چاپ نخست کتاب «شکر» نوشته اکبر کوهی از سوی موسسه چاپ و نشر عروج (وابسته به موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی«ره») منتشر و روانه بازار نشر شد.

به گزارش ایبنا، این اثر که هفدهمین عنوان از مجموعه آثار امام خمینی(ره) و مفاهیم اجتماعی به حساب می‌آید، مجموعه‌ای است که با استفاده از آموزه‌های نظری و سیره عملی امام خمینی(ره) می‌کوشد تا جوانان را با بخشی از مفاهیم اخلاق دینی آشنا سازد و در معنویت و صفای زندگی سهمی داشته باشد.

حجاب‌های چندی، نسل جوان را از شناخت اندیشه‌های جامع و منظومه فکری و گستره شخصیت امام خمینی(س) بازمی‌دارد. یکی از این پرده‌ها، حجاب معاصر بودن با هم روزگاری است. این نکته موجب شده است تا گستره و نفوذ اندیشه و آرای امام آن‌گونه که باید، شناخته نشود. غلبه بر این مانع شاید از طریق گذر ایام حاصل شود.

دومین حجاب، نقد قدرتمند سیاسی امامت است. چهره مسلط امام (ره)در عرصه سیاست چند دهه اخیر کشورمان، هرچند برکت‌زا و ارجمند بوده، اما مانع از آشکار شدن دیگر ابعاد ایشان شده است. در نتیجه، بُعد سیاسی ایشان بر دیگر ابعاد و به ویژه بُعد اخلاقی و عرفانی ایشان غلبه داشته و کسانی که ایشان را می‌شناسند، بیشتر از رهگذر سیاست است.

سومین حجاب، پیشینه علمی ایشان و واژگان خاصی است که برای بیان اندیشه‌های خود برمی‌گزیدند. ایشان به دلیل بهره‌مندی گسترده از دانش‌های مختلف اسلامی نظیر فقه، اصول، تفسیر، کلام، عرفان و فلسفه، دارای واژگانی گسترده بودند. نگاهی به آثاری مانند «شرح چهل حدیث» یا «شرح حدیث جنود عقل و جهل» این نکته را آشکارتر می‌سازد. اگرچه این گستره واژگانی بیانگر عمق اندیشه‌های امام(ره) است، اما فهم آرای ایشان برای کسانی که از چنین زمینه‌ای برخوردار نیستند، دشوار می‌نماید.

مجموعه «امام خمینی(س) و مفاهیم اخلاقی» کوششی است برای فرارفتن از پاره‌ای از این حجاب‌ها و آشنا ساختن نسل جوان با یکی از ابعاد اساسی امام؛ یعنی بُعد اخلاقی. نویسندگان این مجموعه کوشیده‌اند تا مفاهیم کلیدی اندیشه اخلاقی امام(ره) را به گونه‌ای منظومه‌وار توضیح دهند و زمینه را برای درک کامل‌تری از آرای اخلاقی امام(ره) فراهم آورند.
 
مفروض نویسندگان این مجموعه آن بوده است که نقطه عزیمت امام، اخلاق بوده و حتی نگاه ایشان به سیاست از این منظر بوده، لذا پدید آوردن چنین مجموعه‌ای برای فهم اندیشه مرکزی ایشان لازم است.

این اثر مجموعه‌ای است با مطالب متنوع که به بررسی مقوله شکر و شکرگزاری پرداخته و با فرمایشات امام خمینی(ره) مزین و معطر شده و به طور کلی به دنبال دو هدف است؛ نخست اهمیت شکر و شکرگزاری از خداوند متعال و بندگانش و دیگری، ارائه الگویی عملی هم‌چون امام خمینی(ره) برای جوانان.

تعریف شکر
شکر در لغت، از کلمه شکر یشکر شکراً و شکوراً و شکراناً به معنای شکرگزاری و سپاس‌گزاری کردن است.

همچنین شکر در لغت به معنای اجر و مزد و قبول کردن عمل هم آمده است که در این صورت تشکر کردن خدای متعال از بندگان را شامل می‌شود. در اصطلاح، شکر به معنای تصور نعمت و اظهار آن آمده است.

در تعریف شکر گفته‌اند: شکرت الله؛ اعتراف کردم به نعمت‌های خداوند متعال و انجام دادم آن کارهایی را که واجب‌الاطاعه بود و ترک کردم کارهایی را که واجب‌الترک بودند و به همین خاطر شکر در قول و در عمل است.

