جهان آینده، چگونه جهانی خواهد بود؟ | الف


جهان سر به کدامین سوی دارد و در آینده چگونه خواهد بود؟ ‌بی‌شک این پرسش دغدغه ذهنی بسیاری از ماست، هرکس به ‌گونه‌ای و در سطحی. اگر هریک از ما با این سوال روبه‌رو شویم که در آینده وضعیت جهان به چه صورتی در می‌آید؟ به فکر فرو رویم و شاید نتوانیم پاسخ درستی دهیم. یکی از نکاتی که بلافاصله به ذهنمان می آید این است که عوامل تاثیرگذار در چگونگی جهان آینده آنقدر زیاد است که کسی نمی تواند به درستی پیش بینی کند که آینده دقیقا چگونه خواهد بود.

جهان در 2050» [The world in 2050 : four forces shaping civilization's northern future]  لارنس اسمیت [Laurence C. Smith

روسای جمهور مختلفی بر سر کار خواهند آمد و تکنولوژی آنقدر تحول خواهد یافت که پیش‌‏بینی آینده دشوار خواهد بود. این نکته که به ذهن همه ما می‌آید نکته درستی است اما کامل نیست و نمی‌تواند همه مسئله را توضیح دهد.

خیلی از امور هستند که به اصطلاح از یک چسبندگی برخوردارند و به سادگی تغییر وضعیت نمی‌دهند. یکی از این امور رشد جمعیت است. رشد جمعیت تغییرات ناگهانی و انقلابی ندارد. دیگری نرخ رشد شهرنشینی است. این مسئله نیز به سادگی تغییر وضعیت نمی دهد. پدیده دیگر نرخ رشد مصرف است که خود این امر تابعی از نرخ رشد اقتصادی و سطح توسعه‌یافتگی کشورهاست. این متغییر نیز معمولا روند هموار و نرمی دارد و معمولا دچار تکانه‌های عجیب و غریب نمی‌شود.

پدیده دیگری که معمولا تغییرات نرم و هموار و مستمری دارد پدیده‏‌های زیست محیطی است. گرم‌شدن زمین، آلوده‌شدن هوا، کاهش ذخایر طبیعی، آب شدن برف در قطب‌ها و بالا آمدن سطح آب، کم شدن دسترسی به آب و مباحثی از این دست همگی پدیده‌های زیست محیطی هستند که تحولات آن در ربط وثیق با پدیده‌هایی قرار دارد که پیش از این بیان شد.

کتاب ارزنده «جهان در 2050» [The world in 2050 : four forces shaping civilization's northern future] که با ترجمه منصور امیدی و ناصر زرین پنجه به همت نشر مهرویستا وارد بازار کتاب شده است، اثری است خواندنی که به موضوعاتی مرتبط با آنچه مورد اشاره قرار گرفت می پردازد.

نویسنده کتاب حاضر، لارنس اسمیت [Laurence C. Smith] استاد جغرافیای دانشگاه یو سی ال ای آمریکاست و این دانش و توانمندی را دارد که خواننده را گام به گام به ابعاد تغییرات و تحولاتی که آرام آرام در قلمرو جهان در حال وقوع است آشنا کند. آنچه کار او را متمایز می‌کند ذهنیت مسنجمی است که دارد. وی به درستی روندهای کلان جهان را شناسایی کرده و پیش‌بینی‌های موجود در مورد آنها را مورد مطالعه قرار داده و تبعات آنها را بر ابعاد مختلف محیط زیست به معنای اعم آن مورد سنجش قرار می‌دهد. نویسنده قلمی صمیمی و روان دارد و تلاش می‌کند که هر بخش را با یک داستان یا خاطره شروع کند و اینگونه رابطه صمیمانه‌ای با نویسنده برقرار می‌سازد. هم زمان دانش وسیع وی از عرصه‌های مختلف و مطالعات دقیقی که دارد به وی کمک می‌کند تا بتواند تحلیلهای خوبی از چگونگی رابطه عرصه‌های مختلف زندگی بشر به دست دهم و پیوند میان آنها را به شکل مناسب برقرار سازد.

