خوانشی منظوم | اعتماد


جورج گوردون بایرون [George Gordon Byron] معروف به لرد بایرون، یکی از بزرگ‌ترین شاعران و نویسندگان کشور انگلستان بود. وی نخستین مجموعه شعر خود را در سن نوزده سالگی منتشر می‌کند که با انتقاداتی روبه‌رو می‌شود. لرد بایرون زندگی‌ای کوتاه، اما جنجالی داشت. به طوری که در نهایت مجبور به ترک انگلستان می‌شود. او ابتدا به سوییس می‌رود ولی پس از گذر از کشورهای مختلف در ایتالیا ساکن می‌شود و هرگز به وطنش باز نمی‌گردد. وی که یکی از تاثیر‌گذارترین چهره‌ها در رمانتیسم به شمار می‌رود، قهرمانانی در آثارش ‌خلق کرده که به «قهرمان بایرونی» معروف هستند.

 جورج گوردون بایرون [George Gordon Byron] مانفرد» [Manfred : a dramatic poem]

پس از بایرون، نویسندگانی مانند ویکتور هوگو، الکساندر دوما و دیگر نویسندگان از «قهرمان بایرونی» در آثار خود استفاده کرده‌اند. پوشکین و بسیاری دیگر خود را شاگرد بایرون دانسته‌اند. بایرون سال 1824در سن سی ‌و شش سالگی بر اثر تبی سوزان در یونان چشم از جهان فرو بست. لرد بایرون در یونان نیز یکی از شاعران با اهمیت و مهم به شمار می‌رود. بایرون آثار مهمی را در زندگی کوتاهش خلق کرده است. آخرین اثر او «دون ژوان» با مرگش ناتمام می‌ماند، این اثر که از سروده اول تا چهاردهم آن توسط خود بایرون منتشر شده بود، دو سروده دیگر بعد از مرگش به کوشش دوستان بایرون منتشر می‌شود. چند نمونه از آثار او عبارتند از «ساعات بطالت، عروس ابیداس، سفر زیارتی چایلد هارولد و مازپا.» بدون تردید نمایشنامه «مانفرد» [Manfred : a dramatic poem] یکی از مهم‌ترین اثر این نویسنده و شاعر معروف انگلیسی قرن 19 است.

«مانفرد» نام شخصیت اصلی اثر لرد بایرون است. داستان کتاب «مانفرد» که به صورت نمایشنامه نگاشته شده است، هم شعرگونه و هم نثر ادبی است. جایی که مانفرد زندگی می‌کند، یک کاخ گوتیک در رشته کوه‌های آلپ است. بخشی از ماجرا درکاخ و بخشی دیگر در کوهستان است. مانفرد یک رنجی دارد که بیانش نمی‌کند. ولی او ارواح هفتگانه‌ای را طلب می‌کند و از آنان اینچنین می‌خواهد «فراموشی، از خود بی‌خبری! آیا از تمام قلمروهای نهانی‌تان، که اینچنین خیره به من پیشکش می‌کنید، نمی‌توانید آنچه را که من می‌خواهم بیرون آورید؟» مانفرد که به سبب گناهی خود را نفرین شده می‌داند، در ابتدا به دنبال یک فراموشی است. درست در جایی که مانفرد از پاره پاره شدن قلبش می‌گوید و بیهوش می‌شود، نفرینی بر وی خوانده می‌شود: « هرچند تن تو به خوابی ژرف رود، روحت هرگز نخواهد خوابید. سایه‌هایی پیرامونت خواهند بود که هرگز ناپدید نخواهند شد و افکاری که آنها را از خود نتوانی راند. نیرویی که تو نمی‌شناسی هرگز تنهایت نخواهد گذاشت.» بعد از این نفرین، گویا این عذاب باید همیشگی باشد. در هر صورت شخصیت می‌خواهد از احساس گناهی هولناک بگریزد. قابل تامل است که هرگز آنچه موجب این عذاب است را بیان نمی‌کند. ارواح هیچ‌کدام قادر نیستند آنچه مانفرد می‌خواهد، یعنی همان فراموشی و از خود بی‌خبری را به او بدهند، تا اینکه در نهایت در کاخ خود، به انتظار مرگ می‌نشیند و می‌میرد. درست همانطور که آستارته به او وعده داده بود.

«مانفرد! فردا رنج‌های زمینی تو پایان خواهند پذیرفت. » (ص63) . لرد بایرون با ساختن شخصیت‌ها در نمایشنامه‌های خود، پایه گذار سبک تازه‌ای در ادبیات اروپا و همچنین ادبیات جهان شد. اهمیت و ارزش شخصیت «مانفرد » علاوه بر ویژگی‌های خاص شخصیت، سبب بهره‌گیری و ارجاعات آثار دیگر نویسندگان نیز شده است.

خواننده در خوانش این کتاب، با متنی فشرده اما با محتوایی قوی و مفاهیمی که از نویسنده توانایی چون بایرون ساخته است، مواجه می‌شود. زبان اثر، ادبی و بسیار شیواست. نمایشنامه در سه پرده نگاشته شده که پرده اول دارای دو صحنه و پرده دوم و سوم دارای چهار صحنه هستند. اگرچه مانفرد برای خواننده یادآور «فاوست» گوته نیز هست، اما «فاوست» با «مانفرد» تفاوت‌هایی دارند. یکی از تفاوت‌ها‌ی بارز این است که «مانفرد» لذت‌هایی را که به او پیشنهاد می‌شود، نمی‌پذیرد. روح خود را نمی‌فروشد، در نتیجه بر خلاف «فاوست» بسیار سخت‌گیر است.

حسین قدسی، مترجم این نمایشنامه منظوم است. این اثر ادبی خواندنی و مشهور جهان توسط نشر «نی» منتشر شده‌ است. این کتاب در 139 صفحه و با قیمت 12 هزار تومان از سوی نشر نی منتشر شده است.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...