با توجه به این تعریف‌ها، فهمیده می‌شود که شکر در مقابل نعمت است. آیه شریفه هم موید این است که اگر نعمتی متوجه ما شد، وظیفه ما در مقابل آن شکرگزاری باید باشد: «واشکروا نعمت‌الله ...؛ نعمت‌های خدا را شکرگزار باشید(نحل، آیه 114)».

همه نعمت‌های الهی، هدایایی‌اند که خداوند متعال به ما ارزانی داشته است. متوجه شدن به این نعمت‌ها و اظهار آنها و درصدد برآمدن جبران متقابل آنها و زبان به شکر و ثنا گشودن، همان شکر است. امام خمینی(ره) در کتاب «شرح حدیث جنود عقل و جهل» و در تعریف شکر می‌فرمایند: «شکر، تصور نعمت و اظهار آن است» و در عبارتی دیگر این گونه بیان می‌دارند که: «بدان که شکر عبارت است از قدردانی نعمت منعم.»

با دقت در فرمایشات مذکور این‌گونه نتیجه گرفته می‌شود که انسان باید متوجه نعمت‌های الهی باشد و آن نعمت‌ها را اظهار کند و نعمت‌ها را پوشیده نکند. دیگر این که از دهنده نعمت قدردانی و شکرگزاری کند. این شکرگزاری می‌تواند به صورت‌های مختلفی در انسان بروز پیدا کند. در این‌باره امام خمینی(ره) در شرح حدیث جنود عقل و جهل، می‌نویسند: «شکر عبارت است از: قدردانی نعمت‌های منعم، و این معنی، در مملکت قلب به طوری ظاهر شود، و در زبان به طوری، و در جوارح به طوری.»

حمد
حمد در لغت، به معنای ثنا کردن و ستودن آمده است. در فرهنگ بزرگ جامع نوین ذیل کلمه «حمد» می‌خوانیم: «حمدته علی شجاعته و احسانه؛ ثنا کردم او را و ستودم به خاطر شجاعت و احسان کردنش.»

در حالی که شکر در مقابل نعمت است، حمد؛ هم در مقابل نعمت و هم در مقابل غیر نعمت قرار می‌گیرد. «الحمد یکون عن ید و عن غیر ید؛ حمد و ستایش و ستودن هم در مقابل نعمت است و هم در مقابل غیر نعمت(لسان‌العرب).»

بنابراین اگر کسی دارای کرامتی و یا صفات خوبی مثل شجاعت و سخاوت و... باشد، به خاطر دارا بودن این صفات خوب، او را می‌ستاییم. هرچند که نعمتی از او به ما نمی‌رسد و تنها به آن حُسن و زیبایی و صفات خوبی که دارد، او را حمد و ثنا می‌کنیم.

در اصطلاح، حمد این گونه تعریف می‌شود: کسی را به خاطر احسانش و یا داشتن صفات و افعال خویش، ستایش کنیم و این که این افعال و کارهای خوب او از روی اختیار است نه از روی اجبار، بنابراین شایسته مدح و حمد و ستایش می‌باشد، برخلاف لولو و مرجان که زیبایی و خوبی آن اجباری است، نه اختیاری و به همین خاطر کسی لولو و مرجان را حمد و ستایش نمی‌کند. امام خمینی(ره) در تعریف حمد می‌فرمایند: «بدان که علمای ادب و ظاهر گفته‌اند که "حمد" ثنای به لسان است به جمیل اختیاری»، یعنی ستودن شخص با زبان، در مقابل زیبایی‌های اختیاری او؛ مانند شجاعت و... و همچنین تعظیم و تکریم آن شخص است. علامه طباطبائی(ره) هم در تعریف حمد می‌فرمایند: «کلمه حمد به‌طوری که گفته‌اند به معنای ثنا و ستایش در برابر عمل جمیلی است که ثنا شونده به اختیار خود انجام داده.» بنابراین وقتی می‌گوییم: الحمدلله؛ یعنی این که حمد و ستایش مخصوص خدایی است که دارای صفات کمال و افعال او اختیاری و زیباست.

سرچشمه زلال شکر، سیری در بوستان شکر، میوه‌های باغ شکر، به شمارش نیامدن نعمت‌ها و عدم شکر آنها، باغبانان گلستان شکر و کفران نعمت و ناسپاسی، عناوین بخش‌های این اثرند.

چاپ نخست کتاب «شکر» در شمارگان 5000 نسخه، 127 صفحه و بهای 15000 ریال راهی بازار نشر شد.