مرده‌های بی‌مزار | اعتماد
سرگردانی در سیاه دامون به دنبال یک گور؛ ماجرای سومین کار ملاحت نیکی است که توسط نشر بان به چاپ رسیده. این رمان نسبت به اثر قبلی او «پدرکشی» از انسجام قوی‌تری برخوردار است. پدرکشی بعد از مجموعه داستان «محراب سانتا ماریا» نوشته شد و کاری جاندار و زنده در این نحله بود.
ما در رمان «جان غریب» با یک راوی اول شخص از زاویه دید یک مرد همراه می‌شویم. او بازتابی از نسل تحصیلکرده‌ای است که مثل اکثر جوان‌ها در دهان قیچی سامانه معنا باخته و هرج‌ومرج زده امروز، موقعیت تحصیلی‌اش متزلزل شده و در سال‌های پایان تحصیل به عنوان مهندس موفق به اخذ مدرک تحصیلی نمی‌شود. نداشتن درآمد و تمکن مالی خانواده بحران‌زده، فقدان پدر و درماندگی و ناتوانی مادر، او را مجبور به تن دادن به شغلی نه درخور، در یک کارخانه می‌کند. علاوه بر زاویه دید و راوی مذکر به فضا و جغرافیای مردانه در محیط کارگری مردانه نزدیک می‌شویم. با توجه به اینکه نویسنده زن است و اشراف به دقایق و ویژگی‌های چنین فضایی امکان و تجربیات خاص خودش را می‌طلبد، خانم ملاحت نیکی توانسته به نتایج خوبی در این مهم دست یابد.
از نگاه نویسنده این سطور، نکاتی در تایید موفقیت‌های نویسنده در تدوین کلیت رمان قابل ذکر است. علاوه بر نثر یکدست، توجه به لحن در ساختار شخصیت‌ها در فرآیند داستان خوب شکل گرفته. خونسردی در گفتار و کنش شخصیت اصلی که مرد جوانی است به نام «آزاد» مانع از ایجاد فضای احساسی و افتادن به دام سانتی‌مانتالیسم شده است؛ اما در ساختن و تجسد بخشیدن به یک شخصیت مرد به شکل عینی و خصوصا معمول جامعه ما و به ویژه جامعه کنونی، باید به ویژگی‌های فیزیکی، فرهنگی و عادات و خلقیات معمول مردان جامعه توجه خاص داشت. این مهم نیاز به ظرافت خاص ذهن نویسنده دارد که باوجود خط قرمزها بتواند آنها را در وجود شخصیت مرد جاری کند.
در این رمان شخصیت اصلی داستان (آزاد) اگرچه مثل اکثریت جامعه جوان تحصیلکرده با چالش‌ها و سرخوردگی اجتماعی روبه‌رو است، اما از نظر سلامتی شخصیت آسیب‌دیده‌ای نیست و در تمامی تصمیم‌گیری‌ها معقول عمل می‌کند. مشکلی هم به لحاظ طبیعت و غریزه مردانه در او نشان داده نشده؛ پس باید کنش‌ها و رفتار و خلقیات او نسبت به جنس مخالف با واکنش‌هایی مردانه متناسب برای پرداخت عینی شخصیت یک مرد جوان درخور جایگاه اجتماعی او نشان داده شود؛ در حالی که هیچ‌گونه نشانه‌ای ازتمایلات و گرایشی نسبت به زن‌های اطراف در او نشان داده نمی‌شود. رابطه ذهنی‌اش نسبت به دختر همکلاسش «هستی» که همپا و همراهش در حرکت‌های سیاسی دوران دانشجویی بوده هم در حد یک خاطره نوستالژیک باقی می‌‌ماند.
قابل ذکر است که روابط در محیط‌های کارگری خصوصا مردانه، معمولا همراه با شوخی‌ها و طنز گاه زمزمه ترانه‌ها و اشعار و گفتمان خاص است که فرم و شکل این فضا را می‌سازد؛ اما مردهای این رمان، بسیار در گفتار و کنش، مودب و سنجیده و تروتمیز هستند که این رویکرد فاصله زبان جاری در یک محیط کارگری را به این متن تحمیل می‌کند.
نکته قوت این رمان جرات نویسنده برای نزدیک شدن به محیط‌های کارگری مردانه است، اما موضوعی که در این ساختار شکل گرفته حضور افراد و آدم‌های زیاد در داستان است. جز« کلانی» و «نقد لو» که بعد از «آزاد» (شخصیت‌محوری) پر رنگ‌ترین حضور را در داستان دارند، از همان فصل اول در صفحه 10 با 13 اسم (شهباز، اسد، علی، ناصر، اصلان، عادل و...) مواجه می‌شویم که این تعدد آدم‌ها عامل کاربست هزینه ذهنی خواننده برای ایجاد پل ارتباطی میان آنها بدون رسیدن به کشفی ورای متن می‌شود. همین عامل در فصل یک و دو عاملی در کندی حرکت روایت روند داستان می‌تواند باشد.
نکته مهم در ایجاد شاکله این رمان که نگاهی تیزبین به مسائل اجتماعی دارد، ورود خونسردانه و بدون شعارزدگی به رخدادهای تاریخی اخیر در روند زندگی شخصیت اصلی است. گاه با اشاراتی رمزآلود وارد جهان درون و اسرار مگو و خط قرمزها می‌شود: «مادر یک‌بار و فقط یک‌بار گفته بود بیا! گفته بودم نه. وسط سیاه دامون ایستاده‌ام. یک آبپاش بزرگ دستم است. سراغ درخت‌ها می‌روم و آب‌شان می‌دهم. آب نیست، آخر سیاه است. همرنگ جنگل ... قدم‌های بلند بر می‌دارم و پای هر درختی سیاهی درون آبپاش را می‌پاشم. پای هر درخت لوحی سنگی است با حرف و شماره‌‌ای حک شده رویش. یادم می‌آید دنبال قبری آمده‌ام جنگل.»
نکته آخر مرگ مشکوک کلانی است. نویسنده در ساختن این بخش موفق است، اما در پایان‌بندی داستان که تنها را ه برای نجات «آزاد» فرار و رفتن به دیار غربت است، در بستر داستان نیاز به پرداخت و ایجاد فضای ذهنی برای خواننده جهت پذیرش حسی و پنداری آن در متن داستان برای فرار او است. این بخش مظلومانه مغلوب سرعت حرکت داستان در پایان‌بندی شده است .در نهایت این هم یک کار جدید از ملاحت نیکی است که لذت خواندن یک رمان خوب را برای خوانندگان به همراه دارد.
