دست‌های آلوده | آرمان امروز


گذشته که زخمی شود، زخم که درد بگیرد، درد که امان ببرد، کینه بیدار می‌شود و هیولای درون زنجیر پاره می‌کند، دست می‌شود چاقو که بر ‌تنه‌ درخت حک کند؛ انتقام.
رمان «وارث خاموشی» سومین اثر مهدیه زرگر است که از سوی نشر کتابسرای تندیس منتشر شده‌ است.‌ این رمان مانند درختی است که در معما، تعلیق، جنایت و گذشته ریشه دوانده‌ و آن‌ چیزی که جذاب‌ترش کرده، شاخه‌های داستانی در‌هم پیچ‌خورده‌ است. داستان‌هایی از گذشته‌ شخصیت‌ها که منجر به رازگشایی‌ در حل معماها و چراها شده و داستان‌هایی جنایی که در طی حل معما به وجود آمده، همه درهم تنیده شده‌ تا «وارث خاموشی» سر به فلک بکشد.

خلاصه وارث خاموشی مهدیه زرگر

در یکی از روزهای خرداد سال1392در سمنان، پزشک زنانی که به خوشنامی معروف است به‌طرز فجیعی در مطب به قتل می‌رسد. سر مقتول بریده شده و قاتل دست‌های او را جدا کرده و با خود برده. انگار که دست‌ها مرتکب گناهی شده‌اند که قاتل به‌عنوان نشانه با خود برده تا به کارآگاه پرونده سرنخ بدهد که دنبال گناهی که با دست‌ها انجام‌ داده باشد. این تنها قتل در آن برهه از زمان نیست. قتل‌های دیگری پی‌درپی انجام می‌شود تا قاتل زخم‌های گذشته‌اش را ترمیم کند: «انگشتانش را روی شیشه‌ بخارگرفته‌ ماشین کشید و بیرون را با دقت نگاه کرد. بدون شک برف تا نیمه‌ زانویش می‌رسید. از خانه که بیرون زده بودند سرمای تندوتیز عصر خودش را جا داده بود لابه‌لای شهر. برف کوچه و خیابان‌های اطراف را پارو کرده بودند، حالا اینجا نزدیک به کوهستان بارش دانه‌های سفید هر لحظه بیش‌تروبیش‌تر می‌شد. با این فکر لبخند گرمی روی لبانش نشست و از راننده خواست تا قبل از تاریک‌شدن هوا او را به ویلا برساند. هر لحظه ممکن بود آن لرزش نابهنگام به تن نحیفش هجوم آورد و باز داستان بیمارستان و دستگاه شروع شود. دوست نداشت مرد را درگیر بدبختی‌هایش کند. همین که تنها بازمانده‌ ستمدیده تنها وارث خاندانی نفرین‌شده بود او را بیش‌تر از گذشته سرخورده می‌کرد.»

هرچند نمی‌شود تمایزی بین رمان ژانر و ادبی قائل شد؛ زیرا هردو با عنصر داستان و زبان سروکار دارند، همان‌طور که «وارث خاموشی» نیز عناصری دارد که نویسنده از پس آنها به‌خوبی برآمده ‌است.؛ ویژگی‌هایی که بازتابی از شرایط اجتماعی است. اگرچه کلاف تمام قتل‌ها به‌تدریج باز می‌شود و در پایان خواننده تصویری کمابیش روشن از چندوچون آن به دست می‌آورد، اما نویسنده نه‌تنها به ترسیم خشونت‌ها و پلشتی‌های جنایی دست زده، بلکه به افشای ریشه‌های فساد و تبهکاری در جامعه تاکید کرده ‌است.

به‌طور کلی داستان جنایی با رویه پلیسی با برهم‌خوردن واقعیت آغاز می‌شود. سیر پیرنگ داستان شخصیت اصلی را از خلال مجموعه‌ای از چالش‌ها می‌گذراند. سپس تنش را تا آن نقطه اوج افزایش می‌دهد که جنایت حل شده و وضعیت موجود قبلی مجددا برقرار شود؛ بنابراین ژانر جنایی ذاتا و ضرورتا محافظه‌کارانه است. رمان جنایی به افرادی صدا می‌دهد که به‌راحتی در جهان سازگار نشده‌اند مثل مهاجران، فقرا، سالمندان و... درست مانند کاری که خانم زرگر در این رمان انجام داده. او بلندگو را به دست قاتل داده که وقتی از گذشته‌‌اش حرف می‌زند متوجه می‌شویم با جهان سازگار نبوده و نیست. اگرچه داستان به جنبه‌های خاصی از جامعه می‌تواند نقد وارد کند و نقد هم می‌کند؛ اما نوعی انتقاد کلی از زندگی روزمره هم ارائه می‌دهد.

