کتاب «نامه‌های عارف قزوینی» (با اضافات، تجدیدنظر و ویرایش جدید) به‌کوشش مهدی نورمحمدی توسط انتشارات نگاه منتشر شد.

نامه‌های عارف قزوینی» مهدی نورمحمدی

به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، نشر نگاه «نامه‌های عارف قزوینی» به کوشش مهدی نورمحمدی را با اضافات، تجدیدنظر و ویرایش جدید با شمارگان ۳۰۰ نسخه، ۴۸۰ صفحه و بهای ۱۲۰ هزار تومان در فروردین ۱۴۰۰ منتشر کرد.

این‌کتاب مشتمل بر ۸۴ نامه از عارف قزوینی، ۱۳ نامه به عارف و ۱۰ نامه درباره اوست که از مجموعه­‌های خصوصی، نسخه­‌های دستنویس، کتب، روزنامه­‌ها و مجلات گوناگون گردآوری شده­‌اند. این‌نامه­‌ها زبان حال و آیینه تمام­‌نمای روحیات و افکار عارف­‌اند و اطلاعات ارزشمند و منحصر به‌فردی که از این نامه­‌ها به‌دست می­‌آید در شناخت عارف، تحقیق در احوال و آثار و همچنین تدوین کامل­‌ترین زندگی­نامه وی، اهمیت و ارزش فراوانی دارد.

از میان نامه­‌های این‌مجموعه، ۳ نامه عارف به‌علی بیرنگ برای اولین‌بار منتشر شده است. این نامه­‌ها، حاوی ۲ غزل و ۲ دوبیتی (به‌معنی عام) و ۲ بیت منتشر نشده­­‌اند که در دیوان عارف نیامده است.

در یکی از این‌نامه‌ها، عارف درباره تأثیرات ناگواری که «عارف‌نامه» ایرج‌میرزا بر روح و روان وی به جا گذارده سخن به‌میان آورده که نکته‌ای نو در بررسی روابط او با ایرج میرزا محسوب می‌شود:

«... پس این­‌ها ریشه بود که به‌آبیاری عارف‌نامه به قدری قوی شد که بنیانِ آسایش خیال مرا ریشه­‌کن و مانند عَشَقَه به‌شاخ و بالِ شرافتِ من چنان پیچیده است که بیم آن دارم برگ و پی و پایه بلکه ریشه آن را هم ممکن است خشک کند. والا انسان برای چهار شعرِ مزخرفِ بی­‌معنی، آن هم از یک آدمِ معلوم­‌الحالی این‌طور نباید دلتنگ شود.»

چاپ نخست این کتاب به سال ۹۱ منتشر شده بود، اما ویژگی‌های چاپ دوم کتاب از این قرار است:

۱. تعداد نامه­‌ها از ۵۴ نامه به ۸۴ نامه افزایش یافته است.

۲. دو پیوست: «نامه­‌ها به عارف» (شامل ۱۳ نامه) و «نامه­‌ها درباره عارف» (شامل ۱۰ نامه) به‌کتاب افزوده شده است.

۳. توضیحات سودمند پژوهشی تحت عنوان «پی­‌نوشت» در انتهای برخی نامه­‌ها آورده شده است که در رمزگشایی از نکات مبهم زندگی عارف و درک و تفسیر نامه­‌ها از اهمیت فراوانی برخوردار است.

۴. برای اولین بار پس از مرگ عارف، با دستیابی نگارنده به‌نامه بحث­‌برانگیز عارف در روزنامه «آینده ایران» که دربردارنده نظر وی در مورد رضاشاه است و مقایسه آن با نامه مندرج در «عارف‌نامه هزار» مشخص شد این نامه با حذف­‌ها، اضافات، افتادگی­‌ها و دست­ بردن­‌های متعدد، در عارف‌نامه هزار انتشار یافته است و حذف عبارت «همین همدانی که من امروز از روی ناچاری و اجبار در آن توقف دارم.» که در روزنامه «آینده ایران» آمده و توسط محمدرضا هزار در «عارف نامه هزار» حذف شده را می­‌توان به‌عنوان سند و قرینه­‌ای مبنی بر اقامت اجباری عارف در همدان محسوب کرد که نکته­‌ای تازه­‌یاب در پژوهش­‌های مرتبط با عارف محسوب می­‌شود.

۵. با پژوهش در دیوان شعرا و تذکره­‌ها، تا حد امکان مأخذ ابیات و مصرع­‌های موجود در نامه­‌ها به‌دست داده شده است.

۶. برخی اشتباهات راه یافته در چاپ اول، اعم از اغلاط حروف­چینی، افتادگی­‌ها و لغزش­‌های بدخوانی تصحیح شده است.

................ هر روز با کتاب ...............

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...