رمان «دفترچه‌های کتاب‌فروش» [دفاتر الوراق یاNotebooks of the Bookseller] نوشته جلال برجس [Jalal Barjas]، نویسنده اردنی اردن موفق شد جایزه بوکر عربی سال 2021 [2021 International Prize for Arabic Fiction (IPAF)] را از آن خود کند.

دفترچه‌های کتابفروش» [دفاتر الوراق یاNotebooks of the Bookseller] نوشته جلال برجس [Jalal Barjas]

به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایبنا، هیئت داوران جایزه بوکر عربی رمان «دفترچه‌های کتابفروش» نوشته جلال برجس، نویسنده اردنی را به عنوان چهاردهمین برنده جایزه بوکر عربی در سال 2021 معرفی کرد.

«دفترچه‌های کتابفروش» که وقایع و رویدادهای آن در اردن و مسکو در فاصله سال‌های بین 1947 تا 2019 می‌گذرد، داستان مردی به نام ابراهیم است که علاوه بر این‌که کتابفروش است خودش هم به شدت به کتاب‌ها و مطالعه آن‌ها علاقه دارد. ابراهیم پس از دست دادن دکه کتابفروشی‌اش و ابتلا به بیماری اسکیزوفرنی در پشت نقاب شخصیت‌های رمان‌هایی که دوست می‌داشت و به‌یادآوردن آن‌ها دست به مجموعه‌ای از جرایم و کارهای خلاف می‌زند.

شوقی بزیع، رئیس هیئت داوران درباره اثر برگزیده گفت «شاید مهم‌ترین ویژگی اثر برنده جدا از زبان فاخر و شیوه منحصر قصه‌گویی جذاب آن، قدرت و توانایی نویسنده در افشای واقعیت‌های فاجعه‌بار در پس ماسک‌‌های گوناگون باشد. جایی که نویسنده تاریک‌ترین پرتره‌ها را از دنیای بی‌خانمانی، فقر، بی‌معنایی و ریشه‌کن‌شدن آرزوها ارائه داده تا جایی که زندگی را به مجمع‌الجزایری از کابوس‌ها بدل کرده است. با این اوصاف این رمان دعوت به ناامیدی نیست؛ بلکه شیوه نویسنده است برای بیان این مهم که رسیدن به صخره عمیق درد، شرط لازم و حیاتی به واقعیت پیوستن رویاها و زنده‌کردن امیدها است.»

جلال برجس، شاعر و رمان‌نویس متولد سال 1979 و اهل اردن است. او مهندس پرواز است و چندین سال نیز در مطبوعات اردنی فعالیت کرده و ریاست سازمان‌های فرهنگی متعددی را برعهده داشت. او هم‌اکنون مجری یک برنامه رادیویی اردنی به نام «رمان‌خانه‌» است.

رمان‌ها و داستان‌های کوتاه این نویسنده اردنی پیش از این بارها برنده جایزه‌های متعدد ادبی شده که از آن میان می‌توان به جایزه رمان عربی کتارا در سال 2015 برای رمان «افعی‌ها آتش» اشاره کرد. رمان «زن‌های حواس پنجگانه» نیز از این نویسنده در سال 2019 به فهرست بلند جایزه بوکر عربی راه یافته بود.

گفتنی است که در این دوره از جایزه بوکر عربی 121 نویسنده از 13 کشور مختلف عربی آثار خود را برای داوری ارسال کردند که از این تعداد 16 رمان به فهرست بلند این جایزه و در نهایت 6 اثر در فهرست کوتاه و نهایی معرفی کردند.

«در آرزوی همسایه» نوشته الحبیب السالمی از تونس، «پرونده شماره 42» نوشته عبدالمجید سباطه از مراکش، «چشم حمورابی» نوشته عبداللطیف ولد عبدالله از الجزایر، «بلای سخت دارالاکابر» نوشته امیره غنیم از تونس و «خال‌کوبی پرنده» نوشته دنیا میخائیل از عراق، 5 نامزد نهایی دیگر امسال جایزه بوکر عربی را تشکیل می‌دادند.

اعضای امسال هیئت داوران امسال جایزه بوکر عربی به ریاست شوقی بزیع، شاعر لبنانی عبارت بودند از: صفا جبران، استاد زبان و ادبیات مدرن عربی در دانشگاه برزیل، محمد آیت حناه، مترجم مراکشی، علی المقری، نویسنده یمنی و عائشه سلطان، نویسنده و روزنامه‌نگار اماراتی.

جایزه بوکر عربی از مهم‌ترین جوایز داستانی جهان عرب به شمار می‌رود که در سال ۲۰۰۷ به همت هیئت گردشگری و فرهنگ ابوظبی و با حمایت و پشتیبانی جایزه بوکر بریتانیا پایه‌گذاری شد. این جایزه صرفا در حوزه رمان برگزار می‌شود.

به هریک از شش نامزد راه‌یافته به مرحله نهایی مبلغ ده‌هزار دلار و برنده نهایی مبلغ پنجاه‌هزار دلار تعلق می‌گیرد؛ علاوه بر این‌که رمان برگزیده نهایی به زبان انگلیسی نیز ترجمه خواهد شد.

سال گذشته رمان تاریخی «دیوان اسپارتی» نوشته عبدالوهاب عیساوی، نویسنده الجزایری برنده جایزه بوکر عربی در سال 2020 شد.

................ هر روز با کتاب ...............

ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...
درباریان مخالف، هر یک به بهانه‌ای کشته و نابود می‌شوند؛ ازجمله هستینگز که به او اتهام رابطه پنهانی با همسر پادشاه و نیز نیت قتل ریچارد و باکینگهم را می‌زنند. با این اتهام دو پسر ملکه را که قائم‌مقام جانشینی پادشاه هستند، متهم به حرامزاده بودن می‌کنند... ریچارد گلاستر که در نمایشی در قامت انسانی متدین و خداترس در کلیسا به همراه کشیشان به دعا و مناجات مشغول است، در ابتدا به‌ظاهر از پذیرفتن سلطنت سرباز می‌زند، اما با اصرار فراوان باکینگهم، بالاخره قبول می‌کند ...
مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...