کتاب «تصفیه‌های گسترده استالینی» [Stalin's great purge] با ویرایش نوح برلاتسکی با ترجمه شهربانو صارمی توسط انتشارات ققنوس منتشر و راهی بازار نشر شد.

تصفیه‌های گسترده استالینی» [Stalin's great purge]

به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، نسخه اصلی این‌کتاب که پنجمین‌عنوان از مجموعه «چشم‌اندازهایی از تاریخ معاصر جهان» است، سال ۲۰۱۳ توسط انتشارات بهشت سبز (Greenhaven press) منتشر شده است.

مجموعه‌کتاب‌های «چشم‌اندازهایی از تاریخ معاصر جهان» رویدادهای تاریخی دنیا را از قرن بیستم به بعد با ارائه تحلیل و از دیدگاه‌های مختلف بررسی می‌کنند. کتاب‌های این‌مجموعه به گفته دست‌اندرکاران تولیدشان، به دانش‌آموزان، دانشجویان و علاقه‌مندان، گزیده‌ای از رویدادهای مهم تاریخ را ارائه می‌کنند که پیش‌تر منتشر شده‌اند اما این‌بار پوششی بین‌المللی از آن به دست می‌دهند. این‌کتاب‌ها برای طیف وسیعی از مخاطبان طراحی شده‌اند؛ کسانی که می‌خواهند نه‌تنها درباره تاریخ بلکه درباره رویدادهای جاری، سیاست، حکومت، روابط بین‌المللی و جامعه‌شناسی بیشتر بدانند.

«تصفیه‌های گسترده استالینی» هم مانند چهارعنوان پیشین مجموعه «چشم‌اندازهایی از تاریخ معاصر جهان» یک‌مجموعه‌مقاله است که جمعی از پژوهشگران نوشته‌اند و توسط یک‌سرویراستار گردآوری و تنظیم شده است.

پس از پیروزی انقلاب اکتبر در روسیه، روی کار آمدن بلشویک‌ها و مرگ لنین، ژوزف استالین به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین دیکتارتورهای قرن بیستم و تاریخ جهان، عنان حکومت شوروی را به دست گرفت. او را چه در جهان و چه در روسیه به‌عنوان یکی از بی‌رحم‌ترین انسان‌های روی زمین می‌شناسند اما هنوز هم کسانی هستند که او را به‌دلیل استیلای روسیه و پیروزهایش در جنگ جهانی دوم، دوست داشته باشند. این‌نگاه هم در روسیه و هم در برخی کشورهای غربی وجود دارد.

کتاب «تصفیه‌های گسترده استالینی» با مولفان مختلفش، بناست همین‌نگاه‌ها را منعکس، و درباره پیشینه، دوران حکومت و تاثیرات حکمرانی استالین صحبت کند.

این‌کتاب، ۳ بخش اصلی دارد که به‌ترتیب عبارت‌اند از «زمینه تاریخی تصفیه‌های استالینی»، «مباحث پیرامونی تصفیه‌های گسترده استالینی» و «روایت‌های شخصی».

بخش اول کتاب، پنج دیدگاه یا مقاله را با این‌عناوین شامل می‌شود: «نگاهی اجمالی به تصفیه بزرگ»، « مصایبی که برنامه پنج‌ساله استالین آفرید»، «بازجویی‌های همراه با شکنجه در تصفیه»، «محاکمه پزشکان متهم به توطئه» و «جانشین استالین او و تصفیه‌هایش را محکوم می‌کند».

«تصفیه واکنشی منطقی به فساد حزب کمونیست بود»، «تصفیه ابزاری بود در دست استالین برای تثبیت بی‌رحمانه قدرت»، «تصفیه نتیجه نابخردانه پارانویای استالین بود»، «میزان کشته‌های دوران حکومت استالین کم برآورد شده است»، «مبالغه در تعداد کشته‌های دوران استالین»، «جنایات استالین کمتر از هیتلر نبود»، «استالین به بدی هیتلر نبود»، «استالین هنوز در روسیه محبوب است» و «استالین در روسیه امروزی محبوبیتی ندارد» هم عناوین ۹ مقاله و دیدگاه بخش دوم کتاب هستند.

سومین‌بخش کتاب هم دربرگیرنده ۵ مقاله با این‌عناوین است: «به یاد روسیه شوروی دوران استالین»، «روایت دختری روس از دوران کودکی‌اش در دوران وحشت استالین»، «نیکیتا خروشچف به تقبیح استالین و تصفیه‌های او می‌پردازد»، «دادگاه اسلانسکی» و «خاطره زن جوان روس از گولاگ».

