ادبیات، ناجی نمایش خانگی | همشهری


در میان سریال‌هایی که این روزها برای شبکه نمایش خانگی ساخته می‌شود، شاید 2سریال باشد که مخاطبان منتظر تماشایش باشند؛ «یاغی» محمد کارت که این روزها به واسطه «شنای پروانه» در میان مخاطبان شناخته شده است و دیگری «زخم کاری» محمدحسین مهدویان؛ کارگردانی که در سال‌های اخیر فیلم‌های زیادی ساخته و توانسته علاقه‌مندان به سینمای خودش را داشته باشد؛ 2سریالی که داستان‌های آنها براساس رمان‌هایی از مهدی افروزمنش و محمود حسینی‌زاد نوشته و ساخته شده است. کارت «یاغی» خود را از روی «سالتو» مهدی افروز‌منش می‌سازد و مهدویان «زخم کاری» را براساس کتاب «بیست زخم کاری» جلوی دوربین برده است. هر دوی این کتاب‌ها را نشر چشمه منتشر کرده و به‌نظر می‌رسد این ناشر حقوق آثار را به یکی از پلتفرم‌ها واگذار کرده است.
مهدویان براساس کتاب «بیست‌زخم کاری» فیلمنامه سریال را نوشته و تقریبا مراحل تصویربرداری این سریال به‌زودی تمام می‌شود و سازندگان درصدد هستند‌ آن را برای پخش آماده کنند. زخم کاری نخستین سریال مهدویان است که در فضای نوآر ساخته شده و داستانی متفاوت را روایت می‌کند. این سریال محصول جدیدی از پلتفرم فیلیموست.

محمود حسینی‌زاد بیست زخم کاری

انتخاب بازیگران توسط تئاتری‌ها
نکته قابل توجه این سریال انتخاب بازیگران است. انتخاب بازیگران و بازیگردان این سریال را هنرمندان تئاتر انجام داده‌اند. انتخاب بازیگر این مجموعه برعهده کیومرث مرادی بوده و بازیگردان سریال میلاد اکبرنژاد است. جواد عزتی، رعنا آزادی‌ور، هانیه توسلی، سعید چنگیزیان، الهه حصاری، عباس جمشیدی‌فر، مهدی زمین‌پرداز، امیرحسین هاشمی، کاظم هژیر‌آزاد، مه‌لقا باقری، مائده طهماسبی، سیاوش طهمورث، مرتضا امینی‌تبار و سارا حاتمی بازیگران زخم کاری هستند.

یک رئالیسم پرشتاب
محمود حسینی زاد از نویسندگان، ‌نمایشنامه‌نویسان و مترجمان ایرانی است که از وی آثار زیادی منتشر شده است. در معرفی رمان «بیست زخم‌کاری» آمده است: رمان داستان مردی است که می‌خواهد سلطه‌گر باشد. در ابتدا پیرمردی ثروتمند و دارا جان می‌دهد، پزشکی قانونی مرگ را عادی اعلام می‌کند، اما این تازه آغاز ماجراست. حسینی‌زاد مبنای روایت خود را بر اموری ممنوعه گذاشته که به‌تدریج روح قهرمان‌های او را فاسد می‌کند. ولع، حرص، کشتن، کذب و البته میل به بزرگ بودن در جای جای این رمان خواندنی و جذاب نیروی محرکه قهرمان‌های اصلی اوست. اما در تاریکی و سایه دیگران، آن زخم‌خورد گان ساکت بیکار ننشسته‌اند و منتظر فرصت هستند. نویسنده، رمان خود را با ریتمی سریع و در دل تهران و مکان‌های دیگر روایت می‌کند، اما محور تهران است و شاید ویلایی در شمال که نفرین اصلی آنجا رقم می‌خورد. بیست زخم کاری، تجربه یک رئالیسم پرشتاب، قرار است مخاطب را مجذوب خود کند.

نام مهدویان را به‌واسطه فیلم‌هایش شنیده بودم
حسینی‌زاد در گفت‌وگو با روزنامه همشهری در پاسخ به این سؤال که تا چه اندازه محمدحسین مهدویان را می‌شناختید و چطور شد که سریال «بیست زخم‌کاری» از روی داستان شما ساخته شد، توضیح می‌دهد: «اسم مهدویان را به واسطه فیلم‌هایی که ساخته بود، شنیده بودم و خاطرم هست به‌خاطر کنجکاوی فیلم‌های سینمایی که درباره وقایع دهه60 خیلی سروصدا کرد، ‌بخش‌هایی‌اش را دیدم، اما فیلم کاملی که از مهدویان تماشا کردم، «لاتاری»‌اش بود که آن هم خارج از کشور در یکی از شبکه‌ها تماشا کردم.» وی در ادامه توضیح می‌دهد: «اجازه استقبال یا برداشت از کتاب دست من نبود؛ چراکه براساس قراردادی که مربوط به نشر چشمه بود، چشمه حق استفاده را واگذار کرده بود و به من اطلاع دادند. یک روز چشمه تماس گرفت که می‌خواهند از روی کتاب فیلم بسازند و من نیز براساس قراری که با چشمه داشتم اجازه دادم و همه کارها را چشمه انجام داد.»

