رسیدن به اسلام در قلب آمریکا | قدس


«تولد در کالیفرنیا» به قلم هدی سادات حامی، روایت جذاب زندگی خانم ستوده یارمحمودی است که دست سرنوشت او را به انگلیس می‌رساند و آنجا زندگی و تحصیل می‌کند. همان‌جاست که با فرهنگ دین آشنا می‌شود و درمی‌یابد که زندگی با چاشنی و محوریت خدا می‌تواند انگیزه‌ای صدچندان به او و دوستانش در گذر از روزهای سخت دهد.



کتاب 144 صفحه‌ای تولد در کالیفرنیا روایت خاطرات یک دختر مسلمان ایرانی از تهران به مقصد انگلیس و سپس آمریکاست که این سفرهای طولانی مدت به او فرصت می‌دهد در تعامل با شهروندان غربی به خود مراجعه کند و از خودش بپرسد این مسلمان شناسنامه‌ای آیا تا به حال در شناخت و بعد معرفی دینش کاری کرده است یا نه؟

کتاب تولد در کالیفرنیا پاییز امسال برای اولین بار توسط انتشارات عهد مانا منتشر شده و می‌توان آن را به دو فصل کلی تقسیم کرد فصل اول که شرح مهاجرت 7 ساله دختر تجریش نشین تهران به انگلستان به دلیل تحصیل پدر در مقطع دکترا و مصادف شدن این سالها با حادثه 11 سپتامبر است.

در این بخش با سبک زندگی در غرب آشنا می‌شویم حتی در موضوعات جزئی مثل گران بودن قیمت میوه در لندن که نویسنده شرح می‌دهد چگونه چند ساعتی را در فروشگاه‌ها گذرانده و فقط توانسته برای خانواده 5 نفره‌شان یک دانه سیب بخرند.

ستوده که در 11 سالگی ایران را به مقصد لندن ترک می‌کند خاطره حضورش در اولین روزهای مدرسه را این طور روایت می‌کند: «پشت صندلی من، پسری با موهای طلایی و صورتی پر از کک‌ومک نشسته بود. از وقتی وارد کلاس شدم، دیدمش که گوشه‌ی لبش با لبخند شیطنت‌آمیزی کش آمده. چند دقیقه نگذشته بود که پسرک موطلایی شروع به ضربه زدن به صندلی من کرد. بی‌اینکه عکس‌العملی نشان دهم، میز روبه‌رو را نگاه می‌کردم و دندان‌هایم را محکم به‌هم فشار می‌دادم. اما این صبوری چنددقیقه‌ای بیش‌تر طول نکشید. به خودم که آمدم دیدم دفترم را محکم به سرش کوبیده‌ام. همیشه دوست داشتم دخترها همان شیرها و شمشیرهایی باشند که توی شعرها می‌خواندیم. همان‌هایی که باید همیشه برنده می‌شدند و از پسرها کم نمی‌آوردند. دست‌هایم را مشت کردم. از روی صندلی بلند شدم و بلافاصله از کلاس بیرون زدم. معلم مراعات تازه‌وارد بودنم را کرد که برخوردی با من نداشت. اما همین عکس‌العمل در برابر رفتار پسری که بعداً فهمیدم اسمش رابین است، باعث شد پسرهای کلاس حساب من را از بقیه‌ی دخترها جدا کنند».

روح و اصالت ایرانی
کتاب اصالت ایرانی دارد و اگر اسم راوی در شناسنامه نیامده بود و یا حتی کتاب به زبانی غیر از فارسی منتشر می‌شد باز هم مشخص یک ایرانی مسلمان دارد خاطرات زندگی‌اش را شرح می‌دهد.

راوی کتاب زنی است که اکنون37 ساله دارد. در خانواده‌ای متمول، مذهبی و سنتی و تحصیل کرده است. روسری می‌پوشد اما همیشه دنبال مطالعه و کشف و جست‌وجو بوده از سفر به شدت استقبال می‌‍کرده و تربیت خانوادگی به خصوص پدرش به گونه‌ای بوده که مدام ذهنش با چالش‌های جدید دنیای مدرن مواجه بوده و از این چالش‌ها استقبال کرده و دنبال پاسخی برای سوالاتش گشته است.

همیشه کتاب می‌خوانده و همانطور که چرخیدن در کوچه پس کوچه‌های کاشان و شیراز او را به وجد می‌آورده؛ قدم زدن در خیابان‌های کالیفرنیا و لندن و قبرس و ترکیه و ایتالیا هم برایش جذاب بوده است. درست است که شرایط زندگی دختر خیلی رویایی و دور از دسترس جلوه می‌کند اما برای مخاطب چندان رشک برانگیز هم نیست چون این مدل زندگی چندان هم ساده نیست و حاصل تلاش‌های بسیار خانواده و خود ستوده است و سختی‌های بسیاری را هم به دنبال دارد.

