برخی دولت‌ها غارتگر هستند؛ یعنی رهبرانشان غیر از غارت منابع کشور دستاوردی برای ملتشان ندارند، هیچ اراده‌ای هم برای توسعه ندارند... دولت‌های توسعه‌گرا به دو نوع دموکراتیک و اقتدارگرا تقسیم می‌شوند... توسعه را به‌عنوان هدف کانونی خود در نظر می‌گیرد و کلیه اهداف دیگر را به نفع توسعه به حاشیه می‌راند؛ یعنی اهدافی مثل عدالت یا مثلاً دموکراسی و آزادی‌های مدنی... دیوان‌سالاری‌های کارآمد، شایسته‌سالار، فنی، به دور از حاشیه‌های سیاسی... بستر بین‌المللی مناسب

گوشه‌هایی ببینید از گفت‌وگوی کورش علیانی با محمدتقی دلفروز نویسنده کتاب «دولت و توسعه اقتصادی» در برنامه چراغ:


بررسی کتاب «دولت و توسعه اقتصادی» | محمدتقی دلفروز | چراغ مطالعه 1399ش.
...

الگوی دولت توسعه‌گرای شرق و جنوب شرقی آسیا یک الگوی منحصربه‌فرد هست که ما می‌توانیم از آن درس‌های کلی بگیریم؛ اما تقلید از آن بسیار مشکل است، چون شرایط ساختاری ما با آن‌ها بسیار متفاوت است... این دولت‌های توسعه‌گرا 4 ویژگی عمده داشتند:

اول نخبگان توسعه‌گرا؛ یعنی نخبگانی که هدفشان توسعه اقتصادی بوده و به‌واسطه ماهیت اقتدارگرایشان مدت زیادی هر کدام در مسند زمامداری بودند؛ یعنی هر کدام شاید به‌اندازه دو دهه حداقل در قدرت بودند که این پیوستگی سیاست‌ها را تضمین می‌کرد. دولت‌هایی که هدف رهبرانشان توسعه بوده و به‌واسطه ماهیت اقتدارگرا مدت زیادی در قدرت بودند.

دوم استقلال نسبی دولت از جامعه که یک بحث غنی در جامعه‌شناسی سیاسی است و به این معنی است که دولت از نیروهای اجتماعی به ویژه از طبقات، یک استقلال نسبی داشته و توانسته فارغ از فشارهای طبقات مختلف اجتماعی که می‌توانند اهداف توسعه‌ای دولت را منحرف کنند، اهداف توسعه‌ای را تدوین کند به آن طبقات دیکته کند و اجازه ندهد که فشارهای اجتماعی، هدف اصلی را که توسعه اقتصادی بوده است را منحرف کند.... در مراحل اول توسعه سیاست‌های اقتدارگرایانه خودش را هم به طبقه کارگر دیکته کرد انضباط سخت‌کاری و هم اصلاحات ارضی انجام داد و باعث شد یک مازاد خیلی خوبی در بخش اقتصاد و کشاورزی تولید شود به بخش صنعت منتقل شود و یک ائتلافی با طبقه سرمایه‌دار داشته باشد منتها ائتلاف توسعه‌ای نه توزیعی؛ یعنی اجازه نداد طبقه سرمایه‌دار سرمایه‌هایش را به سمت بخش‌های غیرمولد یا غیر اولویت‌دار سوق دهد... سومین ویژگی این دولت‌ها بوروکراسی‌ها یا دیوان‌سالاری‌های کارآمد، شایسته‌سالار، فنی، به دور از حاشیه‌های سیاسی و مستقل از عرصه سیاست... چون تدوین و اجرای سیاست و نظارت بر آن را باید دیوان‌سالاری انجام دهند.

و چهارم بستر بین‌المللی مناسب این دولت‌ها بود. در واقع دولت‌های توسعه‌گرا در بستر جنگ سرد ظاهر شدند.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

ایده اولیه عموم آثارش در همین دوران پرآشوب جوانی به ذهنش خطور کرده است... در این دوران علم چنان جایگاهی دارد که ایدئولوژی‌های سیاسی چون مارکسیسم نیز می‌کوشند بیش از هر چیز خود را «علمی» نشان بدهند... نظریه‌پردازان مارکسیست به ما نمی‌گویند که اگرچه اتفاقی رخ دهد، می‌پذیرند که نظریه‌شان اشتباه بوده است... آنچه علم را از غیرعلم متمایز می‌کند، ابطال‌پذیری علم و ابطال‌ناپذیری غیرعلم است... جامعه‌ای نیز که در آن نقدپذیری رواج پیدا نکند، به‌معنای دقیق کلمه، نمی‌تواند سیاسی و آزاد قلمداد شود ...
جنگیدن با فرهنگ کار عبثی است... این برادران آریایی ما و برادران وایکینگ، مثل اینکه سحرخیزتر از ما بوده‌اند و رفته‌اند جاهای خوب دنیا مسکن کرده‌اند... ما همین چیزها را نداریم. کسی نداریم از ما انتقاد بکند... استالین با وجود اینکه خودش گرجی بود، می‌خواست در گرجستان نیز همه روسی حرف بزنند...من میرم رو میندازم پیش آقای خامنه‌ای، من برای خودم رو نینداخته‌ام برای تو و امثال تو میرم رو میندازم... به شرطی که شماها برگردید در مملکت خودتان خدمت کنید ...
رویدادهای سیاسی برای من از آن جهت جالبند که همچون سونامی قهرمان را با تمام ایده‌های شخصی و احساسات و غیره‌اش زیرورو می‌کنند... تاریخ اولا هدف ندارد، ثانیا پیشرفت ندارد. در تاریخ آن‌قدر بُردارها و جهت‌های گونه‌گون وجود دارد که همپوشانی دارند؛ برآیندِ این بُردارها به قدری از آنچه می‌خواستید دور است که تنها کار درست این است: سعی کنید از خود محافظت کنید... صلح را نخست در روح خود بپروران... همه آنچه به‌نظر من خارجی آمده بود، کاملا داخلی از آب درآمد ...
می‌دانم که این گردهمایی نویسندگان است برای سازماندهی مقاومت در برابر فاشیسم، اما من فقط یک حرف دارم که بزنم: سازماندهی نکنید. سازماندهی یعنی مرگ هنر. تنها چیزی که مهم است استقلال شخصی است... در دریافت رسمی روس‌ها، امنیت نظام اهمیت درجه‌ی اول دارد. منظور از امنیت هم صرفاً امنیت مرز‌ها نیست، بلکه چیزی است بسیار بغرنج‌تر که به آسانی نمی‌توان آن را توضیح داد... شهروندان خود را بیشتر شبیه شاگرد مدرسه می‌بینند ...
عدالت در یک جامعه پسادیکتاتوری چگونه باید تأمین شود؟... آلمان پیش از این نیز مجبور شده بود با بقایای حکومت دیکتاتوری هیلتر و جرائم آنها مواجه شود... آیا باید دست به پاکسازی ادارات دولتی از افرادی زد که با حکوت کمونیستی همکاری داشته‌اند؟... احکام بر اساس قانونی تنظیم می‌شدند که کمترین مجازات را مقرر کرده بود... رسیدگی به هتک حیثیت افراد در رژیم گذشته... بسیاری از اساتید و استادیاران به عنوان خبرچین برای اشتازی کار می‌کردند ...