محمدحسین دانایی، خواهرزاده جلال‌ آل‌احمد در یادداشتی که در اختیار ایسنا قرار داده درباره زادروز این نویسنده، نوشته است: «درباره زادروز مرحوم جلال آل‌احمد اختلاف نظرها و روایت‌هایی وجود داشت، ولی اخیراً اسنادی منتشر شده حاکی از این که روز تولد واقعی و رسمی جلال آل‌احمد همان یازدهم آذر ۱۳۰۲ شمسی است.

جلال آل‌احمد در هفت تا هشت‌سالگی
جلال آل‌احمد در هفت یا هشت‌سالگی

اسنادی که در این رابطه منتشر شده‌، عبارت‌اند از: ۱. دست‌نوشته پدر او، یعنی آیت‌الله حاج سید احمد طالقانی(آل‌احمد) در پشت قرآن خانوادگی، ۲. شناسنامه و رونوشت شناسنامه آل‌احمد، ۳. قباله ازدواج او با بانو سیمین دانشور و ۴. اولین گذرنامه آل‌احمد و همسرش.

با انتشار اسناد مزبور معلوم شد که چون طبق مفاد اولین قانون ثبت احوال مصوب ۱۳۰۴ و قانون جدید ثبت احوال مصوب ۱۳۰۷ هجری شمسی، مسئولیت جمع‌آوری، ثبت و نگهداری اطلاعات هویتی، از جمله صدور شناسنامه ایرانیان، به عهده سازمان ثبت احوال گذاشته شده، لذا قطعی‌ترین سند در این مورد که فصل‌الخطاب همه بحث‌ها هم به‌شمار می‌رود، همانا سند صادرشده از سوی سازمان ثبت احوال، یعنی شناسنامه است که روز تولد مرحوم جلال آل‌احمد را ۱۱ قوس (آذر) ۱۳۰۲ شمسی اعلام کرده است.»

جلال آل‌احمد در ده یا یازده سالگی
جلال آل‌احمد در 10 یا 11سالگی

گذرنامه جلال

گذرنامه جلال آل‌احمد و سیمین دانشور

او همچنین آورده است: «جلال آل‌احمد یکی از نویسندگان پیشرو معاصر است که اثرات زیادی در پیشرفت ادبیات فارسی داشته و از جمله با حمایت از نیما یوشیج، پدر شعر نو فارسی و همچنین با ابداع سبک نوشتاری تازه معروف به سبک شلاقی یا تلگرافی، موجب شده که نظم و نثر فارسی دور تازه‌ای از حیات خود را آغاز کند. همسر او سیمین دانشور نیز از نویسندگان و مترجمان صاحب‌نامی است که با نوشتن رمان بی‌نظیر «سووشون» به عنوان «بانوی ادبیات داستانی ایران» شناخته شده است.»

محصص

جلال، نیما یوشیج، پرویز داریوش، هوشنگ ایرانی و علی‌اصغر خبره‌زاده در نمایشگاه بهمن محصص

جلال به سیمین

نوشته پشت عکس که به گفته خواهرزاده جلال برای نخستین‌بار منتشر می‌شود: «عزیز دلم سیمین این یک عکس دیگر از همان جلسه اکزپُسیون [اکسپوزیسیون- نمایشگاه] محصص [منظور بهمن محصص نقاش معروف] است. خواستم با داریوش [منظور پرویز داریوش مترجم است] و ایرانی [منظور هوشنگ ایرانی مترجم و شاعر جیغ بنفش!] و نیما عکس بگیرم، می‌بینی که بچه‌ها اطراف را شلوغ کرده‌اند. به هر صورت، موش تو در آن وسط قوز کرده است. و خبره [منظور علی‌اصغر خبره‌زاده است، مترجم منتقد ادبی] هم با آن سبیل‌هایش از بالای دیوار سر کشیده. فقط برای این‌که یاد خودم را در خاطر تو هرچه بیشتر قوی کنم، این را می‌فرستم. می‌بوسمت جلال تو. ۲۷ آبان ۱۳۳۱ (لازم به توضیح است که در آن تاریخ سیمین دانشور برای استفاده از بورس فولبرایت به امریکا رفته بود).

