فتح‌الله مجتبایی که امروز نودودومین سالروز تولدش را پشت سر می‌گذارد، همچنان با همان پشتکار و با همان ذکاوت مشغول انجام کار و پژوهش است،‌ با او درباره حال وهوای این روزهایش صحبت کرده‌ایم.

فتح‌الله مجتبایی در گفت‌وگو ایبنا، از نگارش کتاب جدید خود خبر داد و گفت: در حال حاضر مشغول کار و تحقیق درباره روابط ایران و هند و تاثیر ملامتیه شیوایی هند بر ملامتیه خراسان هستم. البته حدود سه سال است که کار روی این موضوع را شروع کرده‌ام و تا الان مقدار زیادی کار را پیش برده‌ام.
 
او ادامه داد: نتیجه این تحقیق قرار است در سه قسمت ارائه شود. قسمت اول آن آماده شده و آن را به‌صورت سخنرانی در فرهنگستان زبان و ادب فارسی ایراد کرده‌ام. قسمت دوم آن را دارم می‌نویسم و قسمت سوم آن هم یک منطق‌الطیر تبتی بودایی است، که جزو همین کار است و ترجمه آن را تمام کرد‌ه‌ام.
  
مجتبایی درباره منابع مورد استفاده خود در تحقیق تاثیر ملامتیه شیوایی هند بر ملامتیه خراسان، اظهار کرد: منابع فارسی که در این زمینه خیلی کم است یا اصلا چیزی ندارد، بنابراین منابعم در این تحقیق بیشتر منابع سانسکریت، پالی، انگلیسی و فرانسه است.
 
عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و بنیاد دائره‌المعارف بزرگ اسلامی، درباره نحوه حضور خود در این دو نهاد عنوان کرد: هفته‌ای یک روز به مرکز دایره‌المعارف می‌روم و آنجا هستم تا اگر کسی مشکلی یا سوالی دارد، یا منبع یا ماخذی بخواهد، کمک می‌کنم. عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی هم هستم و ماهی یک بار هم در آنجا جلسه‌ای داریم، که شرکت می‌کنم.
 
مجتبایی که اصالت او به فراهان اراک برمی‌گردد، در ادامه درباره چگونگی شکل‌گیری «جایزه فتح‌الله مجتبایی» گفت: مادر من پولی برای کمک به دانشجویانی که از فراهان و اراک و آن طرف‌ها به تهران می‌آیند و خانه و جایی برای ماندن ندارند، گذاشته بود. بعد از فوت مادرم این پول همین‌طور بدون استفاده مانده بود و نمی‌دانستیم با آن چه‌کار کنیم. با شهر کتاب صحبت کردیم و بنا شد بهره این پول را به عنوان یک جایزه به بهترین رساله‌های دکتری ادبیات و ادیان اختصاص دهیم؛ که نخستین دوره آن سال 90 برگزار شد، تا الان هشت دوره را پشت سر گذاشته و امسال نهمین دوره آن در حال برگزاری است.
 
وی درباره اینکه جایزه فتح‌الله مجتبایی چقدر تاثیر داشته، عنوان کرد: به نظر من این جایزه تاثیر زیادی داشته، چون سال اولی که ما این جایزه را برگزار کردیم، 4 تا رساله بیشتر نبود، اما برای دوره امسال، 40 رساله داشتیم. این افزایش رساله‌ها نشان می‌دهد که از این جایزه استقبال شده است.  
 
مجتبایی درادامه درباره کیفیت آثار رساله‌های ارسالی به این جایزه گفت: هم دانشجویان دکتری، هم استادان راهنماهای آن‌ها زحمت می‌کشند و چیز با کیفیتی تحویل می‌دهند، یعنی امیدوارکننده است. البته ما هم رساله‌های برگزیده‌ هر دوره را منتشر می‌کنیم که تشویقی برای دوستان باشد. انتشارات هرمس متعهد است که این آثار را منتشر کند و تا به حال حدود 4 اثر از آن‌ها منتشر شده است.
 
