کتاب «چریک های فدایی خلق؛ از نخستین کنش ها تا نخستین کنگره (1369-1343)» نوشته محمود نادری از سوی موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی منتشر شد. بیش از یک دهه از انتشار کتاب چریک های فدایی خلق سپری شده است. کتاب نخست در دو مجلد منتشر شده که در زمان انتشار بازتاب گسترده ای یافت و به چند چاپ رسید و با استقبال پژوهشگران، علاقمندان به تاریخ سیاسی معاصر، منتقدان و کنشگران آن سازمان مواجه گردید. در این فاصله کتاب های دیگری درباره تاریخچه سازمان چریک های فدایی انتشار یافت که البته هر یکی می تواند کتاب نخست را تکمیل کند.



از آنجا که کتاب با هدف نگارش منبعی جامع برای اهل تحقیق همه ابعاد و زوایا این سازمان را کاویده بود، و سال ها از انتشار آن گذشته است، موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی با هدف رعایت قدرت خرید و حوصله علاقمندان و خاصه جوانان بر آن شد تا خلاصه ای از آن مجلد را در اختیار عموم قرار دهد.
در تلخیص صورت گرفته برخی از جزئات از مباحث نظری شده است؛ اگرچه این جزئیات امکان شناخت دقیق‎تر و کامل تر از سازمان مورد نظر را فراهم می آورد ولی فقدان آنها خللی در روند رویدادها و تحولات آن سازمان وارد نکرده است.

چریک‌های فدایی خلق نام سازمانی است که با هدف مبارزه مسلحانه علیه رژیم پهلوی در سال 1350 اعلام موجودیت کرد. این سازمان مارکسیستی از ادغام دو گروه پدید آمد که یکی از ‌آن دو گروه بقایای گروه بیژن جزنی بود که در 19 بهمن سال 1349 به پاسگاه سیاهکل حمله کرد و مدتی بعد بازماندگان آنان به گروه پویان - احمد‌زاده ملحق شدند. کتاب چریک‌های فدایی خلق با تکیه بر انبوهی از اسناد اطلاعاتی و دیگر منابع با شرح فعالیت‌های گروه جزنی آغاز می‌گردد و در ادامه گروه پویان - احمد‌زاده را معرفی می‌کند و سپس مجموع اقدامات آنان را تا بهمن ماه سال 1357 توضیح می‌دهد.

خط مشی اصلی این سازمان، مبارزه مسلحانه و ترور برخی از سران وابسته به حکومت پهلوی مانند ترور «سروان نوروزی»، «نیک طبع شکنجه گر ساواک»، «حسین ناهیدی سربازجوی سازمان امنیت مشهد» و انفجار دو مرکز سازمان امنیت در تهران است. گرچه چریک‌های فدایی خلق در سال‌های مبارزه علیه حکومت پهلوی، با ترور برخی افراد وابسته به آن، خط مبارزه مسلحانه را ادامه دادند؛ اما ضربات مهلک ساواک بر چریک‌ها آنان را ضعیف و منزوی می‌کند. اعدام مسعود احمدزاده و کشتن بیژن جزنی به سازمان لطمه زیادی وارد می‌کند.

از سویی سال 1355 نیز، سال بسیار بدی برای سازمان است. در آن سال حمید اشرف رهبر وقت این سازمان و تعداد زیادی از سر شاخه‌های این گروه توسط ساواک به قتل رسیدند. از این رو فعالیت این سازمان چریکی رو به افول می‌گذارد. خلأ افراد اصلی سازمان از یک طرف و از سوی دیگر آشنایی ساواک با تمام تاکتیک‌های این سازمان عامل اصلی این مسأله است. در واقع در این دوران، مرکزیت اصلی سازمان از دست رفته و هدایت آن به دست نیروهای دست چندم می‌افتد.

سازمان چریک‌های فدایی خلق عملیات‌های مختلفی از جمله بمب‌گذاری و سرقت از بانک را در کارنامه خود دارد. ساواک و کمیته مشترک ضد خرابکاری برای مقابله با عملیات‌های این گروه تعداد بسیاری از آن‌ها را کشت و یا دستگیر کرد، که حکم دستگیر شدگان نیز چیزی جز اعدام نبود. بعد از افزایش عملیات‌های این گروه در سال 1353، ساواک اعضای رده بالا و ایدئولوگ این سازمان را که در زندان بودند، خارج از روند قضایی به قتل رساند. همچنین چند ماه بعد با کشته شدن رهبر سازمان در جریان حمله ساواک به یک خانه تیمی، این سازمان روند افول خود را آغاز کرد. با اوج‌گیری انقلاب اسلامی مردم ایران، چریک‌ها توانستند فعالیت های خود را از سر بگیرند.

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی این سازمان دچار بحران‌های درون تشکیلاتی گردید. همچنین بعد از انقلاب اسلامی انشعاباتی در آن رخ داد و به دو گروه اقلیت و اکثریت تقسیم شد. این انشعاب فرصت فعالیت دوباره را از آنان سلب کرد. با توجه به شرایط جدید، سازمان چریک‌های فدایی خلق سعی داشت با حزب توده متحد شود و در نهایت این حزب مجبور به خروج از کشور شد و قدرت تأثیرگذاری خود را از دست داد.

سرفصل های این کتاب 400 صفحه ای، شامل موضوعاتی همچون «زمینه و ضرورت ها، تا سیاهکل: تکوین هسته اولیه، هم اسراتژی- هم تاکتیک، اعلام موجودیت سازمان چریک های فدایی، مراقبت دایمی و بحران سازماندهی، غلبه چریکسیم بر ایدئولوژی مبارزه، دگریسی جنبش و پیامدهای آن، تا بهمن جاویدان، ایدئولوژی سازمان و چرخش سیاسی، جنگ گنبد، جنگ کردستان، پلنوم مهر 58، انشعاب اقلیت، اکثریت و حاکمیت، تصاویر و فهرست اعلام» است. در این کتاب تصاویری از چهره های اصلی این سازمان که بسیار از آنها از رهبران و قربانیان این سازمان محسوب می شوند، منتشر شده است.