در همه‌ جوامع مبنای دولت برای شهروندانش امنیت است. اما داستان‌های جنایی با برهم‌خوردن این واقعیت آغاز می‌شود. حادثه و تعلیق، هیجان پیش‌برنده آن است و از این حقیقت سرچشمه می‌گیرد که واقعیت به آن میزان باثباتی که دولت‌ها می‌خواهند و ما باور کرده‌ایم نیست. دلایل بسیاری در اختیار داریم تا در امنیت زندگی روزمره تردید کنیم. کسی چاقو دست می‌گیرد و براساس حکمی که خودش داده آدم‌ها را سلاخی می‌کند. یکی را دست می‌برد، دیگری را انگشت.

در «وارث خاموشی» تیره‌گی موقعیت و شخصیت‌ها در نوعی پایان خوش محو نمی‌شود. از نگاه دیگر در‌حالی‌که شخصیت‌های دچار ضعف که در پی اهداف آلوده به سوتعبیر روانه‌اند نقدی بر فرهنگ جامعه است. «وارث خاموشی» علاوه بر جذابیتش مانند یک مرجع داستان‌نویسی در ژانر جنایی است؛ زیرا تمام قواعد ژانر تریلر جنایی را رعایت کرده و نویسنده با توجه به هنرش این ژانر را منطبق با دنیای امروز و فرهنگ ما بازسازی کرده است.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

نخستین، بلندترین و بهترین رمان پلیسی مدرن انگلیسی... سنگِ ماه، در واقع، الماسی زردرنگ و نصب‌شده بر پیشانی یک صنمِ هندی با نام الاهه ماه است... حین لشکرکشی ارتش بریتانیا به شهر سرینگاپاتام هند و غارت خزانه حاکم شهر به وسیله هفت ژنرال انگلیسی به سرقت رفته و پس از انتقال به انگلستان، قرار است بر اساس وصیت‌نامه‌ای مکتوب، به دخترِ یکی از اعیان شهر برسد ...
تجربه‌نگاری نخست‌وزیر کشوری کوچک با جمعیت ۴ میلیون نفری که اکنون یک شرکت مشاوره‌ی بین‌المللی را اداره می‌کند... در دوران او شاخص سهولت کسب و کار از رتبه ١١٢ (در ٢٠٠۶) به ٨ (در ٢٠١۴) رسید... برای به دست آوردن شغلی مانند افسر پلیس که ماهانه ٢٠ دلار درآمد داشت باید ٢٠٠٠ دلار رشوه می‌دادید... تقریبا ٨٠درصد گرجستانی‌ها گفته بودند که رشوه، بخش اصلی زندگی‌شان است... نباید شرکت‌های دولتی به عنوان سرمایه‌گذار یک شرکت دولتی انتخاب شوند: خصولتی سازی! ...
هنرمندی خوش‌تیپ به‌نام جد مارتین به موفقیت‌های حرفه‌ای غیرمعمولی دست می‌یابد. عشقِ اُلگا، روزنامه‌نگاری روسی را به دست می‌آورد که «کاملا با تصویر زیبایی اسلاوی که به‌دست آژانس‌های مدلینگ از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی رایج شده است، مطابقت دارد» و به جمع نخبگان جهانی هنر می‌پیوندد... هنرمندی ناامید است که قبلا به‌عنوان یک دانشجوی جوان معماری، کمال‌گرایی پرشور بوده است... آگاهیِ بیشتر از بدترشدنِ زندگی روزمره و چشم‌انداز آن ...
آیا مواجهه ما با مفهوم عدالت مثل مواجهه با مشروطه بوده است؟... «عدالت به مثابه انصاف» یا «عدالت به عنوان توازن و تناسب» هر دو از تعاریف عدالت هستند، اما عدالت و زمینه‌های اجتماعی از تعاریف عدالت نیستند... تولیدات فکری در حوزه سیاست و مسائل اجتماعی در دوره مشروطه قوی‌تر و بیشتر بوده یا بعد از انقلاب؟... مشروطه تبریز و گیلان و تاحدی مشهد تاحدی متفاوت بود و به سمت اندیشه‌ای که از قفقاز می‌آمد، گرایش داشت... اصرارمان بر بی‌نیازی به مشروطه و اینکه نسبتی با آن نداریم، بخشی از مشکلات است ...
وقتی با یک مستبد بی‌رحم که دشمنانش را شکنجه کرده است، صبحانه می‌خورید، شگفت‌آور است که چقدر به ندرت احساس می‌کنید روبه‌روی یک شیطان نشسته یا ایستاده‌اید. آنها اغلب جذاب هستند، شوخی می‌کنند و لبخند می‌زنند... در شرایط مناسب، هر کسی می‌تواند تبدیل به یک هیولا شود... سیستم‌های خوب رهبران بهتر را جذب می‌کنند و سیستم‌های بد رهبران فاسد را جذب می‌کنند... به جای نتیجه، روی تصمیم‌گیری‌ها تمرکز کنیم ...