وی در ادامه همه جوایز ادبی را کار مثبی خواند و گفت: همه این جایزه‌های ادبی نتایج مثبتی دارد و تشویق می‌کند که افراد سعی کنند کار بهتر و با کیفیت‌تری ارائه دهند.

فتح‌الله مجتبایی، متولد 18 آذرماه ۱۳۰۶ در تهران، نویسنده، مترجم و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی است. از فتح‌الله مجتبایی تاکنون بیش از ۲۰۰ عنوان کتاب، مقاله و شعر و نقد کتاب به صورت تألیف، ترجمه و تصحیح به زبان‌های فارسی و انگلیسی در ایران و خارج از ایران منتشر شده‌ است.

از آثار او می‌توان به ترجمه و مقدمه «چیترا و گزیده اشعار» از رابیندرانات تاگور، ترجمه با مقدمه در شرح احوال و سبک شعر «گزیده اشعار رابرت فراست» و ... اشاره کرد.

................ هر روز با کتاب ...............

کتاب جدید کانمن به مقایسه موارد زیادی در تجارت، پزشکی و دادرسی جنایی می‌پردازد که در آنها قضاوت‌ها بدون هیچ دلیل خاصی بسیار متفاوت از هم بوده است... عواملی نظیر احساسات شخص، خستگی، محیط فیزیکی و حتی فعالیت‌های قبل از فرآیند تصمیم‌گیری حتی اگر کاملاً بی‌ربط باشند، می‌توانند در صحت تصمیمات بسیار تاثیر‌گذار باشند... یکی از راه‌حل‌های اصلی مقابله با نویز جایگزین کردن قضاوت‌های انسانی با قوانین یا همان الگوریتم‌هاست ...
لمپن نقشی در تولید ندارد، در حاشیه اجتماع و به شیوه‌های مشکوکی همچون زورگیری، دلالی، پادویی، چماق‌کشی و کلاهبرداری امرار معاش می‌کند... لمپن امروزی می‌تواند فرزند یک سرمایه‌دار یا یک مقام سیاسی و نظامی و حتی یک زن! باشد، با ظاهری مدرن... لنین و استالین تا جایی که توانستند از این قشر استفاده کردند... مائو تسه تونگ تا آنجا پیش رفت که «لمپن‌ها را ذخایر انقلاب» نامید ...
نقدی است بی‌پرده در ایدئولوژیکی شدن اسلامِ شیعی و قربانی شدن علم در پای ایدئولوژی... یکسره بر فارسی ندانی و بی‌معنا نویسی، علم نمایی و توهّم نویسنده‌ی کتاب می‌تازد و او را کاملاً بی‌اطلاع از تاریخ اندیشه در ایران توصیف می‌کند... او در این کتاب بی‌اعتنا به روایت‌های رقیب، خود را درجایگاه دانایِ کل قرار داده و با زبانی آکنده از نیش و کنایه قلم زده است ...
به‌عنوان پیشخدمت، خدمتکار هتل، نظافتچی خانه، دستیار خانه سالمندان و فروشنده وال‌مارت کار کرد. او به‌زودی متوجه شد که حتی «پست‌ترین» مشاغل نیز نیازمند تلاش‌های ذهنی و جسمی طاقت‌فرسا هستند و اگر قصد دارید در داخل یک خانه زندگی کنید، حداقل به دو شغل نیاز دارید... آنها از فرزندان خود غافل می‌شوند تا از فرزندان دیگران مراقبت کنند. آنها در خانه‌های نامرغوب زندگی می‌کنند تا خانه‌های دیگران بی‌نظیر باشند ...
تصمیم گرفتم داستان خیالی زنی از روستای طنطوره را بنویسم. روستایی ساحلی در جنوب شهر حیفا. این روستا بعد از اشغال دیگر وجود نداشت و اهالی‌اش اخراج و خانه‌هایشان ویران شد. رمان مسیر رقیه و خانواده‌اش را طی نیم قرن بعد از نکبت 1948 تا سال 2000 روایت می‌کند و همراه او از روستایش به جنوب لبنان و سپس بیروت و سپس سایر شهرهای عربی می‌رود... شخصیت کوچ‌داده‌شده یکی از ویژگی‌های بارز جهان ما به شمار می‌آید ...