کارت‌پستالی که جلال از سفر حج برای سیمین دانشور فرستاده

کارت‌پستالی که جلال از سفر حج برای سیمین دانشور فرستاده

نوشته کارت پستال: دوشنبه ۲۴ فروردین ۴۳ مدینه. سیمین جان حالم بهتر است. عادت کرده‌ام به همه چیز. فقط پایم را کمی این نعلین‌های لاستیکی زده است. خوب گرما می‌خورم و خوب عرق می‌کنم و خیلی کم می‌خوابم و نازکِش یُخدُور. شنبه بطرف مکه خواهیم رفت. آنقدر شلوغ است که تا کنون ندیده بودم. یک خطیب عرب توی مسجد نبی همان حرف‌هائی را می‌زد که در غربزدگی یک مرحومی [منظور خودش است] آورده و از خودش خجالت کشید با آن پزهائی که داده. عربی و ترکی و هندی تا دلت بخواهد. الآن از توی یک آب پرتقال‌فروشی جلوی باب‌السلام دارم می‌نویسم و یارو هی می‌گوید مرحبا- پاشید! خطاب بمن و من نمی‌شنوم. قربانت جلال

نامه‌ای از جلال‌ آل‌احمد به محمدحسین دانایی

نامه‌ای از جلال‌ آل‌احمد به محمدحسین دانایی؛ در آن زمان خواهرزاده‌اش دوران سربازی را در قطور در حوالی خوی می‌گذرانده است.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...
مهم نیست تا چه حد دور و برِ کسی شلوغ است و با آدم‌ها –و در بعضی موارد حیوان‌ها- در تماس است، بلکه مهم احساسی است که آن شخص از روابطش با دیگران تجربه می‌کند... طرفِ شما قبل از اینکه با هم آشنا شوید زندگی خودش را داشته، که نمی‌شود انتظار داشت در زندگی‌اش با شما چنان مستحیل شود که هیچ رد و اثر و خاطره‌ای از آن گذشته باقی نماند ...
از فروپاشی خانواده‌ای می‌گوید که مجبور شد او را در مکزیک بگذارد... عبور از مرز یک کشور تازه، تنها آغاز داستان است... حتی هنگام بازگشت به زادگاهش نیز دیگر نمی‌تواند حس تعلق کامل داشته باشد... شاید اگر زادگاهشان کشوری دموکرات و آزاد بود که در آن می‌شد بدون سانسور نوشت، نویسنده مهاجر و آواره‌ای هم نبود ...
گوته بعد از ترک شارلوته دگرگونی بزرگی را پشت سر می‌گذارد: از یک جوان عاشق‌پیشه به یک شخصیت بزرگ ادبی، سیاسی و فرهنگی آلمان بدل می‌شود. اما در مقابل، شارلوته تغییری نمی‌کند... توماس مان در این رمان به زبان بی‌زبانی می‌گوید که اگر ناپلئون موفق می‌شد همه اروپای غربی را بگیرد، یک‌ونیم قرن زودتر اروپای واحدی به وجود می‌آمد و آن‌وقت، شاید جنگ‌های اول و دوم جهانی هرگز رخ نمی‌داد ...
موران با تیزبینی، نقش سرمایه‌داری مصرف‌گرا را در تولید و تثبیت هویت‌های فردی و جمعی برجسته می‌سازد. از نگاه او، در جهان امروز، افراد بیش از آن‌که «هویت» خود را از طریق تجربه، ارتباطات یا تاریخ شخصی بسازند، آن را از راه مصرف کالا، سبک زندگی، و انتخاب‌های نمایشی شکل می‌دهند. این فرایند، به گفته او، نوعی «کالایی‌سازی هویت» است که انسان‌ها را به مصرف‌کنندگان نقش‌ها، ویژگی‌ها و برچسب‌های از پیش تعریف‌شده بدل می‌کند ...