دست‌های آلوده | آرمان امروز


گذشته که زخمی شود، زخم که درد بگیرد، درد که امان ببرد، کینه بیدار می‌شود و هیولای درون زنجیر پاره می‌کند، دست می‌شود چاقو که بر ‌تنه‌ درخت حک کند؛ انتقام.
رمان «وارث خاموشی» سومین اثر مهدیه زرگر است که از سوی نشر کتابسرای تندیس منتشر شده‌ است.‌ این رمان مانند درختی است که در معما، تعلیق، جنایت و گذشته ریشه دوانده‌ و آن‌ چیزی که جذاب‌ترش کرده، شاخه‌های داستانی در‌هم پیچ‌خورده‌ است. داستان‌هایی از گذشته‌ شخصیت‌ها که منجر به رازگشایی‌ در حل معماها و چراها شده و داستان‌هایی جنایی که در طی حل معما به وجود آمده، همه درهم تنیده شده‌ تا «وارث خاموشی» سر به فلک بکشد.

خلاصه وارث خاموشی مهدیه زرگر

در یکی از روزهای خرداد سال1392در سمنان، پزشک زنانی که به خوشنامی معروف است به‌طرز فجیعی در مطب به قتل می‌رسد. سر مقتول بریده شده و قاتل دست‌های او را جدا کرده و با خود برده. انگار که دست‌ها مرتکب گناهی شده‌اند که قاتل به‌عنوان نشانه با خود برده تا به کارآگاه پرونده سرنخ بدهد که دنبال گناهی که با دست‌ها انجام‌ داده باشد. این تنها قتل در آن برهه از زمان نیست. قتل‌های دیگری پی‌درپی انجام می‌شود تا قاتل زخم‌های گذشته‌اش را ترمیم کند: «انگشتانش را روی شیشه‌ بخارگرفته‌ ماشین کشید و بیرون را با دقت نگاه کرد. بدون شک برف تا نیمه‌ زانویش می‌رسید. از خانه که بیرون زده بودند سرمای تندوتیز عصر خودش را جا داده بود لابه‌لای شهر. برف کوچه و خیابان‌های اطراف را پارو کرده بودند، حالا اینجا نزدیک به کوهستان بارش دانه‌های سفید هر لحظه بیش‌تروبیش‌تر می‌شد. با این فکر لبخند گرمی روی لبانش نشست و از راننده خواست تا قبل از تاریک‌شدن هوا او را به ویلا برساند. هر لحظه ممکن بود آن لرزش نابهنگام به تن نحیفش هجوم آورد و باز داستان بیمارستان و دستگاه شروع شود. دوست نداشت مرد را درگیر بدبختی‌هایش کند. همین که تنها بازمانده‌ ستمدیده تنها وارث خاندانی نفرین‌شده بود او را بیش‌تر از گذشته سرخورده می‌کرد.»

هرچند نمی‌شود تمایزی بین رمان ژانر و ادبی قائل شد؛ زیرا هردو با عنصر داستان و زبان سروکار دارند، همان‌طور که «وارث خاموشی» نیز عناصری دارد که نویسنده از پس آنها به‌خوبی برآمده ‌است.؛ ویژگی‌هایی که بازتابی از شرایط اجتماعی است. اگرچه کلاف تمام قتل‌ها به‌تدریج باز می‌شود و در پایان خواننده تصویری کمابیش روشن از چندوچون آن به دست می‌آورد، اما نویسنده نه‌تنها به ترسیم خشونت‌ها و پلشتی‌های جنایی دست زده، بلکه به افشای ریشه‌های فساد و تبهکاری در جامعه تاکید کرده ‌است.

