فتح‌الله مجتبایی که امروز نودودومین سالروز تولدش را پشت سر می‌گذارد، همچنان با همان پشتکار و با همان ذکاوت مشغول انجام کار و پژوهش است،‌ با او درباره حال وهوای این روزهایش صحبت کرده‌ایم.

فتح‌الله مجتبایی در گفت‌وگو ایبنا، از نگارش کتاب جدید خود خبر داد و گفت: در حال حاضر مشغول کار و تحقیق درباره روابط ایران و هند و تاثیر ملامتیه شیوایی هند بر ملامتیه خراسان هستم. البته حدود سه سال است که کار روی این موضوع را شروع کرده‌ام و تا الان مقدار زیادی کار را پیش برده‌ام.
 
او ادامه داد: نتیجه این تحقیق قرار است در سه قسمت ارائه شود. قسمت اول آن آماده شده و آن را به‌صورت سخنرانی در فرهنگستان زبان و ادب فارسی ایراد کرده‌ام. قسمت دوم آن را دارم می‌نویسم و قسمت سوم آن هم یک منطق‌الطیر تبتی بودایی است، که جزو همین کار است و ترجمه آن را تمام کرد‌ه‌ام.
  
مجتبایی درباره منابع مورد استفاده خود در تحقیق تاثیر ملامتیه شیوایی هند بر ملامتیه خراسان، اظهار کرد: منابع فارسی که در این زمینه خیلی کم است یا اصلا چیزی ندارد، بنابراین منابعم در این تحقیق بیشتر منابع سانسکریت، پالی، انگلیسی و فرانسه است.
 
عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و بنیاد دائره‌المعارف بزرگ اسلامی، درباره نحوه حضور خود در این دو نهاد عنوان کرد: هفته‌ای یک روز به مرکز دایره‌المعارف می‌روم و آنجا هستم تا اگر کسی مشکلی یا سوالی دارد، یا منبع یا ماخذی بخواهد، کمک می‌کنم. عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی هم هستم و ماهی یک بار هم در آنجا جلسه‌ای داریم، که شرکت می‌کنم.
 
مجتبایی که اصالت او به فراهان اراک برمی‌گردد، در ادامه درباره چگونگی شکل‌گیری «جایزه فتح‌الله مجتبایی» گفت: مادر من پولی برای کمک به دانشجویانی که از فراهان و اراک و آن طرف‌ها به تهران می‌آیند و خانه و جایی برای ماندن ندارند، گذاشته بود. بعد از فوت مادرم این پول همین‌طور بدون استفاده مانده بود و نمی‌دانستیم با آن چه‌کار کنیم. با شهر کتاب صحبت کردیم و بنا شد بهره این پول را به عنوان یک جایزه به بهترین رساله‌های دکتری ادبیات و ادیان اختصاص دهیم؛ که نخستین دوره آن سال 90 برگزار شد، تا الان هشت دوره را پشت سر گذاشته و امسال نهمین دوره آن در حال برگزاری است.
 
وی درباره اینکه جایزه فتح‌الله مجتبایی چقدر تاثیر داشته، عنوان کرد: به نظر من این جایزه تاثیر زیادی داشته، چون سال اولی که ما این جایزه را برگزار کردیم، 4 تا رساله بیشتر نبود، اما برای دوره امسال، 40 رساله داشتیم. این افزایش رساله‌ها نشان می‌دهد که از این جایزه استقبال شده است.  
 
مجتبایی درادامه درباره کیفیت آثار رساله‌های ارسالی به این جایزه گفت: هم دانشجویان دکتری، هم استادان راهنماهای آن‌ها زحمت می‌کشند و چیز با کیفیتی تحویل می‌دهند، یعنی امیدوارکننده است. البته ما هم رساله‌های برگزیده‌ هر دوره را منتشر می‌کنیم که تشویقی برای دوستان باشد. انتشارات هرمس متعهد است که این آثار را منتشر کند و تا به حال حدود 4 اثر از آن‌ها منتشر شده است.
 
وی در ادامه همه جوایز ادبی را کار مثبی خواند و گفت: همه این جایزه‌های ادبی نتایج مثبتی دارد و تشویق می‌کند که افراد سعی کنند کار بهتر و با کیفیت‌تری ارائه دهند.

