لذت کشف معماهای پیچیده... | الف


کاوه میرعباسی را پیش و بیش از آثار تألیفی‌اش با ترجمه‌هایش می‌شناسند که طیف وسیعی، از ترجمه‌ی نوشته‌های دی. اچ. لارنس گرفته تا رمان‌های پلیسی و کمدی الهی دانته را در برمی‌گیرد. اما نویسندگی نیز در کارنامه‌ی او جایگاه ویژه‌ای دارد که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به مجموعه داستان «هفت روز نحس» و رمان «پایان خوش ناتمام» اشاره کرد. ذائقه‌ی او در انتخاب اثر برای ترجمه، در داستان‌نویسی‌اش هم بی‌تأثیر نبوده و مضامین معمایی و اسطوره‌ای بسیاری می‌توان در آثارش یافت. او در رمان کوتاه اخیرش، «سینه‌ریز» نیز به همین ترتیب عمل کرده و رگه‌های بسیاری از علائق ترجمه‌اش در آن مشاهده می‌شود.

خلاصه رمان سینه‌ریز» کاوه میرعباسی

رمان با دیدار اتفاقیِ دو دوست پس از سال‌ها در مطب دکتر آغاز می‌شود و شاید در نظر اول نتوان از خلال گفت‌وگوی آن‌ها به نکته‌ای معماگونه رسید، اما طولی نمی‌کشد که رمز و رازها از پس رفتارها و گفتار‌های به ظاهر ساده سر برمی‌آورند و مسیر نگاه مخاطب را تغیر می‌دهند. داوود پورجمشید و ناصر دیلمی سال‌های بسیاری است که یکدیگر را ندیده‌اند و اکنون دنیایی قصه برای تعریف کردن دارند. در میان مرور دنیایی از خاطرات، صحبت‌شان به عشقی می‌رسد که میان دو نفر از همکلاسی‌هایشان برقرار بوده و به وصالی انجامیده که هر یک از آن‌ها تحلیل متفاوتی درباره‌ی آن دارند. داوود برای ادامه‌ی صحبت‌ها ناصر را به خانه‌اش دعوت می‌کند و در فاصله‌ای چندروزه تا آمدن ناصر، وقایع بسیاری در خانه‌ی داوود رخ می‌دهد که فضای تعاملات بین‌شان را تغییر می‌دهد.

داوود برخلاف ناصر سال‌های سال است که ازدواج کرده و خانواده‌ای به ظاهر آرام و همدل دارد. اما میان اعضای خانواده ارتباطات غریبی برقرار است و همه چیز آن‌گونه که داوود و همسرش، سیما برنامه‌ریزی می‌کنند پیش نمی‌رود. میرعباسی می‌کوشد مسأله‌ی شکاف و تقابل میان نسل‌ها را هم در خلال داستانش مطرح کند و از جوانانی بگوید که سبک و نگرش والدین‌شان را برنمی‌تابند و درصدد ساختن چارچوب‌های تازه در روابط و نحوه مدیریت زندگی خود هستند. افشین، فرزند داوود نمونه‌ای بارز از همین نسل است که عصیان و موضع‌گیری خاصش به قواعد و مناسباتِ ساخته‌ی نسل قبلی بخشی از ماجراهای داستان را رقم می‌زند.

نویسنده به مقایسه‌ی روابط آدم‌های هم‌نسل نیز می‌پردازد و ناصر و داوود را در دو سر طیفی قرار می‌دهد تا این قیاس را تکمیل کند. ناصر بر خلاف داوود شریک زندگی خود را برنگزیده و پس از سال‌ها این گزینش برایش همچنان سخت و پرمسأله است. داوود که سال‌هاست انتخابش را کرده و حاصل آن خانواده‌ای است که اکنون دارد نیز وضعیت چندان بهتری ندارد. هر دوی این شخصیت‌ها خلأها و پیچیدگی‌های خاص خود را در زندگی دارند و گویی در دو کفه‌ی یک ترازو قرار گرفته‌اند که مدام یکی بر دیگری برتری می‌یابد و وزنه‌اش سنگین‌تر می‌شود.

در کنار مناسبات مختلفی که میان آدم‌ها برقرار است، می‌توان شاهد معماهای ریز و درشتی بود که در نقاط گوناگون داستان مطرح می‌شوند و بخشی از پیچیدگی‌های آن را می‌سازند. این معماها به اشکال متفاوتی ظهور پیدا می‌کنند؛ گاهی در میان رفتار و رویه‌ی آدم‌ها خود را نشان می‌دهند و گاه از میان خاطرات گذشته به زمان حال راه می‌یابند و مسیر تعاملات را تغییر می‌دهند. پیشینه‌ی شخصیت‌ها که نویسنده در مقاطع مختلف داستان به‌تدریج و به تفصیل به آن‌ها می‌پردازد، نقش مهمی در شکل‌گیری و کشف این معماها بازی می‌کند.

شخصیت‌های داستان بسیار ماجراجویانه عمل می‌کنند و این ویژگی منجر به خلق موقعیت‌های دراماتیک داستانی فراوانی می‌شود. حتی درون‌گراترین شخصیت‌ها نیز در این رمان در طی اتفاقات گوناگونی که رقم می‌زنند نشان می‌دهند که چه‌قدر در پی برانگیختن هیجانات خود و دیگری و کشف رازهای اطرافیان‌شان هستند. شاید از این جهت بتوان آن‌ها را شبیه قهرمانان داستان‌های کارآگاهی دانست. قهرمانانی که زیرکی‌ها و کنجکاوی‌هایشان در طرح و حل معماها نقشی اساسی بازی می‌کند.

