نمایشنامه «نیرنگ‌های اسکاپن» [Scapin the Schemer (Les Fourberies de Scapin)] اثر مولیر [Molière] با ترجمه مینا اعلایی و مسعود پاکروانفر توسط نشر قطره منتشر شد.

نیرنگ‌های اسکاپن» [Scapin the Schemer (Les Fourberies de Scapin)] اثر مولیر [Molière]

به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، نشر قطره نمایشنامه «نیرنگ‌های اسکاپن» را با شمارگان ۴۰۰ نسخه، ۹۶ صفحه و بهای ۲۰ هزار تومان منتشر کرد.

این ترجمه یکی از مجلدات مجموعه آثار مولیر است که با دبیری قطب الدین صادقی در نشر قطره و به روش کارگاهی منتشر می‌شود. سرپرست این کارگاه ترجمه نسرین خطاط است و مهشید نونهالی که از مترجمان برجسته این دهه‌هاست تدریس در این کارگاه و همچنین ویراستاری آثار نهایی را برعهده دارد. از این مجموعه در بهار ۹۹ چند نمایشنامه دیگر نیز منتشر شده است.

قصه این نمایشنامه بدین شرح است: «اسکاپن نوکر باهوش و حقه بازی است که دوست دارد با مشکلات دست و پنجه نرم کند و ارباب‌های پولدار و خسیس را به کارهایی که خود می‌خواهد وادارد و به این شکل از آنها انتقام بگیرد. دو جوان به نام‌های اکتاو و له آندر هر دو عاشق شده‌اند ولی برای رسیدن به دختران مورد علاقهٔ خود هیاسنت و زربینت مشکلاتی دارند از یکطرف پدرها با این ازدواج مخالفند و از طرف دیگر پول لازم برای این کار را ندارند.

پدرها می‌خواهند پسرانشان با دخترهای نجیبی که آنها برای پسرانشان انتخاب کرده‌اند ازدواج کنند. مشکل را فقط اسکاپن که پیش خدمت «له آندر» است می‌تواند حل کند. او با مهارت و تردستی یک هنرمند پول لازم برای رسیدن پسران به عشق‌هایشان را از پدرانشان درمی‌آورد و همزمان ضرب شستی به ارباب‌ها می‌زند. پسرها ازدواج می‌کنند و در مجلس شادی همه خوبند چون پسرها همان دخترهایی را گرفتند که پدرها می‌خواستند و این تنها اسکاپن است که درگوشه‌ای کز کرده و فراموش شده است.»

آثار مولیر طنز گزنده‌ای دارند. مولیر همه چیز را نقد کرده است و هیچکس حتی ارباب کلیسا از تیغ تیز طنز او در امان نبوده است. به همین دلیل هیچگاه ارباب قدرت با او میانه خوبی نداشتند. در عوض اما عامه مردم همیشه خواهان آثار او بوده‌اند. به همین دلیل ترجمه‌های زیادی از آثار او به عنوان یکی از قدرتمندترین نمایشنامه‌نویسان تاریخ ادبیات نمایشی جهان، صورت گرفته است.

مولیر در دوران روشنگری رشد کرد و بالید و شاید یکی از دلایل ماندگاری او در نقد سنت‌ها باشد. دو سده بعد در ایران نیز شرایطی مشابه دوران روشنگری در غرب رخ داد و تاریخ بیداری ایرانیان آغاز شد. روشنفکران دغدغه‌مندی چون میرزا فتحعلی آخوندف (آخوندزاده) و میرزا آقاتبریزی تحت تاثیر مولیر نمایشنامه‌هایی نوشتند. نخستین ترجمه از آثار او نیز با نام «مردم گریز» به قلم یکی دیگر از آغازگران بیداری، یعنی میرزا حبیب اصفهانی انجام شد. به دلیل شباهت میان جامعه اروپایی آن دوران و دوره پیشامشروطیت در ایران، آثار مولیر بسیار مورد طبع افتاد و تاثیرگذار شد.

با این اوصاف اما هیچگاه دوره کامل آثار مولیر به فارسی ترجمه نشده بود، تا اینکه نشر قطره انتشار ترجمه‌های کارگاهی را در دستور کار قرار داد. دبیر این مجموعه پیشتر به سال ۱۳۷۱ «نیرنگ‌های اسکاپن» را به شیوهٔ کمدیا دلارته در تئاتر شهر روی صحنه برده بود.

[ای‍ن‌ ک‍ت‍اب‌ برای نخستین بار در س‍ال‌ ۱۳۵۴ ب‍ا ت‍رج‍م‍ه‌ ن‍ادع‍ل‍ی‌ ه‍م‍دان‍ی‌ م‍ن‍ت‍ش‍ر ش‍ده‌ اس‍ت‌.]

................ هر روز با کتاب ...............

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...