده است؟... «عدالت به مثابه انصاف» یا «عدالت به عنوان توازن و تناسب» هر دو از تعاریف عدالت هستند، اما عدالت و زمینه‌های اجتماعی از تعاریف عدالت نیستند... تولیدات فکری در حوزه سیاست و مسائل اجتماعی در دوره مشروطه قوی‌تر و بیشتر بوده یا بعد از انقلاب؟... مشروطه تبریز و گیلان و تاحدی مشهد تاحدی متفاوت بود و به سمت اندیشه‌ای که از قفقاز می‌آمد، گرایش داشت... اصرارمان بر بی‌نیازی به مشروطه و اینکه نسبتی با آن نداریم، بخشی از مشکلات است ...
وقتی با یک مستبد بی‌رحم که دشمنانش را شکنجه کرده است، صبحانه می‌خورید، شگفت‌آور است که چقدر به ندرت احساس می‌کنید روبه‌روی یک شیطان نشسته یا ایستاده‌اید. آنها اغلب جذاب هستند، شوخی می‌کنند و لبخند می‌زنند... در شرایط مناسب، هر کسی می‌تواند تبدیل به یک هیولا شود... سیستم‌های خوب رهبران بهتر را جذب می‌کنند و سیستم‌های بد رهبران فاسد را جذب می‌کنند... به جای نتیجه، روی تصمیم‌گیری‌ها تمرکز کنیم ...
دی ماهی که گذشت، عمر وبلاگ نویسی من ۲۰ سال تمام شد... مهر سال ۸۸ وبلاگم برای اولین بار فیلتر شد... دی ماه سال ۹۱ دو یا سه هفته مانده به امتحانات پایان ترم اول مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه اخراج شدم... نه عضو دسته و گروهی بودم و هستم، نه بیانیه‌ای امضا کرده بودم، نه در تجمعی بودم. تنها آزارم! وبلاگ نویسی و فعالیت مدنی با اسم خودم و نه اسم مستعار بود... به اعتبار حافظه کوتاه مدتی که جامعه‌ی ایرانی از عوارض آن در طول تاریخ رنج برده است، باید همیشه خود را در معرض مرور گذشته قرار دهیم ...