کتاب «آگوستو بوآل» نوشته فرانسس ببج به‌تازگی با ترجمه علی ظفرقهرمانی‌نژاد توسط نشر نو منتشر و راهی بازار نشر شد.

آگوستو بوآل از برزیل به ایران

به گزارش مهر، این‌کتاب زیرمجموعه عنوان «کتابخانه تئاتر» از مجموعه گستره خیال است که این‌ناشر چاپ می‌کند و اولین عنوان از «طلایه‌داران تئاتر امروز» است که در مجموعه نامبرده جا می‌گیرد.

مجموعه گستره خیال، کتاب‌های مربوط به تئاتر و سینما را در بر خواهد گرفت. این کتاب‌ها با وجود گوناگونی‌شان ویژگی‌های مشابه و همگون داشته و دربرگیرنده نیاز و ضرورت جامعه هنری و دانشگاهی اهالی هنر هستند. دبیر این مجموعه رضا کوچک‌زاده است. چاپ اولین‌عناوین این‌مجموعه، مهرماه سال گذشته با چاپ نمایشنامه‌های اقتباسی محمد چرم‌شیر و فرهاد مهندس‌پور آغاز شد.

نسخه اصلی کتاب «آگوستو بوآل» در سال ۲۰۰۵ توسط انتشارات راتلج در لندن در قالب یکی از عناوین مجموعه «اجراگران» این‌ناشر چاپ شده است. نویسنده کتاب، مدرس بررسی‌های تئاتر در دانشگاه لیدز است که شیوه‌های بوآل را در کلاس‌های گوناگون تدریس و اجرا کرده است. او کتاب دیگری هم به نام «کار کردن در غیاب بوآل؛ تحریف و پیشرفت در تئاتر سرکوب‌شدگان» درباره این‌کارگردان بزرگ تئاتر جهان نوشته است که سال ۱۹۹۵ چاپ شد.

آگوستو بوآل کارگردان برزیلی تئاتر، بیشتر به‌عنوان کنشگری شناخته می‌شود که تلاش کرد از شیوه‌های نمایشی برای حل دشواری‌های اجتماعی و سیاسی بهره ببرد. نوآوری‌های بوآل در چگونگی گذشتن از مسیر و شیوه‌های طراحی تمرین تئاتر به چشم می‌آیند. او تعهد چشمگیری به مسائل اجتماعی دارد که خود را در مفهوم تئاتر سرکوب‌شدگان یا ستم‌دیدگان نشان داده است. بوآل گفته است: «انجام تئاتر سرکوب‌شدگان نتیجه انتخابی اخلاقی است، یعنی جانب سرکوب‌شدگان را گرفتن.»

کتاب پیش‌رو، ۴ فصل با عناوین «زندگی‌نامه و موقعیت»، «کتاب تئاتر سرکوب‌شدگان»، «اجرای تئاتر مجادله» و «فرایند کارگاه» دارد. پس از این ۴ فصل هم، «واژه‌نامه توصیفی»، «کتاب‌نامه»، «گاه‌شمار زندگی آگوستو بوآل» و «نمایه» درج شده‌اند.

در فصل اول کتاب، مخاطب با این‌عناوین روبرو می‌شود: موقعیت تئاتر سرکوب‌شدگان، آگوستو بوآل_ سال‌های آغازین، در نیویورک، در تئاتر آرنای سائوپائولو ۱۹۵۶ _ ۷۱، در تبعید ۱۹۷۱_۸۶، دهه ۱۹۹۰ پیشرفت در ریو، تئاتر سرکوب‌شدگان در سده ۲۱. در فصل دوم هم فرانسس ببج این ۳ عنوان را مقابل مخاطب گذاشته است: بررسی کوتاه، مفاهیم کلیدی و مشروح نظریه.

«موردپژوهی‌ها»، «شهروندان کارتن‌خواب؛ نبود… نبود... فروخته شد...» و «مایندِ گپ و گروه تئاتر اس. اف.ایکس؛ دیگه هیچ‌وقت!» و «نتیجه» هم عناوین سومین فصل این‌کتاب هستند. در فصل چهارم هم این‌عناوین درج شده‌اند: «اصول پایه»، «ساختار کارگاه»، «آماده‌سازی و بازی‌ها»، «تصویر و عمل» و «کلام آخر».

در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:

به‌گمان بوآل، این کاربرد سرکوبگر تئاتر در هنر فئودالی سده‌های میانه نیز ادامه یافته است. در آن دوران، کنترل به دست روحانیت و اشراف افتاد و چهره نمایش تغییر کرد ولی هدف در اصل، همان بود که بود؛ القای ارزش‌ها به تماشاگران برای جانبداری از وضع وجود. تئاتر عصر رنسانس _ که بوآل در ادامه کتابش به آن می‌پردازد _‌در بستری عقیدتی شکل می‌گیرد که در آن، ساختار ارزش‌های فراگیری که به تراژدی یونانی و نمایش سده‌های میانه معنا داده در حال فروپاشی‌ست. می‌توان شاهد تأکیدی نو و به شدت فردباورانه در آن دوره بود؛ نوعی خودمحوری که بوآل آن را ویژگی آشکار بورژوازی رو به رشد می‌خواند. ولی آزادی‌هایی که هنر نمایش در آن دوره وعده می‌دهد، در دسترس همگان نیست. نظام همچنان به سرکوب ادامه می‌دهد. مردم توده‌ای بی‌شکل شمرده می‌شوند که باید از سوی اقلیتی کنترل شوند که به شکل موروثی یا به زور به قدرت رسیده‌اند.

این‌کتاب با ۲۴۷ صفحه، شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه و قیمت ۳۶ هزار تومان منتشر شده است.

................ هر روز با کتاب ...............

هنر |
می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...