در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:

زینوویف و کامنف را بعد از یک‌سال و نیم زندان برای بازجویی به مسکو بردند. تا این‌زمان بارها تحقیر شده و به لحاظ اخلاقی در هم شکسته بودند. استالین به سبک و سیاق خود ترتیبی داد تا تخم نفاق بین این دو مرد بپاشد. زینوویف از سلول خود برای استالین نامه‌های ملتمسانه نوشت: «روحم در آتش این اشتیاق می‌سوزد که به تو ثابت کنم دیگر دشمن نیستم. برای نشان‌دادن از هیچ‌کاری دریغ نمی‌کنم...»

کامنف شجاعت نشان داد. به بازجویش گفت: «حالا ترمیدور [دوران وحشت در انقلاب فرانسه] را با چشم خودت داری می‌بینی. انقلاب فرانسه درس خوبی به ما آموخت اما نتوانستیم آن را به کار بگیریم. نمی‌دانیم چطور از انقلاب خود در برابر ترمیدور محافظت کنیم. این بزرگ‌ترین اشتباه ماست و تاریخ ما را به خاطر آن محکوم خواهد کرد.»

به ییژوف دستور داده شد آن دو را برای محاکمه در ملا عام آماده کند، آن‌ها بایست به خود و تروتسکی افترا می‌زدند _ به‌خاطر انقلاب!‌ خانواده‌های آن‌ها را تهدید کردند، تعدادی از آن‌ها گرفتار ان‌کاود شدند. آن‌ها را به زندان انداختند و تحقیر کردند.

این‌کتاب با ۱۶۰ صفحه مصور، شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه و قیمت ۶۵ هزار تومان منتشر شده است.

................ هر روز با کتاب ...............

بابا که رفت هوای سیگارکشیدن توی بالکن داشتم. یواشکی خودم را رساندم و روشن کردم. یکی‌دو تا کام گرفته بودم که صدای مامانجی را شنیدم: «صدف؟» تکان خوردم. جلو در بالکن ایستاده بود. تا آمدم سیگار را بیندازم، گفت: «خاموش نکنْ‌نه، داری؟ یکی به من بده... نویسنده شاید خواسته است داستانی «پسامدرن» بنویسد، اما به یک پریشانی نسبی رسیده است... شهر رشت این وقت روز، شیک و ناهارخورده، کاری جز خواب نداشت ...
فرض کنید یک انسان 500، 600سال پیش به خاطر پتکی که به سرش خورده و بیهوش شده؛ این ایران خانم ماست... منبرها نابود می‌شوند و صدای اذان دیگر شنیده نمی‌شود. این درواقع دید او از مدرنیته است و بخشی از جامعه این دید را دارد... می‌گویند جامعه مدنی در ایران وجود ندارد. پس چطور کورش در سه هزار سال قبل می‌گوید کشورها باید آزادی خودشان را داشته باشند، خودمختار باشند و دین و اعتقادات‌شان سر جایش باشد ...
«خرد»، نگهبانی از تجربه‌هاست. ما به ویران‌سازی تجربه‌ها پرداختیم. هم نهاد مطبوعات را با توقیف و تعطیل آسیب زدیم و هم روزنامه‌نگاران باتجربه و مستعد را از عرصه کار در وطن و یا از وطن راندیم... کشور و ملتی که نتواند علم و فن و هنر تولید کند، ناگزیر در حیاط‌خلوت منتظر می‌ماند تا از کالای مادی و معنوی دیگران استفاده کند... یک روزی چنگیز ایتماتوف در قرقیزستان به من توصیه کرد که «اسب پشت درشکه سیاست نباش. عمرت را در سیاست تلف نکن!‌» ...
هدف اولیه آموزش عمومی هرگز آموزش «مهارت‌ها» نبود... سیستم آموزشی دولت‌های مرکزی تمام تلاش خود را به کار گرفتند تا توده‌ها را در مدارس ابتدایی زیر کنترل خود قرار دهند، زیرا نگران این بودند که توده‌های «سرکش»، «وحشی» و «از لحاظ اخلاقی معیوب» خطری جدی برای نظم اجتماعی و به‌علاوه برای نخبگان حاکم به شمار روند... اما هدف آنها همان است که همیشه بوده است: اطمینان از اینکه شهروندان از حاکمان خود اطاعت می‌کنند ...
کتاب جدید کانمن به مقایسه موارد زیادی در تجارت، پزشکی و دادرسی جنایی می‌پردازد که در آنها قضاوت‌ها بدون هیچ دلیل خاصی بسیار متفاوت از هم بوده است... عواملی نظیر احساسات شخص، خستگی، محیط فیزیکی و حتی فعالیت‌های قبل از فرآیند تصمیم‌گیری حتی اگر کاملاً بی‌ربط باشند، می‌توانند در صحت تصمیمات بسیار تاثیر‌گذار باشند... یکی از راه‌حل‌های اصلی مقابله با نویز جایگزین کردن قضاوت‌های انسانی با قوانین یا همان الگوریتم‌هاست ...