«کروم» نام خانه‌ی روستایی هنری ویمبوش ثروتمند است و همان جاست که قهرمان ماجرا، شاعری جوان و خجالتی و عاشق خواهرزاده‌ی صاحبخانه، به عنوان میهمان اقامت می‌گزیند... آن تنها شخصیتی است که فلسفه‌اش «لذت بردن از خوشیهای زندگی و فرار از رنجها» است... عشق جسمانی را به او می‌شناساند و کمکش می‌کند تا خود را از تربیتی منزه‌طلبانه نجات دهد.
زرد کرومی[Crome Yellow]. نخستین رمان آلدوس هاکسلی(1)(1894-1963)، نویسنده‌ی انگلیسی. زمانی که این کتاب منتشر شد، به نظر آمد که دوران پس از جنگ، رمان نویسی هم طراز موران(2) و ژیرودو(3) به دست آورده است. این هجو سرشار از هاله‌های معنایی درباره‌ی انگلستان منزه طلب و طالب زیبایی، از نظر تحلیل و زیبایی و نوشتار، آغاز شایان توجهی است. «کروم» نام خانه‌ی روستایی هنری ویمبوش(4) ثروتمند است و همان جاست که قهرمان ماجرا، شاعری جوان و خجالتی و عاشق خواهرزاده‌ی صاحبخانه، به عنوان میهمان اقامت می‌گزیند. دنیس(5) ضمن اینکه به آن(6) ابراز عشق می‌کند موجب می‌شود تا با اشخاصی بسیار عجیب آشنا شویم: پریسیلا(7) ویمبوش به علم غیب می‌پردازد و وقتش را به تنظیم طالع بازیگران بریج یا به شرط بندی اسب دوانی می‌گذراند. دوستش، خانم جنی مالیون(8)، پیردختری که در برج عاج ناشنوایی‌اش انزوا گزیده است، یادداشتهای خصوصیاش را از کاریکاتور پر می‌کند. هنری ویمبوش مردی طالب زیبایی است. او مدام از تابلوهای پریمیتیف ایتالیایی دم می‌زند و تاریخچه‌ی نیاکانش را می‌نویسد و خواندن دست نوشته‌هایش را که لحن داستانی آن یادآور سبک کهنه‌ی قرن هجدهم است، به اطرافیانش تحمیل می‌کند. آقای اسکوگن،(9) دوست قدیمی هنری دیمبوش در کالج، با ارائه‌ی اصول خردگرایانه‌اش در مورد حکومت مطلوب، دنیس را از ابراز عشق به آن باز می‌دارد. آن تنها شخصیتی است که فلسفه‌اش «لذت بردن از خوشیهای زندگی و فرار از رنجها» است. در پس زیبایی کودکانه‌اش، ذهنی بسیار پخته پنهان است. بنابراین، گومبالد(10) نقاش را به آرمان‌گرای جوان، که از بیهودگی هستی سخن می‌گوید، ترجیح می‌دهد. در این نمایشگاه انواع مفاهیم هستی، که دنیس از آن عبور می‌کند، ایوان و مری نمایندگان دور ریختن پیش داوریهای جنسی اند.
مری جوان، با اینکه شیفته‌ی روانکاوی و کوبیسم و مهار کردن زاد و ولد است، دختر معصوم وازده‌ای است. ایوان عشق جسمانی را به او می‌شناساند و کمکش می‌کند تا خود را از تربیتی منزه‌طلبانه نجات دهد، اما به عوض آرامشی که او انتظارش را می‌کشید در چنگ «اندوهی تازه و ژرف» رهایش می‌سازد. در پایان جشن بزرگ دهکده، دنیس آن را در میان بازوان گومبالد غافلگیر می‌کند. از حسادت بر فراز برج قدیمی می‌رود تا به زندگی خود خاتمه دهد. ملاقات به جای مری که با اعتراف به اندوه خود او را دلداری می‌دهد، موجب نجاتش می‌شود. خود را ملزم به ترک میزبانانش می‌کند و بیهوده بر رفتن خود افسوس می‌خورد اما آن، که از نقاش سرخورده است، اقدام به بازگشت به سوی او می‌کند. طرح و توطئه احساسی بهانه‌ای است که به هاکسلی امکان می‌دهد تا نمایشگاهی از چهره‌های نو به وجودآورد و دنیایی توخالی تصویر کند که تمایلات خودجوش به سختی در آن بروز می‌یابند. نثر ظریف گفتگوها با طنز خنده‌داری در توصیف همراه می‌شود. به طور مثال، اسکوگن پیر به «یکی از آن سوسمار- پرنده‌های دوران سوم زمین شناسی» شبیه است. ویمپول (11) اشراف زاده « با چهره‌ی کلاه ملون» متأسف است که تمام اهالی دهکده نمرده‌اند، زیرا در آن صورت از خواندن روایت جشن بیشتر لذت می‌برد! نویسنده که سبکبال از برازندگی است، و بیشتر انسانی محفلی است تا سرخورده، باز هم دنیایی جذاب و شاد می‌آفریند؛ حال آنکه در آن برگهای خشک انتقادش بی‌رحمانه‌تر خواهد شد.
مهشید نونهالی. فرهنگ آثار. سروش
1.Aldous Huxley 2. Morand 3. Geraudoux 4.H.Wimbush 5. Dennis
6.Anne 7.Priscilla 8.J.Mullion 9.Scogan 10. Gombauld 11.Wimpole
................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............
