موضوع اصلی، کرونا نیست! | جام جم


۱-«چادر» و «کرونا» دو عبارت رسوب‌کرده از داستان‌های عترت اسماعیلی در ذهنم است. اسماعیلی بیشتر از هر چیز از این عناصر در داستان‌هایش استفاده کرده اما نه می‌شود داستان‌ها را به دوران کرونا محدود کرد و نه می‌شود گفت او خواسته داستان‌هایی درباره حجاب و نوع خاصش یعنی «چادر» بنویسد.

تناردیه را من کشتم عترت اسماعیلی

۲- نویسنده در مجموعه داستان جدیدش «تناردیه را من کشتم» هنرمندانه به خطوط قرمز نزدیک شده و دو علامت «!» برای من رقم زده است؛ تعجب از این‌که چرا تا این حد نیمه‌خالی نسبت ما و برخی مفاهیم مذهبی و اعتقادی را پررنگ کرده و تحیر از این‌که چگونه توانسته آن‌قدر هنرمندانه به خط قرمزها نزدیک شود که هم حرف‌هایش را بدون لکنت بزند و هم بتواند برای کتابش مجوز نشر بگیرد.

۳- داستان‌های این مجموعه، ماجرامحورند و به‌رغم کوتاه بودن، ذهن مخاطب را رها نمی‌کنند. آنها امواج خاطرات را اگرچه به دوران پیچیده کرونا می‌برند اما موضوع اصلی، کرونا نیست؛ نسبت انسان ایرانی با دین و مذهب است. این‌که گاهی یک انسان مذهبی در موقعیت‌های متفاوت اجتماعی، چگونه نقش‌های مختلف و متناقضی از خود بروز می‌دهد.

۴- سختگیری‌های حمیدرضا منایی (استاد راهنمای نویسندگی و نویسنده رمان برج سکوت)، تجربه روزنامه‌نگاری نویسنده و عدم اصرار او بر چاپ داستان‌ها به هر قیمتی، کتاب را خواندنی و اندیشیدنی کرده است. داستان‌ها قرار نیست خواننده را سردرگم کند و از سویی، قدرت کشف را از او دریغ نمی‌کند. شخصیت‌ها به اندازه معرفی و شناسانده می‌شوند و برخی زاویه‌های تاریک هم برای لذت خواننده باقی می‌ماند. این زاویه‌ها آن‌قدر نیست که خواننده را دلزده کند و کتاب را ببندد.

۵- عترت اسماعیلی در اولین تجربه، «حاء مشدد» را در انتشارات کتاب نیستان منتشر کرد که مورد توجه قرار گرفت. او سپس با فاصله، کتابی برای کودکان نوشت با نام «به نظر شما چه کسی با خانم طلا عکس سلفی می‌گیرد؟». حالا او دوباره به فضای داستان برگشته اما به جای فضای مذهبی سراغ مسائل اجتماعی رفته که البته رگه‌هایی از دین و مذهب هم در آن دیده می‌شود. این مجموعه داستان نشان می‌دهد او در مسیر داستان، موفق خواهد بود.

۶- برای هرکدام از پنج گزاره بالا، بسیار حرف دارم که بماند برای بعد...

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

از فروپاشی خانواده‌ای می‌گوید که مجبور شد او را در مکزیک بگذارد... عبور از مرز یک کشور تازه، تنها آغاز داستان است... حتی هنگام بازگشت به زادگاهش نیز دیگر نمی‌تواند حس تعلق کامل داشته باشد... شاید اگر زادگاهشان کشوری دموکرات و آزاد بود که در آن می‌شد بدون سانسور نوشت، نویسنده مهاجر و آواره‌ای هم نبود ...
گوته بعد از ترک شارلوته دگرگونی بزرگی را پشت سر می‌گذارد: از یک جوان عاشق‌پیشه به یک شخصیت بزرگ ادبی، سیاسی و فرهنگی آلمان بدل می‌شود. اما در مقابل، شارلوته تغییری نمی‌کند... توماس مان در این رمان به زبان بی‌زبانی می‌گوید که اگر ناپلئون موفق می‌شد همه اروپای غربی را بگیرد، یک‌ونیم قرن زودتر اروپای واحدی به وجود می‌آمد و آن‌وقت، شاید جنگ‌های اول و دوم جهانی هرگز رخ نمی‌داد ...
موران با تیزبینی، نقش سرمایه‌داری مصرف‌گرا را در تولید و تثبیت هویت‌های فردی و جمعی برجسته می‌سازد. از نگاه او، در جهان امروز، افراد بیش از آن‌که «هویت» خود را از طریق تجربه، ارتباطات یا تاریخ شخصی بسازند، آن را از راه مصرف کالا، سبک زندگی، و انتخاب‌های نمایشی شکل می‌دهند. این فرایند، به گفته او، نوعی «کالایی‌سازی هویت» است که انسان‌ها را به مصرف‌کنندگان نقش‌ها، ویژگی‌ها و برچسب‌های از پیش تعریف‌شده بدل می‌کند ...
فعالان مالی مستعد خطاهای خاص و تکرارپذیر هستند. این خطاها ناشی از توهمات ادراکی، اعتماد بیش‌ازحد، تکیه بر قواعد سرانگشتی و نوسان احساسات است. با درک این الگوها، فعالان مالی می‌توانند از آسیب‌پذیری‌های خود و دیگران در سرمایه‌گذاری‌های مالی آگاه‌تر شوند... سرمایه‌گذاران انفرادی اغلب دیدی کوتاه‌مدت دارند و بر سودهای کوتاه‌مدت تمرکز می‌کنند و اهداف بلندمدت مانند بازنشستگی را نادیده می‌گیرند ...
هنر مدرن برای او نه تزئینی یا سرگرم‌کننده، بلکه تلاشی برای بیان حقیقتی تاریخی و مقاومت در برابر ایدئولوژی‌های سرکوبگر بود... وسیقی شوئنبرگ در نگاه او، مقاومت در برابر تجاری‌شدن و یکدست‌شدن فرهنگ است... استراوینسکی بیشتر به سمت آیین‌گرایی و نوعی بازنمایی «کودکانه» یا «بدوی» گرایش دارد که می‌تواند به‌طور ناخواسته هم‌سویی با ساختارهای اقتدارگرایانه پیدا کند ...