کتاب «انسان‌شناسی فرهنگ مذهبی ایرانیان» با بررسی مؤلفه‌های هویتی ایرانی، به دنبال پاسخگویی به سؤالات مربوط به پدیده‌های فرهنگی و مذهبی موجود در جامعه ایران است.

انسان‌شناسی فرهنگ مذهبی ایرانیان کریم خان محمدی

به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایبنا، ایران از جمله کشورهایی است که دارای قدمت فرهنگی بوده و به این سابقه دیرینه افتخار می‌کند. کمتر ایران‌شناسی پیدا می‌شود که درباره فرهنگ و هویت ایرانی مطالعه کرده و به این قدمت اشاره‌ای نداشته باشد. تداوم فرهنگ ایرانی چنان بدیهی است که امروز، همین عنصر «قدمت» به یکی از مؤلفه‌های هویتی ایرانیان تبدیل شده است. نیکی کدی در کتاب ریشه‌های انقلاب ایران، در تحلیل چالش‌برانگیز بودن ایران در دوران معاصر به این متغیر اشاره کرده و معتقد است داشتن فرهنگ دیرینه، ایران را انقلاب‌خیز و چالش‌برانگیز کرده است؛ بدین معنا که ایرانیان از یک سوی، مواجه با مدرنیته غربی هستند و از سوی دیگر به دنبال حفظ اصالت تاریخی خویش‌اند.

از این رو، نا آرامی‌های ایران در سده اخیر همانند جنبش‌های تنباکو، نفت، پانزده خرداد و انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی را باید در راستای چالش ایران در حفظ اصالت خویش و مصالحه با مدرنیته غربی تبیین کرد. در کتاب «انسان‌شناسی فرهنگ مذهبی ایرانیان» بحث بر سر این است که مختصات عمومی فرهنگ ایرانی چیست؟ به عبارت دیگر، مؤلفه‌های هویتی ایرانی که بتوان ایران را با آن مؤلفه‌ها و عناصر معرفی کرد کدام‌اند؟ و چه ویژگی‌هایی را می‌توان به ایران سه هزار ساله نسبت داد؟

پس از پاسخ به سؤالات یاد شده، سوال دیگر مطرح می‌شود که چالش ایران در دوران معاصر، به ویژه از انقلاب ناتمام مشروطه تا انقلاب اسلامی بر سر چیست؟ به عبارت روشن‌تر، ایران در مواجهه با مدرنیته غربی به دنبال چه نوع شکل‌بندی است؟

حجت‌الاسلام کریم خان محمدی، مؤلف کتاب «انسان شناسی فرهنگ مذهبی ایرانیان» به دنبال پاسخگویی به سوالات فوق و بررسی پدیده‌های فرهنگی و مذهبی موجود در جامعه ایران است. این تألیف شامل 8 فصل است که در فصل اول، «عناصر فرهنگی پایداری ایرانیان»، فصل دوم «پدیده چنار خون‌بار الموت قزوین»، فصل سوم «قدم‌گاه بیت‌النور»، فصل چهارم «چاه عریضه جمکران، از خرافه تا واقعیت»، فصل پنجم «مناسک سه‌شنبه شب‌های مسجد جمکران»، فصل ششم «مناسک قالی‌شویان مشهد اردهال»، فصل هفتم «پدیده نخل‌گردانی»، فصل هشتم «سبک معماری ایرانی ـ اسلامی خانه عباسیان کاشان» را مورد بررسی قرار می‌دهد.

کتاب «انسان شناسی فرهنگ مذهبی ایرانیان» در 344 صفحه توسط انتشارات دانشگاه باقرالعلوم علیه‌السلام به زیور تبع آراسته شده است.

................ هر روز با کتاب ...............

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...