فتح‌الله مجتبایی، متولد 18 آذرماه ۱۳۰۶ در تهران، نویسنده، مترجم و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی است. از فتح‌الله مجتبایی تاکنون بیش از ۲۰۰ عنوان کتاب، مقاله و شعر و نقد کتاب به صورت تألیف، ترجمه و تصحیح به زبان‌های فارسی و انگلیسی در ایران و خارج از ایران منتشر شده‌ است.

از آثار او می‌توان به ترجمه و مقدمه «چیترا و گزیده اشعار» از رابیندرانات تاگور، ترجمه با مقدمه در شرح احوال و سبک شعر «گزیده اشعار رابرت فراست» و ... اشاره کرد.

................ هر روز با کتاب ...............

هنرمندی خوش‌تیپ به‌نام جد مارتین به موفقیت‌های حرفه‌ای غیرمعمولی دست می‌یابد. عشقِ اُلگا، روزنامه‌نگاری روسی را به دست می‌آورد که «کاملا با تصویر زیبایی اسلاوی که به‌دست آژانس‌های مدلینگ از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی رایج شده است، مطابقت دارد» و به جمع نخبگان جهانی هنر می‌پیوندد... هنرمندی ناامید است که قبلا به‌عنوان یک دانشجوی جوان معماری، کمال‌گرایی پرشور بوده است... آگاهیِ بیشتر از بدترشدنِ زندگی روزمره و چشم‌انداز آن ...
آیا مواجهه ما با مفهوم عدالت مثل مواجهه با مشروطه بوده است؟... «عدالت به مثابه انصاف» یا «عدالت به عنوان توازن و تناسب» هر دو از تعاریف عدالت هستند، اما عدالت و زمینه‌های اجتماعی از تعاریف عدالت نیستند... تولیدات فکری در حوزه سیاست و مسائل اجتماعی در دوره مشروطه قوی‌تر و بیشتر بوده یا بعد از انقلاب؟... مشروطه تبریز و گیلان و تاحدی مشهد تاحدی متفاوت بود و به سمت اندیشه‌ای که از قفقاز می‌آمد، گرایش داشت... اصرارمان بر بی‌نیازی به مشروطه و اینکه نسبتی با آن نداریم، بخشی از مشکلات است ...
وقتی با یک مستبد بی‌رحم که دشمنانش را شکنجه کرده است، صبحانه می‌خورید، شگفت‌آور است که چقدر به ندرت احساس می‌کنید روبه‌روی یک شیطان نشسته یا ایستاده‌اید. آنها اغلب جذاب هستند، شوخی می‌کنند و لبخند می‌زنند... در شرایط مناسب، هر کسی می‌تواند تبدیل به یک هیولا شود... سیستم‌های خوب رهبران بهتر را جذب می‌کنند و سیستم‌های بد رهبران فاسد را جذب می‌کنند... به جای نتیجه، روی تصمیم‌گیری‌ها تمرکز کنیم ...
دی ماهی که گذشت، عمر وبلاگ نویسی من ۲۰ سال تمام شد... مهر سال ۸۸ وبلاگم برای اولین بار فیلتر شد... دی ماه سال ۹۱ دو یا سه هفته مانده به امتحانات پایان ترم اول مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه اخراج شدم... نه عضو دسته و گروهی بودم و هستم، نه بیانیه‌ای امضا کرده بودم، نه در تجمعی بودم. تنها آزارم! وبلاگ نویسی و فعالیت مدنی با اسم خودم و نه اسم مستعار بود... به اعتبار حافظه کوتاه مدتی که جامعه‌ی ایرانی از عوارض آن در طول تاریخ رنج برده است، باید همیشه خود را در معرض مرور گذشته قرار دهیم ...
هنگام خواندن، با نویسنده‌ای روبه رو می‌شوید که به آنچه می‌گوید عمل می‌کند و مصداق «عالِمِ عامل» است نه زنبور بی‌عسل... پس از ارائه تعریفی جذاب از نویسنده، به عنوان «کسی که نوشتن برای او آسان است (ص17)»، پنج پایه نویسندگی، به زعم نویسنده کتاب، این گونه تعریف و تشریح می‌شوند: 1. ذوق و استعداد درونی 2. تجربه 3. مطالعات روزآمد و پراکنده 4. دانش و تخصص و 5. مخاطب شناسی. ...