فصل مرگ | آرمان ملی


ویلیام کنت‌کروگر [William Kent Krueger] بیشتر به خاطر رمان‌های جنایی و مجموعه‌های پلیسی‌اش شناخته می‌‌شود. او که در ایالت وایومینگ آمریکا متولد و بزرگ شده، می‌گوید از سوم دبستان می‌دانسته می‌خواهد نویسنده شود. چهل ساله بود که اولین رمانش را نوشت و همان سال برنده جایزه آنتونی، جایزه ادبی مینه‌سوتا و جایزه باری شد. ویلیام کنت‌کروگر با «تابستان مرگ و معجزه» به ما ثابت کرد که توانایی او در به‌کاربردن واژه‌های ناب نامحدود است. درواقع، «تابستان مرگ و معجزه» [Ordinary grace] توانسته جوایز ارزشمندی نظیر جایزه منتخب کتابفروشی های غرب میانه برای بهترین داستان افسانه‌ای، جایزه دیلز از انجمن تخصصی کتابفروشان کتاب‌های رمزآلود، جایزه بهترین داستان‌های جنایی ایالات متحده و جوایز ادگار، باری، آنتونی و مکاوتی را برای بهترین رمان از آن خود کند. واشنگتن‌پست می‌نویسند «مرثیه کروگر برای معصومیت، داستانی عمیقا به یاد ماندنی است.» و دنیس لیهن نویسنده «جزیره شاتر» که مارتین اسکورسیزی از روی آن فیلم موفقی ساخته، این رمان را در یک کلام فوق‌العاده و تاثیرگذار توصیف می‌کند و می‌نویسد: «عبور فرانک از دوران کودکی، سفری که دیگر هیچ‌وقت تجربه‌اش نخواهد کرد، به عصر بزرگسالی و فضیلت‌هایش، ما را از ارزش‌های شامخ این دوران باخبر می‌کند. خلاصه که من این کتاب را دوست داشتم.»

ویلیام کنت‌کروگر [William Kent Krueger] تابستان مرگ و معجزه» [Ordinary grace]

نیوبرمن، مینه‌سوتا، 1961: پسرکی بی‌آزار با قطار تصادف می‌کند و می‌میرد و همین مرگ سرآغاز تابستانی داغ و دردناک می‌شود. اکنون فرانک از تابستانی می‌گوید که مرگ به شکل‌های مختلف به شهرشان سرمی‌زند؛ تصادف، مرگ طبیعی، خودکشی و سرآخر، قتل. «تابستان مرگ و معجزه» روایتی است تاثیرگذار و درخشان از پسربچه‌ای در آستانه نوجوانی؛ پسری که می‌کوشد سر از کار جهانی دربیاورد که در پیرامونش رو به فروپاشی است. «تمام مرگ‌ومیرهای تابستان آن سال با مرگ یک کودک شروع شد؛ پسری موطلایی، با عینک ته‌استکانی که روی خط‌آهن بیرون شهر نیوبرمن در مینه‌سوتا کشته شد. هزار تُن فولاد قطار که از دشت به سمت داکوتای جنوبی می‌تاخت بدن کوچکش را تکه‌تکه کرد. اسم پسر بابی کول بود؛ قیافه‌ای شیرین داشت. چشم‌هایش پر از رویا بود...» کاوش در بازه‌های زمانی مختلف و جهان‌بینی شخصیت‌های موجود در رمان، موجب تشنه نگاه‌داشتن خواننده تا انتهای داستان می‌شود. گذار فرانکی از پل کودکی به جوانی، با تمام دشواری‌هایی که داشت سفری بسیار جذاب بود. همچون زندگی واقعی، اینجا هم مشکلاتی وجود دارند که به راحتی حل یا حتی بیان نمی‌شوند، اما بااین‌حال، نویسنده به گونه‌ای جزییات و اتفاقات داستان را به تصویر می‌کشد که حاصل آن، ایجاد حس نزدیکی و درک عمیق خواننده از شرایط موجود است. در صحنه‌ای از رمان که بدون شک هر خواننده‌ای آن را بسیار دوست خواهد داشت، ناتان به یک‌باره با این سوال همسرش که او نمی‌تواند حتی یک «لطف معمولی» در حقش بکند؟! مبهوت می‌شود، صحنه‌ای که فوق‌العاده زیبا به تصویر کشیده شد. این امر از بسیاری جهات رضایت‌بخش بود؛ که می‌توان از طنز پیش‌آمده، تصدیق بی‌عیب و نقص نبودن ناتان و همچنین اتفاق تاثیرگذار رمان، یعنی غلبه جیک به لکنت زبانش نام برد.

«تابستان مرگ و معجزه» مملو از چنین لحظاتی است. حُسن ختام داستان را، که در مورد رفع ابهاماتِ شخصیت فرانکی نوشته شد هم از دیگر جاهایی است که هر خواننده‌ای نمی‌تواند دوست نداشته باشد؛ زیرا در ابتدای امر از وزیرشدن جیک شگفت‌زده می‌شویم، اما با توجه به استعداد او در رتق‌وفتق امور مردم، دریافتیم که آنها چقدر از وجود او در جامعه‌شان به خود می‌بالند. کنت کروگر از «تابستان مرگ و معجزه» به عنوان یک سفر معنوی یاد کرده است؛ ما هم کاملا با او موافقیم، این را خواننده نیز به راحتی می‌تواند درک کند. همچنین با او موافقیم که این رمان در کنار شاهکاربودنش به خودی خود کامل است و درنتیجه لزومی هم برای پیگیری یا تلاش جهت ساخت یک سریال از روی آن نیست. نگارش کتاب‌های بیشتری با مضمون «تابستان مرگ و معجزه» به دلیل احساس متفاوتی که در خواننده ایجاد می‌کند لازمه جامعه کتاب‌خوان است، بنابراین فهمیدن اینکه کنت کروگر رمان مستقل و پرمحتوایی دیگری در دست تحریر دارد هر خواننده‌ای را به شدت ذوق‌زده خواهد کرد. یکی از عوامل برجسته‌شدن این رمان حضور همه شخصیت‌های سریال تلویزیونی «قتل‌عام میان دوستان» در آن است. در پایان باید اعتراف کرد که این رمان، نه‌تنها در بین رمان‌های سال 2014 آمریکا، بلکه میان تمام رمان‌هایی که طی سال‌های مختلف خوانده‌ایم جزو بهترین‌ها است.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...