کتاب «درآمدی بر تاریخ ادیان در قرآن» به قلم دکتر عبدالرحیم گواهی از سوی موسسه بوستان کتاب تجدید چاپ شد. اثر حاضر، تاریخ ادیان الهی را از نگاه قرآن به اجمال بررسی کرده است.

«درآمدی بر تاریخ ادیان در قرآن» به قلم دکتر عبدالرحیم گواهی


به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایبنا، نویسنده این کتاب معتقد است که همه مباحث این اثر و استدلال‌ها و استنتاج‌های آن، بر مبنای قرآن و آیاتند؛ بنابراین، وی ابتدا از روی ضرورت از قرآن، کیفیت نزول و قرائت این کتاب مقدس یا اوصافی را که قرآن به خود نسبت می‌دهد یا سخنی را که درباره مخالفان و معاندان و منکران بر زبان می‌آورد، نوشته است.  

آن‌چه در این مجموعه آمده، تنها مقدمه و درآمدی بر مباحث تاریخ ادیان از منظر قرآن محسوب می‌شود که به یقین نیازمند توضیح و تفصیل و همچنین حک و اصلاح اندیشوران و دین‌پژوهان است.

مقوله دین و دین‌باوری، مطلبی نیست که تاریخ یا همه وجوه و ابعاد مختلف آن را بتوان در یک مجلد بررسی و نتیجه‌گیری کرد، زیرا از روزگار بسیار قدیم که بشر به شیءپرستی و جان‌پرستی (آنیمیسم) و فتیش‌پرستی و توتم‌پرستی مشغول بوده‌ است تا همه ادیان قدیم و منقرض تاریخ و همه حکما و بزرگان دینی و پیامبران غیرالهی، نظیر بودا و کنفوسیوس و مهاویرا و در آخر نیز همه پیامبران الهی در مجموعه عظیم ادیان آسمانی و ابراهیمی، جملگی تحت عنوان واحد دین و پرستش دینی جمع می‌شوند و در یک بررسی کلی تاریخ ادیان جای می‌گیرند. از این‌رو، بحث‌های این کتاب به «تاریخ ادیان از دید قرآن» محدود شده تا بتوان حتی‌المقدور دامنه بحث را جمع کرد و ابعاد مختلف مطلب را شکافت.

به گفته نویسنده این اثر، مباحث دیگر مربوط به ادیان غیرالهی را در اثر جداگانه‌ای تحت عنوان تاریخ ادیان بحث خواهد کرد، هرچند که خود این تقسیم‌بندی ادیان جهان به «الهی» و «غیرالهی» نیز باید به صورت دقیق تعریف و بحث شود تا خواننده بداند منظور از یک دین غیرالهی و یا غیرآسمانی چیست و چه معیارها و ضوابطی برای این تقسیم‌بندی در نظر گرفته شده‌اند.

دکتر گواهی می‌نویسد: «منظور از پیامبران الهی و آسمانی کسانی هستند که اولا خود ادعای چنین مطلبی را کرده‌اند و گفته‌اند که از سوی خدای‌تعالی مامور و اعزام شده‌اند؛ بنابراین اقسام بودا و لائوتزه و کنفوسیوس و دیگران که خود شخصا چنین ادعایی نکرده‌اند از شمول این طبقه از پیامبران خارج می‌شوند. ثانیا کتاب و زندگی آنان نیز موید همین ادعاست ـ‌که در این صورت نیز مدعیان پیامبری که چنین شرایطی ندارند نظیر باب و بهاءالله و قادیانی و دیگران نیز از شمول بحث خارج می‌شوند. بر همین منوانل «دین» نیز تعریف خاص خود را می‌طلبد که دامنه آن هم بسیار فراخ و مبسوط است و به یک معنا هرگونه اعتقاد و عمل غیر دنیوی را شامل می‌شود.»

کتاب حاضر، علاوه بر مدخل قرآن در قرآن و نتیجه‌گیری این بحث، در سه بخش تدوین شده است. بخش نخست «بحث کلی تاریخ ادیان» نام دارد که خود از پنج فصل مجزا با عنوان‌های بحث کلی تاریخ ادیان، دین در قرآن، وحدت ادیان الهی در قرآن، ایمان در قرآن (مومنان) و اسلام در قرآن (مسلمانان) تشکیل شده است.

«اهل کتاب در قرآن» عنوان بخش دوم کتاب است که این بخش نیز به پنج فصل اهل کتاب، حضرت ابراهیم(ع)، دین یهود در قرآن، مسیحیت در قرآن و صابئین و مجوس در قرآن تقسیم می‌شود.

بخش سوم کتاب «کفر، نفاق و استضعاف در قرآن» نام دارد و سه فصل کفر در قرآن، نفاق در قرآن (منافقان) و استضعاف در قرآن (مستضعفان) را شامل می‌شود.

آخرین عنوان این نوشتار را «مؤخره بحث» تشکیل می‌دهد که به روابط خارجی امت اسلامی و جمع‌بندی و نتیجه‌گیری آن می‌پردازد.

چاپ دوم کتاب «درآمدی بر تاریخ ادیان در قرآن» با شمارگان 800 نسخه، 500 صفحه و به بهای 98 هزار ریال راهی بازار نشر شد.

................ هر روز با کتاب ..............

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...