به‌طور کلی داستان جنایی با رویه پلیسی با برهم‌خوردن واقعیت آغاز می‌شود. سیر پیرنگ داستان شخصیت اصلی را از خلال مجموعه‌ای از چالش‌ها می‌گذراند. سپس تنش را تا آن نقطه اوج افزایش می‌دهد که جنایت حل شده و وضعیت موجود قبلی مجددا برقرار شود؛ بنابراین ژانر جنایی ذاتا و ضرورتا محافظه‌کارانه است. رمان جنایی به افرادی صدا می‌دهد که به‌راحتی در جهان سازگار نشده‌اند مثل مهاجران، فقرا، سالمندان و... درست مانند کاری که خانم زرگر در این رمان انجام داده. او بلندگو را به دست قاتل داده که وقتی از گذشته‌‌اش حرف می‌زند متوجه می‌شویم با جهان سازگار نبوده و نیست. اگرچه داستان به جنبه‌های خاصی از جامعه می‌تواند نقد وارد کند و نقد هم می‌کند؛ اما نوعی انتقاد کلی از زندگی روزمره هم ارائه می‌دهد.

در همه‌ جوامع مبنای دولت برای شهروندانش امنیت است. اما داستان‌های جنایی با برهم‌خوردن این واقعیت آغاز می‌شود. حادثه و تعلیق، هیجان پیش‌برنده آن است و از این حقیقت سرچشمه می‌گیرد که واقعیت به آن میزان باثباتی که دولت‌ها می‌خواهند و ما باور کرده‌ایم نیست. دلایل بسیاری در اختیار داریم تا در امنیت زندگی روزمره تردید کنیم. کسی چاقو دست می‌گیرد و براساس حکمی که خودش داده آدم‌ها را سلاخی می‌کند. یکی را دست می‌برد، دیگری را انگشت.

در «وارث خاموشی» تیره‌گی موقعیت و شخصیت‌ها در نوعی پایان خوش محو نمی‌شود. از نگاه دیگر در‌حالی‌که شخصیت‌های دچار ضعف که در پی اهداف آلوده به سوتعبیر روانه‌اند نقدی بر فرهنگ جامعه است. «وارث خاموشی» علاوه بر جذابیتش مانند یک مرجع داستان‌نویسی در ژانر جنایی است؛ زیرا تمام قواعد ژانر تریلر جنایی را رعایت کرده و نویسنده با توجه به هنرش این ژانر را منطبق با دنیای امروز و فرهنگ ما بازسازی کرده است.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

هیتلر ۲۶ساله، در جبهه شمال فرانسه، در یک وقفه کوتاه میان نبرد، به نزدیک‌ترین شهر می‌رود تا کتابی بخرد. او در آن زمان، اوقات فراغتش را چگونه می‌گذراند؟ با خواندن کتابی محبوب از ماکس آزبرن درباره تاریخ معماری برلین... اولین وسیله خانگی‌اش یک قفسه چوبی کتاب بود -که خیلی زود پر شد از رمان‌های جنایی ارزان، تاریخ‌های نظامی، خاطرات، آثار مونتسکیو، روسو و کانت، فیلسوفان یهودستیز، ملی‌گرایان و نظریه‌پردازان توطئه ...
در طبقه متوسط، زندگی عاطفی افراد تحت تأثیر منطق بازار و بده‌بستان شکل می‌گیرد، و سرمایه‌گذاری عاطفی به یکی از ابزارهای هدایت فرد در مسیر موفقیت و خودسازی تبدیل می‌شود... تکنیک‌های روانشناسی، برخلاف ادعای آزادی‌بخشی، در بسیاری از موارد، افراد را در قالب‌های رفتاری، احساسی و شناختی خاصی جای می‌دهند که با منطق بازار، رقابت، و نظم سازمانی سرمایه‌دارانه سازگار است ...
صدام حسین بعد از ۲۴۰ روز در ۱۴ دسامبر ۲۰۰۳ در مزرعه‌ای در تکریت با ۷۵۰ هزار دلار پول و دو اسلحه کمری دستگیر شد... جان نیکسون تحلیلگر ارشد سیا بود که سال‌های زیادی از زندگی خود را صرف مطالعه زندگی صدام کرده بود. او که تحصیلات خود را در زمینه تاریخ در دانشگاه جورج واشنگتن به پایان رسانده بود در دهه ۱۹۹۰ به استخدام آژانس اطلاعاتی آمریکا درآمد و علاقه‌اش به خاورمیانه باعث شد تا مسئول تحلیل اطلاعات مربوط به ایران و عراق شود... سه تریلیون دلار هزینه این جنگ شد ...
ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...