«ادبیات کودک» [children's literature] نوشته متیو اورویل گرنبی [ M. O. Grenby, (Matthew Orville] با ترجمه‌ی آرش خوش‌صفا توسط انتشارات حکمت کلمه منتشر شد.

ادبیات کودک» [children's literature] نوشته متیو اورویل گرنبی [ M. O. Grenby, (Matthew Orville]

به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایبنا، «ادبیات کودک» نوشته‌ام. او. گِرِنبی، که نخستین بار در سال ۲۰۰۸ و توسط انتشارات دانش­گاه اِدینبورو به چاپ رسید، ضمن تمرکز بر ادبیات کودک بریتانیا و آمریکای شمالی، مخاطب را با چالش‌های بی‌مانندِ کار با ادبیات کودک آشنا می‌کند. رویکرد ژانرمحورِ کتاب «ادبیات کودک»، برخلاف رویکرد تماماً تاریخ‌گرای بسیاری از درآمدهای موجود بر کتاب و ادبیات کودک، خواننده را در معرض بررسی جزئی و موشکافانه ژانرهای گوناگون در این حوزه قرار می‌دهد.

گِرِنبی، در این اثر، ضمن مطالعه دقیقِ پرسمان‌های اصلی موجود در حوزه نقد ادبیات کودک، پرسش‌های مهمِ این حوزه را مطرح می‌کند و درصدد یافتن پاسخ‌هایی مناسب برای آن‌ها برمی‌آید: مثلاً چرا داستان‌های خیالی هم برای کودکان دوره ویکتوریا جالب‌توجه بوده‌اند و هم کودکان قرن بیست‌ویکم؟ یا این‌که آیا واقعاً داستان‌های دینی و اخلاقیِ قرن هجدهم تفاوت زیادی با رمان پرسمانِ امروزی دارند؟ این کتاب پرسش‌هایی ازاین‌دست را با ترکیبی از واکاویِ جزئیِ متون کلیدیِ ویژه و مطالعه گسترده صدها کتاب ادبیات کودکِ مشهور و فراموش‌شده زیر ذره‌بین می‌گذارد.

از نکات مهم بررسیِ ژانریِ این کتاب می‌توان به روش‌شناسی و بخش‌بندیِ گِرِنبی در توضیح و تشریح نکات موردنظرش در این کتاب اشاره کرد. وی در این اثر به مهم­ترین ژانرهای موجود در تاریخ ادبیات کودک ـ به‌ویژه ادبیات کودکِ انگلیسی‌زبان ـ اشاره می‌کند و آن­ها را چند گروه اصلی یعنی فابل، شعر، حکایات پندآموز و اخلاقی، داستان‌های مدرسه‌ای، داستان‌های خانوادگی، داستان‌های ماجرایی و ادبیات خیالی جای می‌دهد. او در هر یک از این بخش‌ها، ضمن ارائه پیشینه تاریخیِ مربوطه در جغرافیای بریتانیا و آمریکای شمالی، به بررسی ویژگی­های ژانر موردنظر می‌پردازد و سپس آنها را با ویژگی‌های ژانرهای دیگر قیاس می‌کند و به نتایج جالبی دست می‌یابد.

نتایج به‌دست‌آمده در هر فصل از این کتاب ازاین‌جهت قابل توجه‌اند که نه‌تنها برداشت جدیدی از تک‌تک ژانرهای یادشده در ادبیات کودک ارائه می‌دهند بلکه شیوه انتقادی و تحلیلیِ تازه‌ای در خوانش آثار جدیِ ادبیات کودک به‌دست می‌دهند که می‌توانند هم برای مخاطبان عام و هم منتقدان حوزه ادبیات کودک کارساز و سودمند باشند. امروزه، نه تنها خودِ ادبیات کودک اهمیت بسزایی در قلمروِ کلیِ ادبیات دارد بلکه روش‌شناسی و شیوه نقد ادبی در این حوزه هم باید بااهمیت به مراتب بیش‌تری دنبال شود که گِرِنبی در این کتاب به خوبی از پس ارائه شیوه و فرایندی تازه برای خوانش و نگاه به آثار منظوم و منثور ادبیات کودکِ انگلیسی زبان در گستره تاریخیِ آن­ها برآمده است.

