بقالی کوچکی در محله‌ای فقیرنشین در بروکلین دارد... با بازشدن فروشگاه رقیب، موقعیت کاملاً فاجعه‌باری پیدا می‌کند... دزد جوان به محل تهاجم بازمی‌گردد و پیشنهاد می‌کند که به مرد بیمار کمک کند... دختر را از تجاوز به هنگام عبور از پارک نجات می‌دهد، اما مدتی بعد خودش... گاهی تسلیم وسوسه می‌شود و به کشو دستبردی می‌زند... یهودی‌بودن پیروی از دستورالعمل‌ها نیست، بلکه پیروی از اصول اخلاقی تورات و به ویژه درک درد و رنج دیگران است

وردست (دستیار یا فروشنده) [The Assistant]  برنارد مالامود

وردست (دستیار یا فروشنده) [The Assistant] رمانی از برنارد مالامود1 (1914-1986)، نویسنده‌ی امریکایی، که در 1957 منتشر شد. موریس بوبر2 که بقالی کوچکی در محله‌ای فقیرنشین در بروکلین دارد، مشکل می‌تواند زندگی همسر و دخترش، هلن، را تأمین کند. به تدریج از تعداد مشتریانش کاسته می‌شود و راهی جز فروش مغازه نمی‌ماند. با بازشدن فروشگاه رقیب، موقعیت کاملاً فاجعه‌باری پیدا می‌کند و چون هیچ بدبختی‌ای تنها عارض نمی‌شود، گانگستر جوانی به نام فرانک آلپاین3 به او حمله می‌کند و دخلش را می‌برد. اما فرانک (که راوی او را با قدیس فرانسیس آسیزی4 مرتبط می‌داند) بر اثر ندامت به محل تهاجم بازمی‌گردد و پیشنهاد می‌کند که به بوبر کمک کند و بوبر نیز که بیمار است، کمک این «گوی»5 این غیریهودی را که چندان هم مورد اعتمادش نیست، می‌پذیرد.

فرانک گاهی تسلیم وسوسه می‌شود و به کشو دستبردی می‌زند. با این‌حال، مجذوب دلسوزی و انسانیت عمیق بوبر می‌شود و هیجان‌زده از داستان تیره‌بختی‌های او، و با دیدن مشابهت‌هایی در سرنوشت، سرانجام به دین کلیمی می‌گرود.

رمان مراحل این تغییر دین را تصویر می‌کند که واسطه‌ی آن موریس است. اما منظور بیشتر دگرگونی معنوی و رستگاری است تا تغییر گرایشی صرفاً دینی. از نظر بوبر، که مسیحی اهل سنت نیست، یهودی‌بودن پیروی از دستورالعمل‌ها نیست، بلکه پیروی از اصول اخلاقی تورات و به ویژه درک درد و رنج دیگران است. از نظر او، یهودی انسانی است که برای انسان‌ها رنج می‌کشد. بوبر پدری معنوی جلوه‌گر می‌شود که پسرش را با ارزش‌های اخلاقی آشنا می‌کند. مالامود پیرو نوعی بشردوستی عرفانی است که بنیاد آن برپایه‌ی انفاق در رنج است.

این تغییر گرایش از طریق عشق فرانک به هلن، دختر بوبر، نیز تجلی می‌کند. هلن نیز که در ابتدا مردد است، به سوی فرانک جذب می‌شود و او را به خواستگار ثروتمندی ترجیح می‌دهد. اما دیری نمی‌گذرد که از رفتار او سرخورده می‌شود. زیرا فرانک پس از آنکه هلن را از تجاوز به هنگام عبور از پارک نجات می‌دهد، خود با خشونت مجبورش می‌کند که به او تسلیم شود. اما فرانک با کار در بقالی و با رفتار بعدی‌اش، که غیرقابل سرزنش است، اشتباه گذشته را جبران می‌کند.

