«درآمدی بر فلسفه سیاسی هوش مصنوعی؛ از مفهوم آزادی تا حاکمیت ربات‌ها» [The political philosophy of AI : an introduction] نوشته مارک کوکلبرگ [Mark Coeckelbergh] با ترجمه علی‌اصغر رئیس‌زاده توسط موسسه فرهنگی دکسا منتشر و راهی بازار نشر شد.

درآمدی بر فلسفه سیاسی هوش مصنوعی؛ از مفهوم آزادی تا حاکمیت ربات‌ها» [The political philosophy of AI : an introduction] نوشته مارک کوکلبرگ [Mark Coeckelbergh]

به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، ترجمه این‌کتاب یکی از عناوین مجموعه «شکوفایی» است که این‌ناشر منتشر می‌کند. ازجمله سوالات پیش‌روی انسان مدرن این است که چگونه زندگی‌ای ارزش زیستن دارد؟ کتاب‌های مجموعه مورد اشاره برای پاسخ به این‌سوال منتشر می‌شوند.

مفهوم هوش مصنوعی، نخستین‌بار چندین دهه پیش و در دهه ۵۰ میلادی مطرح شد و در همان ابتدا بر حل مشکلات نمادین و ایجاد سیستم‌های خبره در نظریه منطق، حل مسائل عمومی و پردازش زبان طبیعی تمرکز داشت. اما پدیده یادگیری ماشینی در دهه ۹۰ میلادی و با ظهور رایانه‌های قدرتمندتر و در دسترس قرار گرفتن دیتابیس‌های بزرگ، پیشرفت و گسترس بسیار زیادی پیدا کرد. از همان‌زمان هوش مصنوعی به‌صورتی نامحسوس به زندگی دیجیتالی وارد شد و شروع به ایفای نقش در آن کرد؛ از بازی‌های ویدئویی گرفته تا برنامه‌های محاسباتی ساده رایانه‌ای. طی دو دهه اخیر با گسترش روزافزون فناوری‌های دیجیتال، هوش مصنوعی به بخش مهمی از زندگی روزمره تبدیل شده است.

مارک کوکلبرگ نویسنده کتاب پیش‌رو می‌گوید در حالی‌که امروز توجه زیادی به مسائل اخلاقی به وجود آمده توسط هوش مصنوعی و فناوری‌های مرتبط مانند رباتیک و اتوماسیون، معطوف شده، کار تحقیقاتی بسیار کمی وجود دارد که از زاویه سیاسی_فلسفی به این‌موضوع پرداخته باشد. او می‌گوید این‌وضعیت باعث تاسف است چون موضوع مورد اشاره، به تحقیقات اخلاقی کمکی اساسی می‌کند و منابع فکری ارزشمندی از سنت سیاسی_فلسفی را بدون استفاده می‌گذارد. کوکلبرگ می‌گوید کتابش شکاف‌های آکادمیک بحث فلسفی درباره هوش مصنوعی را پر می‌کند.

«درآمدی بر فلسفه سیاسی هوش مصنوعی» به‌گفته نویسنده‌اش، فلسفه سیاسی را در کنار فلسفه فناوری و اخلاق با هدف درک بهتر مسائل هنجاری مطرح‌شده توسط هوش مصنوعی و رباتیک و تاکید بر موضوعات مهم سیاسی و نحوه درگیر شدن آن‌ها با استفاده از این‌فناوری‌های جدید به کار می‌برد.

کتاب پیش‌رو ۷ فصل دارد که به‌ترتیب عبارت‌اند از: «مقدمه»، «آزادی: دستکاری ذهنی توسط هوش مصنوعی و برده‌داری ربات‌ها»، «برابری و عدالت: سوگیری و تبعیض توسط هوش مصنوعی»، «اتاق‌های پژواک و تمامیت‌خواهی ماشینی»، «قدرت: نظارت و (خود) انضباطی از طریق داده‌ها»، «سیاست زیست‌محیطی و پساانسان‌گرایی» و «نتیجه: فناوری‌های سیاسی».