از دیگر ویژگی‌های کلیدیِ این کتاب می‌توان به نکات زیر اشاره کرد: نخستین تاریخ فشرده ادبیات کودک در طی بیش از یک دهه گذشته؛ پوشش و بررسی گسترده ادبیات کودک در ژانرها و در پهنه مناطق گوناگون از نخستین سال‌های شکل‌گیریِ ریخت نوشتاری تا دوره درخشش هَزی پاتِر و فیلیپ پولمَ و برقراری پیوند میان دقیق خوانی متون برگزیده با بافت تاریخی و فرهنگی فرآیندهای تولید و پذیرش آن‌ها در جامعه.

«ادبیات کودک» نوشته اِم. او. گِرِنبی با ترجمه‌ی آرش خوش‌صفا در 412 صفحه و با قیمت 149هزار تومان توسط انتشارات حکمت کلمه منتشر شد.

................ هر روز با کتاب ...............

بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...
صدای من یک خیشِ کج بود، معوج، که به درون خاک فرومی‌رفت فقط تا آن را عقیم، ویران، و نابود کند... هرگاه پدرم با مشکلی در زمین روبه‌رو می‌شد، روی زمین دراز می‌کشید و گوشش را به آنچه در عمق خاک بود می‌سپرد... مثل پزشکی که به ضربان قلب گوش می‌دهد... دو خواهر در دل سرزمین‌های دورافتاده باهیا، آنها دنیایی از قحطی و استثمار، قدرت و خشونت‌های وحشتناک را تجربه می‌کنند ...
احمد کسروی به‌عنوان روشنفکری مدافع مشروطه و منتقد سرسخت باورهای سنتی ازجمله مخالفان رمان و نشر و ترجمه آن در ایران بود. او رمان را باعث انحطاط اخلاقی و اعتیاد جامعه به سرگرمی و مایه سوق به آزادی‌های مذموم می‌پنداشت... فاطمه سیاح در همان زمان در یادداشتی با عنوان «کیفیت رمان» به نقد او پرداخت: ... آثار کسانی چون چارلز دیکنز، ویکتور هوگو و آناتول فرانس از ارزش‌های والای اخلاقی دفاع می‌کنند و در بروز اصلاحات اجتماعی نیز موثر بوده‌اند ...
داستان در زاگرب آغاز می‌شود؛ جایی که وکیل قهرمان داستان، در یک مهمانی شام که در خانه یک سرمایه‌دار برجسته و بانفوذ، یعنی «مدیرکل»، برگزار شده است... مدیرکل از کشتن چهار مرد که به زمینش تجاوز کرده بودند، صحبت می‌کند... دیگر مهمانان سکوت می‌کنند، اما وکیل که دیگر قادر به تحمل بی‌اخلاقی و جنایت نیست، این اقدام را «جنایت» و «جنون اخلاقی» می‌نامد؛ مدیرکل که از این انتقاد خشمگین شده، تهدید می‌کند که وکیل باید مانند همان چهار مرد «مثل یک سگ» کشته شود ...
معلمی بازنشسته که سال‌های‌سال از مرگ همسرش جانکارلو می‌گذرد. او در غیاب دو فرزندش، ماسیمیلیانو و جولیا، روزگارش را به تنهایی می‌گذراند... این روزگار خاکستری و ملا‌ل‌آور اما با تلألو نور یک الماس در هم شکسته می‌شود، الماسی که آنسلما آن را در میان زباله‌ها پیدا می‌کند؛ یک طوطی از نژاد آمازون... نامی که آنسلما بر طوطی خود می‌گذارد، نام بهترین دوست و همرازش در دوران معلمی است. دوستی درگذشته که خاطره‌اش نه محو می‌شود، نه با چیزی جایگزین... ...