در کنار تمامی ویژگی‌های مختلفی که شخصیت‌ها را برای مخاطبان جذاب می‌کند، لحن هر یک از آن‌هاست که بسیار چشمگیر و قابل توجه به نظر می‌آید. آن‌ها شوخ‌طبعی‌ها و تلخی‌های منحصربه‌فردی دارند که موجب می‌شود چهره‌هایی متفاوت از همدیگر بیابند. حتی در تاریک‌ترین وقایع داستان نیز آن‌ها اعتمادبه‌نفس و طنازی خاص خود را حفظ می‌کنند تا نشان دهند که در مصاف دشواری‌ها رویکرد و سبک ویژه‌ی خود را دارند و می‌توانند مدیریت مسائل را در بحرانی‌ترین مقاطع ممکن به عهده بگیرند.

به همین خاطر است که مدام بازی‌های بسیاری میان شخصیت‌ها شکل می‌گیرد و هر لحظه یکی از آن‌ها ابتکار عمل را به دست دارد و مسیر را به سمتی متفاوت می‌کشاند. نویسنده تیزهوشی و خونسردی را که لازمه‌ی ادامه‌ی چنین شکلی از بازی‌هاست در شخیصت‌هایش قرار داده و به گونه‌های مختلفی آن‌ها را هدایت می‌کند. نقاط تاریک و روشن هم مدام جابه‌جا می‌شوند و گرچه محل تعامل آدم‌ها اغلب خانه است، اما نویسنده کوشیده پویایی را با تلاطمات در رفتار و گفتار قهرمانانش در صحنه حفظ کند و داستانش را از ریتم نیاندازد. رمان گرچه کوتاه است اما از زوایای بسیاری می‌توان ناظر وقایعش بود و رازهای فراوانی از دل قهرمانانش می‌توان بیرون کشید.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

از فروپاشی خانواده‌ای می‌گوید که مجبور شد او را در مکزیک بگذارد... عبور از مرز یک کشور تازه، تنها آغاز داستان است... حتی هنگام بازگشت به زادگاهش نیز دیگر نمی‌تواند حس تعلق کامل داشته باشد... شاید اگر زادگاهشان کشوری دموکرات و آزاد بود که در آن می‌شد بدون سانسور نوشت، نویسنده مهاجر و آواره‌ای هم نبود ...
گوته بعد از ترک شارلوته دگرگونی بزرگی را پشت سر می‌گذارد: از یک جوان عاشق‌پیشه به یک شخصیت بزرگ ادبی، سیاسی و فرهنگی آلمان بدل می‌شود. اما در مقابل، شارلوته تغییری نمی‌کند... توماس مان در این رمان به زبان بی‌زبانی می‌گوید که اگر ناپلئون موفق می‌شد همه اروپای غربی را بگیرد، یک‌ونیم قرن زودتر اروپای واحدی به وجود می‌آمد و آن‌وقت، شاید جنگ‌های اول و دوم جهانی هرگز رخ نمی‌داد ...
موران با تیزبینی، نقش سرمایه‌داری مصرف‌گرا را در تولید و تثبیت هویت‌های فردی و جمعی برجسته می‌سازد. از نگاه او، در جهان امروز، افراد بیش از آن‌که «هویت» خود را از طریق تجربه، ارتباطات یا تاریخ شخصی بسازند، آن را از راه مصرف کالا، سبک زندگی، و انتخاب‌های نمایشی شکل می‌دهند. این فرایند، به گفته او، نوعی «کالایی‌سازی هویت» است که انسان‌ها را به مصرف‌کنندگان نقش‌ها، ویژگی‌ها و برچسب‌های از پیش تعریف‌شده بدل می‌کند ...
فعالان مالی مستعد خطاهای خاص و تکرارپذیر هستند. این خطاها ناشی از توهمات ادراکی، اعتماد بیش‌ازحد، تکیه بر قواعد سرانگشتی و نوسان احساسات است. با درک این الگوها، فعالان مالی می‌توانند از آسیب‌پذیری‌های خود و دیگران در سرمایه‌گذاری‌های مالی آگاه‌تر شوند... سرمایه‌گذاران انفرادی اغلب دیدی کوتاه‌مدت دارند و بر سودهای کوتاه‌مدت تمرکز می‌کنند و اهداف بلندمدت مانند بازنشستگی را نادیده می‌گیرند ...
هنر مدرن برای او نه تزئینی یا سرگرم‌کننده، بلکه تلاشی برای بیان حقیقتی تاریخی و مقاومت در برابر ایدئولوژی‌های سرکوبگر بود... وسیقی شوئنبرگ در نگاه او، مقاومت در برابر تجاری‌شدن و یکدست‌شدن فرهنگ است... استراوینسکی بیشتر به سمت آیین‌گرایی و نوعی بازنمایی «کودکانه» یا «بدوی» گرایش دارد که می‌تواند به‌طور ناخواسته هم‌سویی با ساختارهای اقتدارگرایانه پیدا کند ...