جواد عزتی سریال زخم کاری

جلسه مشورتی برای بیست زخم‌کاری
حسینی‌زاد از قرار یک‌ساعته خود با سازندگان فیلم نیز می‌گوید: «ما یک قرار یک‌ساعته در دفتر سازندگان داشتیم. به‌نظر فیلمنامه آماده بود و آقای مهدویان فیلمنامه را ورق می‌زد و یک‌سری سؤالات برای مشخص شدن داستان می‌کرد؛ چراکه کتاب به واسطه موجز بودنش ابهاماتی داشت که در آن جلسه رفع شد.» وی در پاسخ به این سؤال که شما هم توصیه‌ای به دوستان برای ساخت بهتر فیلم کردید، توضیح می‌دهد: «فقط توصیه کردم که سریال را خیلی طولانی نکنید؛ چون کتاب سرعت خود را دارد و بسیار موجز هست و رمانی نیست که شرح و بسط زیادی داشته باشد و گفتم سریال را بین 10 تا 12 قسمت بسازند.»

نمی‌توان صفر تا صد کتاب را فیلم کرد
البته این نویسنده صاحب‌نام عنوان می‌کند که در همان جلسه مواردی اشاره شد که شاید برخی از جاهای داستان تغییر کند و من نیز تأیید کردم. حسینی‌زاد همچنین درباره اینکه معمولا اقتباس یا برداشت‌ها از کتاب در تصویر همیشه رضایت‌بخش نیست، می‌گوید: «به‌نظرم هیچ کتابی وجود ندارد که بتوان از صفر تا صد آن را به تصویر درآورد. شاید این اتفاق در کتاب‌های کلاسیک بیفتد؛ چراکه مفصل نوشته شده‌اند، ولی رمانی که مدرن‌تر و موجزتر باشد، تصویرکردنش سخت است و به‌طور قطع کارگردان یک چیزی‌هایی را تغییر خواهد داد. رمان «بیست زخم‌کاری» هم محیط مردانه‌ای دارد و مهدویان به‌نظرم تکنیکش را به‌خوبی بلد است و می‌تواند یک‌سریال خوب و پرکشش بسازد.»

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

در خانواده‌ای اصالتاً رشتی، تجارت‌پیشه و مشروطه‌خواه دیده به جهان گشود... در دانشگاه ملی ایران به تدریس مشغول می‌شود و به‌طور مخفیانه عضو «سازمان انقلابی حزب توده ایران»... فجایع نظام‌های موجود کمونیستی را نه انحرافی از مارکسیسم که محصول آن دانست... توتالیتاریسم خصم بی چون‌وچرای فردیت است و همه را یکرنگ و هم‌شکل می‌خواهد... انسانها باید گذشته و خاطرات خود را وا بگذارند و دیروز و امروز و فردا را تنها در آیینه ایدئولوژی تاریخی ببینند... او تجدد و خودشناسی را ملازم یکدیگر معرفی می‌کند... نقد خود‌ ...
تغییر آیین داده و احساس می‌کند در میان اعتقادات مذهبی جدیدش حبس شده‌ است. با افراد دیگری که تغییر مذهب داده‌اند ملاقات می‌کند و متوجه می‌شود که آنها نه مثل گوسفند کودن هستند، نه پخمه و نه مثل خانم هاگ که مذهبش تماما انگیزه‌ مادی دارد نفرت‌انگیز... صدا اصرار دارد که او و هرکسی که او می‌شناسد خیالی هستند... آیا ما همگی دیوانگان مبادی آدابی هستیم که با جنون دیگران مدارا می‌کنیم؟... بیش از هر چیز کتابی است درباره اینکه کتاب‌ها چه می‌کنند، درباره زبان و اینکه ما چطور از آن استفاده می‌کنیم ...
پسرک کفاشی که مشغول برق انداختن کفش‌های جوزف کندی بود گفت قصد دارد سهام بخرد. کندی به سرعت دریافت که حباب بازار سهام در آستانه ترکیدن است و با پیش‌بینی سقوط بازار، بی‌درنگ تمام سهامش را فروخت... در مقابلِ دنیای روان و دلچسب داستان‌سرایی برای اقتصاد اما، ادبیات خشک و بی‌روحی قرار دارد که درک آن از حوصله مردم خارج است... هراری معتقد است داستان‌سرایی موفق «میلیون‌ها غریبه را قادر می‌کند با یکدیگر همکاری و در جهت اهداف مشترک کار کنند»... اقتصاددانان باید داستان‌های علمی-تخیلی بخوانند ...
خاطرات برده‌ای به نام جرج واشینگتن سیاه، نامی طعنه‌آمیز که به زخم چرکین اسطوره‌های آمریکایی انگشت می‌گذارد... این مهمان عجیب، تیچ نام دارد و شخصیت اصلی زندگی واش و راز ماندگار رمان ادوگیان می‌شود... از «گنبدهای برفی بزرگ» در قطب شمال گرفته تا خیابان‌های تفتیده مراکش... تیچ، واش را با طیف کاملی از اکتشافات و اختراعات آشنا می‌کند که دانش و تجارت بشر را متحول می‌کند، از روش‌های پیشین غواصی با دستگاه اکسیژن گرفته تا روش‌های اعجاب‌آور ثبت تصاویر ...
به قول هلدرلین، اقامت انسان در جهان شاعرانه است... شعر در حقیقت تبدیل ماده خامی به نام «زبان»، به روح یا در حقیقت، «شعر» است. بنابراین، شعر، روح زبان است... شعر است که اثر هنری را از اثر غیرهنری جدا می‌کند. از این نظر، شعر، حقیقت و ذات هنرهاست و اثر هر هنرمند بزرگی، شعر اوست... آیا چنان‌ که می‌گویند، فرازهایی از بخش نخست کتاب مقدس مسیحی که متکی بر مجموعه کتب مقدس یهودیان، یعنی تنخ است، از اساطیر شفاهی رایج در خاور نزدیک اخذ شده یا خیر؟ ...