در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:

هوش مصنوعی و سایر فناوری‌های دیجیتال تا آن‌مقداری که به این پدیده‌ها کمک می‌کنند، از نظر سیاسی مشکل‌ساز خواهند بود. برای مثال، در نظر بگیرید که چگونه رسانه‌های اجتماع اضطراب عمومی ایجاد می‌کنند و چگونه این‌کار ممکن است منجر به قبیله‌سازی شود: ما دائما توسط اخبار بد هیجان‌انگیز بمباران می‌شویم و فقط به اطلاعات «قبیله» خود اعتماد می‌کنیم. اتاق‌های پژواک و حباب‌های شناختی بیش‌تر به این قبیله‌سازی کمک می‌کنند. اضطراب، تنهایی و جدایی را تشدید می‌کند و قبیله‌سازی نه‌تنها ممکن است به قطبی‌شدن سیاسی و توزیع سپهر عمومی منجر شود، بلکه منجر به خشونت نیز می‌گردد.

این‌کتاب با ۳۳۰ صفحه، شمارگان هزار نسخه و قیمت ۳۰۰ هزار تومان منتشر شده است.

................ هر روز با کتاب ................

معلمی بازنشسته که سال‌های‌سال از مرگ همسرش جانکارلو می‌گذرد. او در غیاب دو فرزندش، ماسیمیلیانو و جولیا، روزگارش را به تنهایی می‌گذراند... این روزگار خاکستری و ملا‌ل‌آور اما با تلألو نور یک الماس در هم شکسته می‌شود، الماسی که آنسلما آن را در میان زباله‌ها پیدا می‌کند؛ یک طوطی از نژاد آمازون... نامی که آنسلما بر طوطی خود می‌گذارد، نام بهترین دوست و همرازش در دوران معلمی است. دوستی درگذشته که خاطره‌اش نه محو می‌شود، نه با چیزی جایگزین... ...
بابا که رفت هوای سیگارکشیدن توی بالکن داشتم. یواشکی خودم را رساندم و روشن کردم. یکی‌دو تا کام گرفته بودم که صدای مامانجی را شنیدم: «صدف؟» تکان خوردم. جلو در بالکن ایستاده بود. تا آمدم سیگار را بیندازم، گفت: «خاموش نکنْ‌نه، داری؟ یکی به من بده... نویسنده شاید خواسته است داستانی «پسامدرن» بنویسد، اما به یک پریشانی نسبی رسیده است... شهر رشت این وقت روز، شیک و ناهارخورده، کاری جز خواب نداشت ...
فرض کنید یک انسان 500، 600سال پیش به خاطر پتکی که به سرش خورده و بیهوش شده؛ این ایران خانم ماست... منبرها نابود می‌شوند و صدای اذان دیگر شنیده نمی‌شود. این درواقع دید او از مدرنیته است و بخشی از جامعه این دید را دارد... می‌گویند جامعه مدنی در ایران وجود ندارد. پس چطور کورش در سه هزار سال قبل می‌گوید کشورها باید آزادی خودشان را داشته باشند، خودمختار باشند و دین و اعتقادات‌شان سر جایش باشد ...
«خرد»، نگهبانی از تجربه‌هاست. ما به ویران‌سازی تجربه‌ها پرداختیم. هم نهاد مطبوعات را با توقیف و تعطیل آسیب زدیم و هم روزنامه‌نگاران باتجربه و مستعد را از عرصه کار در وطن و یا از وطن راندیم... کشور و ملتی که نتواند علم و فن و هنر تولید کند، ناگزیر در حیاط‌خلوت منتظر می‌ماند تا از کالای مادی و معنوی دیگران استفاده کند... یک روزی چنگیز ایتماتوف در قرقیزستان به من توصیه کرد که «اسب پشت درشکه سیاست نباش. عمرت را در سیاست تلف نکن!‌» ...
هدف اولیه آموزش عمومی هرگز آموزش «مهارت‌ها» نبود... سیستم آموزشی دولت‌های مرکزی تمام تلاش خود را به کار گرفتند تا توده‌ها را در مدارس ابتدایی زیر کنترل خود قرار دهند، زیرا نگران این بودند که توده‌های «سرکش»، «وحشی» و «از لحاظ اخلاقی معیوب» خطری جدی برای نظم اجتماعی و به‌علاوه برای نخبگان حاکم به شمار روند... اما هدف آنها همان است که همیشه بوده است: اطمینان از اینکه شهروندان از حاکمان خود اطاعت می‌کنند ...