خشونت انگلیسی‌ها با مسلمان‌ها
در بخش اول کتاب که شرح خاطرات دوره حضور در انگلیس است، مخاطب به طور غیر منتظره‌ای با خشونت انگلیسی‌ها با مسلمانها مواجه می‌شود. حادثه 11 سپتامبر اتفاق افتاده است و رسانه‌های غربی مسلمان‌ها را مسئول و عامل این حادثه معرفی می‌کنند. مقطعی که ستوده بارها می‌بیند روسری از سر دختران مسلمان در مدرسه می‌کشند و آشغال به سمت آنها پرت می‌کنند: «اولین باری که توی خیابان آشغال به طرفم پرتاپ کردند را هیچ وقت فراموش نمی‌کنم دست هایم مشت شده بود و دلم می‌خواست همانها را بکوبم توی سر پسرک. اما نمی‌شد ما توی آن کشور غریب بودیم و هیچ کس پشتیبانمان نبود آن روز کل مسیر تا رسیدن به خانه را گریه کردم».

راوی کتاب فعالیت اجتماعی دارد و در زمینه هنر که علاقه ذاتی اوست آموزش می‌بیند، کار می‌کند و سرانجام در رشته انیمشین دیجیتال در دانشگاه لندن پذیرفته می‌شود. کتاب در این فصل‌ها شرح زندگی یک ایرانی در مناطق مختلف شهر لندن و فعالیت‌های هنری و اجتماعی و خانوادگی که دارد است و البته خواندنی هم هست.

طبق روایت کتاب پس از پایان تحصیل پدر ستوده آنها بی درنگ و با کوله باری از خاطرات انگلیس به ایران باز می‌گردند اما این بازگشت برای ستوده چندان طول نمی‌کشد و او پس از ازدواج برای ادامه تحصیلات محمدجان(همسرش) راهی کالیفرنیای آمریکا می‌شود.

بیان دوره حضور ستوده در ایران در خدمت بیان همان هدف اصلی کتاب و رسیدن به نقطه‌ای است که نویسنده می‌خواهد تحول او را نشان دهد.

تحول و کلیشه‌های غیر دلنشین در آمریکا
با سفر ستوده و محمد به آمریکا کتاب وارد نیمه دوم می‌شود که شرح علاقمندی و شیفتگی ستوده یارمحمودی به حدیث کسا و حضرت فاطمه(س) است و آنقدر دقیق و جزیی و لطیف نحوه آشنایی‌اش با این حدیث را شرح می‌دهد که مخاطب هم از خواندن این علاقه مندی لذت می‌برد.

در این بخش نویسنده کتاب کوشیده، مخاطبان را با چالش‌های درونی ستوده آشنا کند.اما باید گفت بخش دوم کتاب به دلنشینی و جذابیت نیمه اول نیست این بخش که حرف‌های مهم دینی را می‌خواهد بیان کند جاهایی وارد شعار زدگی و کلیشه گویی می‌شود گرچه نویسنده تلاشش را کرده تا حرف‌های دینی را امروزی بیان کند اما قدرت ادبیات نویسنده در این بخش چندان قوی و دلنشین نیست.

درست است که کتاب مبتنی بر واقعیت و در قالب روایت است اما این قدرت ادبیات است که باید بتواند هر مفهومی را به زیبایی و بدون شعارزدگی بیان کند.

چادر و حجاب در خانواده یارمحمودی مثل خیلی از خانواده‌های دیگر در ایران موروثی است و او هم همیشه روسری سر می‌کرده چه در لندن چه در کالیفرنیا؛ بی آن که بداند دقیقا چرا این کار را انجام می‌دهد. حجاب برایش بیشتر یک استایل در پوشش است نه یک اعتقاد مذهبی. اما او در دوران حضور در آمریکا به حجاب هم نگاهی کنجکاوانه دارد بیان این کنجکاوی از فصل‌های انتهایی کتاب است.

عرق ایرانی در کشور اول جهان
گرچه کتاب تولد در کالیفرنیا به دنبال بیان تحول دینی ستوده و تلاش بی وقفه او برای شناخت عمیق اسلام و تشیع است و اینکه او می‌خواهد از دین شناسنامه‌ای که دارد اطلاعات کامل داشته باشد اما لابلای کتاب بخصوص زمان‌هایی که دل او برای ایران، ترافیک و کوچه پس کوچه‌های تهران تنگ می‌شود می‌توان رگه‌های قوی از عرق وطن پرستی خانواده او را دریافت؛ اینکه هیچ جای دنیا مام وطن نمی‌شود و می‌توان به کشور اول جهان(امریکا) مهاجرت کرد اما همیشه خودت را مسافری دانست که باید به آغوش میهن بازگردد.

لحن کتاب تولد در کالیفرنیا صادقانه و صمیمی است و از نگاه یک ایرانی مسلمان تمام عیار به جهان پیرامون ما نگریسته شده دختر جوانی که از کشف کردن، خواندن، مباحثه کردن، مبارزه کردن، سفر رفتن، حتی زندانی شدن در آمستردام هلند نترسیده و اتفاقا از این چالش‌ها استقبال کرده تا بفهمد کجای این سیاره خاکی ایستاده و به عنوان یک ایرانی مسلمان چه رسالتی برعهده‌اش گذاشته شده است.