دگرگونی فرانک آلپاین از نظر نمادین با همانندشدن تدریجی با کارفرما نشان داده شده است. در ابتدا، موریس نمی‌پذیرد که دستیارش روپوش او را به تن کند. اما چون بیمار می‌شود، اجازه می‌دهد که او کار مغازه را برعهده گیرد و آیدا، همسر موریس، اگرچه به بیگانگان بدگمان است، اول شلوار و سپس پی‌جامه‌ی شوهرش را به او می‌دهد. این همانندی، زمانی که فرانک به هنگام تدفین موریس بوبر به داخل گور می‌رود، کامل می‌شود. از آن پس، فرانک رئیس خانواده می‌شود و در بقالی جای بوبر را می‌گیرد و سرنوشت بقال خرده‌پای یهودی را بر دوش می‌کشد.

مهشید نونهالی. فرهنگ آثار. سروش


1. Bernard Malamud 2. Morris Bober 3. Frank Alpine
4. Assisi 5. “goy”


................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

نگاه تاریخی به جوامع اسلامی و تجربه زیسته آنها نشان می‌دهد که آنچه رخ داد با این احکام متفاوت بود. اهل جزیه، در عمل، توانستند پرستشگاه‌های خود را بسازند و به احکام سختگیرانه در لباس توجه چندانی نکنند. همچنین، آنان مناظره‌های بسیاری با متفکران مسلمان داشتند و کتاب‌هایی درباره حقانیت و محاسن آیین خود نوشتند که گرچه تبلیغ رسمی دین نبود، از محدودیت‌های تعیین‌شده فقها فراتر می‌رفت ...
داستان خانواده شش‌نفره اورخانی‌... اورهان، فرزند محبوب پدر است‌ چون در باورهای فردی و اخلاق بیشتر از همه‌ شبیه‌ اوست‌... او نمی‌تواند عاشق‌ شود و بچه‌ داشته‌ باشد. رابطه‌ مادر با او زیاد خوب نیست‌ و از لطف‌ و محبت‌ مادر بهره‌ای ندارد. بخش‌ عمده عشق‌ مادر، از کودکی‌ وقف‌ آیدین‌ می‌شده، باقی‌مانده آن هم‌ به‌ آیدا (تنها دختر) و یوسف‌ (بزرگ‌‌ترین‌ برادر) می‌رسیده است‌. اورهان به‌ ظاهرِ آیدین‌ و اینکه‌ دخترها از او خوش‌شان می‌آید هم‌ غبطه‌ می‌خورد، بنابراین‌ سعی‌ می‌کند از قدرت پدر استفاده کند تا ند ...
پس از ۲۰ سال به موطن­‌شان بر می­‌گردند... خود را از همه چیز بیگانه احساس می‌­کنند. گذشت روزگار در بستر مهاجرت دیار آشنا را هم برای آنها بیگانه ساخته است. ایرنا که که با دل آکنده از غم و غصه برگشته، از دوستانش انتظار دارد که از درد و رنج مهاجرت از او بپرسند، تا او ناگفته‌­هایش را بگوید که در عالم مهاجرت از فرط تنهایی نتوانسته است به کسی بگوید. اما دوستانش دلزده از یک چنین پرسش­‌هایی هستند ...
ما نباید از سوژه مدرن یک اسطوره بسازیم. سوژه مدرن یک آدم معمولی است، مثل همه ما. نه فیلسوف است، نه فرشته، و نه حتی بی‌خرده شیشه و «نایس». دقیقه‌به‌دقیقه می‌شود مچش را گرفت که تو به‌عنوان سوژه با خودت همگن نیستی تا چه رسد به اینکه یکی باشی. مسیرش را هم با آزمون‌وخطا پیدا می‌کند. دانش و جهل دارد، بلدی و نابلدی دارد... سوژه مدرن دنبال «درخورترسازی جهان» است، و نه «درخورسازی» یک‌بار و برای همیشه ...
همه انسان‌ها عناصری از روباه و خارپشت در خود دارند و همین تمثالی از شکافِ انسانیت است. «ما موجودات دوپاره‌ای هستیم و یا باید ناکامل بودن دانشمان را بپذیریم، یا به یقین و حقیقت بچسبیم. از میان ما، تنها بااراده‌ترین‌ها به آنچه روباه می‌داند راضی نخواهند بود و یقینِ خارپشت را رها نخواهند کرد‌»... عظمت خارپشت در این است که محدودیت‌ها را نمی‌پذیرد و به واقعیت تن نمی‌دهد ...