کتاب «ادبیات الکترونیک» [A companion to digital literary studies] که به‌تازگی از سوی سازمان سمت منتشر شده، بستری جدید و متفاوت برای نوشتن و عرضه متون را به خوانندگان معرفی کرده است.

ادبیات الکترونیک» [A companion to digital literary studies]  مهدی صداقت پیام

به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایبنا، کتاب «ادبیات الکترونیک» تالیف جمعی از نویسندگان با ترجمه مهدی صداقت‌پیام از سوی سازمان سمت در 252 صفحه با شمارگان 500 نسخه و به قیمت 40 هزار تومان منتشر شد.

در مقدمه این اثر آمده است: «ادبیات الکترونیک ژانری جدید در ادبیات است که به لحاظ قالب و محتوای متفاوتش هنوز در بسیاری از جوامع دانشگاهی سراسر جهان شناخته‌شده نیست. در ساده‌ترین تعریف می‌توان گفت ادبیاتی است که به صورت چاپی و کتاب در اختیار خواننده قرار نمی‌گیرد. پیشینه این ادبیات به اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی و فراگیرترشدن رایانه‌ها باز می‌گردد؛ در آن دوران رمان‌نویسی به نام مایکل جویس که قبلاً یکی از رمان‌هایش به صورت کتاب منتشر شده بود، تصمیم به انتشار رمانی گرفت که با هربار خواندن، پایانش تغییر یابد. جویس برای نیل به این هدف به دانشکده علوم رایانه در دانشگاه کارولینای شمالی رفت و با همکاری جی‌. دیوید بولتر و جان ‌بی. اسمیت نرم‌افزاری با عنوان «استوری‌اسپیس» خلق کردند که رمان‌نویسان تجربی با استفاده از آن می‌توانستند آثاری بیافرینند که بعدها با عنوان «داستان ابرمتنی» شناخته شد. ظهور اینترنت و گسترش امکانات رایانه‌ها به پیدایش شکل و انواع جدیدی از داستان، شعر و حتی نمایشنامه‌های اینترنتی منجر شد و البته این روند همچنان ادامه دارد.»

کتاب از ده فصل تشکیل شده است، مقالات این کتاب به دو حیطه کلی تقسیم می‌شوند: هفت مقاله درباره ادبیات الکترونیک و سه مقاله درباره نقد ادبی رایانشی. انتخاب این مقالات به این دلیل بود که هرکدام چشم‌اندازی متفاوت از ادبیات الکترونیک را به خواننده عرضه دارند و خوانندگان ارجمند با کنار هم قرار‌دادن این چشم‌اندازها به دیدگاهی کلی درباره ادبیات الکترونیک برسند. از آنجا که این حیطه حتی در ادبیات غرب نیز حیطه‌ای جدید به حساب می‌آید، واژگان و اصطلاحاتی که منتقدان مختلف برای ارجاع به کار می‌برند واژگانی خلاقانه و جدید است و هنوز معادل‌های مناسبی در سایر زبان‌ها ندارند. از این‌رو، تلاش مترجم بر این بود که هرجا واژه‌ای نامأنوس به نظر می‌رسد، اصل آن را در پانویس بیاورد تا خوانندگان در صورت علاقه به اصل آن رجوع کنند و ابهامشان برطرف شود.

در پشت جلد کتاب نیز آمده است: «از آنجا که همواره ادبیات در قالب کتاب و از طریق صنعت چاپ عرضه شده است، تصور غالب از یک رمان یا یک مجموعه شعر، کتاب چاپ‌شده یا دست‌نویسی است که در آن واژه‌ها روی کاغذ نقش بسته‌اند. ادبیات الکترونیک با ارائه بستری جدید و متفاوت برای نوشتن و عرضه متون ادبی، ژانری کاملا جدید در ادبیات به حساب می‌آید که نشان می‌دهد چگونه ادبیات می‌تواند فراتر از چیزی باشد که کتاب و کاغذ و صنعت چاپ به ما عرضه کرده‌اند. در این کتاب، خواننده با ویژگی‌های ادبیات الکترونیک، تاریخچه آن، امکانات روایی و روش‌های خواندن آن و همچنین تحلیل‌های کمّی و نقد رایانشی در مطالعات ادبی آشنا می‌شود.»

................ هر روز با کتاب ...............

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...