به جرأت می‌توان ادعا کرد که هر خواننده‌ای بعد از خواندن این کتاب ذهنیت دیگری خواهد داشت و حتی در قبال طبیعت و محیط زیست انسان دیگری خواهد شد. دلیل این تاثیرگذاری شگرف کتاب تنها داده‌ها و اطلاعات ارزشمند درون آن نیست، زیرا شاید برخی از آنها را هر فرد جسته و گریخته در رسانه‌های دیگر نیز دیده باشد، ولی گردآوری این حجم از داده‌ها و تحلیل‌های ارزشمند و قراردادن آن در یک چارچوب ذهنی منسجم ارزش ویژه‌ای ایجاد می‌کند که آن را کم نظیر می‌سازد.

«جهان در سال 2050» از جمله آن کتابهایی است که درباره آن بسیار نکته های می توان گفت، اما حیف است چه بهتر که خود خواننده را با آن تنها گذاشت و این فرصت را داد که سر صبر و حوصله از لذت مطالبش سیراب شود.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

پس از ۲۰ سال به موطن­‌شان بر می­‌گردند... خود را از همه چیز بیگانه احساس می‌­کنند. گذشت روزگار در بستر مهاجرت دیار آشنا را هم برای آنها بیگانه ساخته است. ایرنا که که با دل آکنده از غم و غصه برگشته، از دوستانش انتظار دارد که از درد و رنج مهاجرت از او بپرسند، تا او ناگفته‌­هایش را بگوید که در عالم مهاجرت از فرط تنهایی نتوانسته است به کسی بگوید. اما دوستانش دلزده از یک چنین پرسش­‌هایی هستند ...
ما نباید از سوژه مدرن یک اسطوره بسازیم. سوژه مدرن یک آدم معمولی است، مثل همه ما. نه فیلسوف است، نه فرشته، و نه حتی بی‌خرده شیشه و «نایس». دقیقه‌به‌دقیقه می‌شود مچش را گرفت که تو به‌عنوان سوژه با خودت همگن نیستی تا چه رسد به اینکه یکی باشی. مسیرش را هم با آزمون‌وخطا پیدا می‌کند. دانش و جهل دارد، بلدی و نابلدی دارد... سوژه مدرن دنبال «درخورترسازی جهان» است، و نه «درخورسازی» یک‌بار و برای همیشه ...
همه انسان‌ها عناصری از روباه و خارپشت در خود دارند و همین تمثالی از شکافِ انسانیت است. «ما موجودات دوپاره‌ای هستیم و یا باید ناکامل بودن دانشمان را بپذیریم، یا به یقین و حقیقت بچسبیم. از میان ما، تنها بااراده‌ترین‌ها به آنچه روباه می‌داند راضی نخواهند بود و یقینِ خارپشت را رها نخواهند کرد‌»... عظمت خارپشت در این است که محدودیت‌ها را نمی‌پذیرد و به واقعیت تن نمی‌دهد ...
در کشورهای دموکراتیک دولت‌ها به‌طور معمول از آموزش به عنوان عاملی ثبات‌بخش حمایت می‌کنند، در صورتی که رژیم‌های خودکامه آموزش را همچون تهدیدی برای پایه‌های حکومت خود می‌دانند... نظام‌های اقتدارگرای موجود از اصول دموکراسی برای حفظ موجودیت خود استفاده می‌کنند... آنها نه دموکراسی را برقرار می‌کنند و نه به‌طور منظم به سرکوب آشکار متوسل می‌شوند، بلکه با برگزاری انتخابات دوره‌ای، سعی می‌کنند حداقل ظواهر مشروعیت دموکراتیک را به دست آورند ...
نخستین، بلندترین و بهترین رمان پلیسی مدرن انگلیسی... سنگِ ماه، در واقع، الماسی زردرنگ و نصب‌شده بر پیشانی یک صنمِ هندی با نام الاهه ماه است... حین لشکرکشی ارتش بریتانیا به شهر سرینگاپاتام هند و غارت خزانه حاکم شهر به وسیله هفت ژنرال انگلیسی به سرقت رفته و پس از انتقال به انگلستان، قرار است بر اساس وصیت‌نامه‌ای مکتوب، به دخترِ یکی از اعیان شهر برسد ...