موضوع اصلی، کرونا نیست! | جام جم


۱-«چادر» و «کرونا» دو عبارت رسوب‌کرده از داستان‌های عترت اسماعیلی در ذهنم است. اسماعیلی بیشتر از هر چیز از این عناصر در داستان‌هایش استفاده کرده اما نه می‌شود داستان‌ها را به دوران کرونا محدود کرد و نه می‌شود گفت او خواسته داستان‌هایی درباره حجاب و نوع خاصش یعنی «چادر» بنویسد.

تناردیه را من کشتم عترت اسماعیلی

۲- نویسنده در مجموعه داستان جدیدش «تناردیه را من کشتم» هنرمندانه به خطوط قرمز نزدیک شده و دو علامت «!» برای من رقم زده است؛ تعجب از این‌که چرا تا این حد نیمه‌خالی نسبت ما و برخی مفاهیم مذهبی و اعتقادی را پررنگ کرده و تحیر از این‌که چگونه توانسته آن‌قدر هنرمندانه به خط قرمزها نزدیک شود که هم حرف‌هایش را بدون لکنت بزند و هم بتواند برای کتابش مجوز نشر بگیرد.

۳- داستان‌های این مجموعه، ماجرامحورند و به‌رغم کوتاه بودن، ذهن مخاطب را رها نمی‌کنند. آنها امواج خاطرات را اگرچه به دوران پیچیده کرونا می‌برند اما موضوع اصلی، کرونا نیست؛ نسبت انسان ایرانی با دین و مذهب است. این‌که گاهی یک انسان مذهبی در موقعیت‌های متفاوت اجتماعی، چگونه نقش‌های مختلف و متناقضی از خود بروز می‌دهد.

۴- سختگیری‌های حمیدرضا منایی (استاد راهنمای نویسندگی و نویسنده رمان برج سکوت)، تجربه روزنامه‌نگاری نویسنده و عدم اصرار او بر چاپ داستان‌ها به هر قیمتی، کتاب را خواندنی و اندیشیدنی کرده است. داستان‌ها قرار نیست خواننده را سردرگم کند و از سویی، قدرت کشف را از او دریغ نمی‌کند. شخصیت‌ها به اندازه معرفی و شناسانده می‌شوند و برخی زاویه‌های تاریک هم برای لذت خواننده باقی می‌ماند. این زاویه‌ها آن‌قدر نیست که خواننده را دلزده کند و کتاب را ببندد.

۵- عترت اسماعیلی در اولین تجربه، «حاء مشدد» را در انتشارات کتاب نیستان منتشر کرد که مورد توجه قرار گرفت. او سپس با فاصله، کتابی برای کودکان نوشت با نام «به نظر شما چه کسی با خانم طلا عکس سلفی می‌گیرد؟». حالا او دوباره به فضای داستان برگشته اما به جای فضای مذهبی سراغ مسائل اجتماعی رفته که البته رگه‌هایی از دین و مذهب هم در آن دیده می‌شود. این مجموعه داستان نشان می‌دهد او در مسیر داستان، موفق خواهد بود.

۶- برای هرکدام از پنج گزاره بالا، بسیار حرف دارم که بماند برای بعد...

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

در کشورهای دموکراتیک دولت‌ها به‌طور معمول از آموزش به عنوان عاملی ثبات‌بخش حمایت می‌کنند، در صورتی که رژیم‌های خودکامه آموزش را همچون تهدیدی برای پایه‌های حکومت خود می‌دانند... نظام‌های اقتدارگرای موجود از اصول دموکراسی برای حفظ موجودیت خود استفاده می‌کنند... آنها نه دموکراسی را برقرار می‌کنند و نه به‌طور منظم به سرکوب آشکار متوسل می‌شوند، بلکه با برگزاری انتخابات دوره‌ای، سعی می‌کنند حداقل ظواهر مشروعیت دموکراتیک را به دست آورند ...
نخستین، بلندترین و بهترین رمان پلیسی مدرن انگلیسی... سنگِ ماه، در واقع، الماسی زردرنگ و نصب‌شده بر پیشانی یک صنمِ هندی با نام الاهه ماه است... حین لشکرکشی ارتش بریتانیا به شهر سرینگاپاتام هند و غارت خزانه حاکم شهر به وسیله هفت ژنرال انگلیسی به سرقت رفته و پس از انتقال به انگلستان، قرار است بر اساس وصیت‌نامه‌ای مکتوب، به دخترِ یکی از اعیان شهر برسد ...
تجربه‌نگاری نخست‌وزیر کشوری کوچک با جمعیت ۴ میلیون نفری که اکنون یک شرکت مشاوره‌ی بین‌المللی را اداره می‌کند... در دوران او شاخص سهولت کسب و کار از رتبه ١١٢ (در ٢٠٠۶) به ٨ (در ٢٠١۴) رسید... برای به دست آوردن شغلی مانند افسر پلیس که ماهانه ٢٠ دلار درآمد داشت باید ٢٠٠٠ دلار رشوه می‌دادید... تقریبا ٨٠درصد گرجستانی‌ها گفته بودند که رشوه، بخش اصلی زندگی‌شان است... نباید شرکت‌های دولتی به عنوان سرمایه‌گذار یک شرکت دولتی انتخاب شوند: خصولتی سازی! ...
هنرمندی خوش‌تیپ به‌نام جد مارتین به موفقیت‌های حرفه‌ای غیرمعمولی دست می‌یابد. عشقِ اُلگا، روزنامه‌نگاری روسی را به دست می‌آورد که «کاملا با تصویر زیبایی اسلاوی که به‌دست آژانس‌های مدلینگ از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی رایج شده است، مطابقت دارد» و به جمع نخبگان جهانی هنر می‌پیوندد... هنرمندی ناامید است که قبلا به‌عنوان یک دانشجوی جوان معماری، کمال‌گرایی پرشور بوده است... آگاهیِ بیشتر از بدترشدنِ زندگی روزمره و چشم‌انداز آن ...
آیا مواجهه ما با مفهوم عدالت مثل مواجهه با مشروطه بوده است؟... «عدالت به مثابه انصاف» یا «عدالت به عنوان توازن و تناسب» هر دو از تعاریف عدالت هستند، اما عدالت و زمینه‌های اجتماعی از تعاریف عدالت نیستند... تولیدات فکری در حوزه سیاست و مسائل اجتماعی در دوره مشروطه قوی‌تر و بیشتر بوده یا بعد از انقلاب؟... مشروطه تبریز و گیلان و تاحدی مشهد تاحدی متفاوت بود و به سمت اندیشه‌ای که از قفقاز می‌آمد، گرایش داشت... اصرارمان بر بی‌نیازی به مشروطه و اینکه نسبتی با آن نداریم، بخشی از مشکلات است ...