مرواریدی در دل صدف | کافه داستان


رمان «آوای موج‌ها» [The sound of waves] نوشته یوکیو می‌شیما [Yukio Mishima] و در اصل نام ادبیِ کیمیتاکه هیرائوکا نویسنده، شاعر، نمایشنامه‌نویس، بازیگر و کارگردان نامدار ژاپنی است. او سه بار کاندیدای جایزه نوبل ادبیات شد اما هر بار به یک دلیل این اتفاق محقق نگردید. این کتاب را که در ژاپن جزء یکی از بزرگ‌ترین داستان‌های عاشقانه جهان به شمار می‌رود، غلامحسین سالمی ترجمه و انتشارات نگاه به چاپ رسانده است. این رمان سال ۱۹۵۴ جایزه بزرگ ادبی ژاپن به نام شینچوشا را به خود اختصاص داده است.

آوای موج‌ها» [The sound of waves]  یوکیو می‌شیما [Yukio Mishima]

داستان با توصیف فوق‌العاده‌ای از فضا آغاز می‌شود و علاوه بر توصیفات زیبایی که دارد، فضا را بسیار هنرمندانه در ذهن خواننده خلق و نمودار می‌کند. نویسنده عشق پاک و سادۀ دو نوجوان را به تصویر کشیده که در راه رسیدن به یکدیگر سختی‌های زیادی را متحمل می‌شوند، اما با درایت و دوراندیشی این مسیر سخت را سپری می‌کنند. آنها به موقع سکوت و به موقع برای خواسته‌شان لب به سخن می‌گشایند و این نقطه عطف داستان است.

شین جین نوجوان ماهیگیر ساده، صبور، کم‌حرف و فهمیده‌ای است که با مادر غواص و برادر کوچکترش در روستایی زیبا و در عین حال دورافتاده زندگی می‌کند. او پدر خود را سال‌ها پیش در حمله آمریکایی‌ها به کشتی ماهیگیری‌شان از دست داده و تمام تلاش خود را انجام می‌دهد تا مخارج خانه را تأمین کند که شاید مادرش کمتر مجبور به کار باشد و به زحمت افتد. شین جین کسی است که در عین اینکه نسبت به خیلی از ساکنان روستا در فقر و تنگدستی بیشتری روزگار می‌گذراند اما هیچ‌گاه عزت نفس خود را خدشه‌دار نکرده و در بسیاری مواقع بزرگ‌منشانه رفتار می‌کند. این موضوع در بسیاری موارد حسادت هم‌سن و سال‌هایش را برمی‌انگیزاند و تنها تصمیمی که می‌گیرد این است که با کمی فاصله از آنها راحت‌تر روزگار بگذراند.

در همان روزگاری که شین جین سرش به کار و اموراتش مشغول است، با دیدن اتفاقیِ هاتسوئه، دختر یکی از مردان ثروتمند روستا، دل به عشقش می‌سپارد و هر چه زمان بیشتر می‌گذرد این عشق در جانش زبانه می‌کشد و شعله‌ورتر می‌شود تا جایی که شین جین و هاتسوئه را تا مرز انجام کار بی‌اخلاقی می‌کشاند اما آنها با خودداری و گرفتن تصمیمی درست و عاقلانه با هم قرار می‌گذارند تا زمان رسیدن درست و بر مبنای رسم و رسوم روستا صبوری به خرج دهند.

چیز جالبی که در این داستان وجود دارد تصویری است از عشق‌های اساطیری که در هر فرهنگی از جهان امروز چه از نوع غربی و چه از نوع شرقی آن بارها خوانده‌ایم. اینکه طرفین با تمام اتفاقات و موانعی که وجود دارد، تلاش خود را در راه این عشق پاک به خرج می‌دهند تا با بهترین وضعیت ممکن و در حد اعلای خود به منصه ظهور برسد. امتحان‌هایی که بر سر راه عاشق گذاشته می‌شود تا خودش را ثابت کند و معشوق با دلی قرص‌تر بتواند به آن اعتماد کند و یوکیو می‌شیما این تصویر را به بهترین صورت امکان در مقابل دید خوانندگان قرار می‌دهد. البته این موضوع هم از نگاه خواننده داستان به دور نمی‌ماند که کمی تقابل و رفت و برگشت‌هایی بین دنیای مدرن و دنیای آنان وجود دارد و اتفاقاتی که در این مسیر پیش می‌آید تا سرانجام در جایی جهانِ این دو دنیا را به هم گره می‌زند.

در بخش‌هایی از داستان با دنیای زنانه مادران و دختران قصه آشنا می‌شویم و جاهایی که آنها مجبور می‌شوند برای بالا بردن کیفیت زندگی‌شان سخت کار کنند و اینکه وقتی تنها می‌شوند و تنها به خودشان فکر می‌کنند به این نتیجه می‌رسند که چه آرزوهای از دست رفته‌ای دارند که برایشان تنها یک حسرت را باقی گذاشته است. کار بسیار ظریف و هنرمندانه‌ای که نویسنده انجام داده این است که در خلال قصه به بیان رسم و رسوم‌های حاکم بر جامعه روستایی می‌پردازد. اینکه دخترها باید رسم زندگی کردن و آداب درست زنانه را بیاموزند و پسران هم در انجمن مخصوص خودشان راه بهتر و سالم زندگی کردن را یاد می‌گیرند.

خواندن «آوای موج‌ها»ی می شیما تأمل‌برانگیز و ارزشمند است. تأمل‌برانگیز است به این دلیل که خواننده از جایی از داستان که با عشق دو نوجوان مواجه و درگیر می‌شود منتظر است ببیند که نوجوان بی‌تجربه‌ای که تا کنون با هیچ دختری برخورد نداشته و بیشترین زمان خود را به کار مشغول بوده، اکنون با درگیر شدن با موضوعی که هر روز یک گره جدید در آن ایجاد می‌شود چقدر می‌تواند درست و منطقی برخورد کند که در پایان او را بسیار شگفت‌زده می‌کند.

و ارزشمند است؛ چرا که ما در عین سادگی داستان و به دور بودن از پیچیدگی‌هایی که شاید بعضی مواقع غیرمنطقی و غیرقابل درک در داستان‌ها قرار می‌گیرند، تصویری از دو نوجوان را می‌بینیم که با وجود سن کم اما بسیار عاقلانه، درست، منطقی و هوشمندانه با مشکل و چالش زندگی‌شان برخورد و به موقع برای دنیای خودشان گره‌گشایی را انجام می‌دهند.

«آوای موج‌ها» می‌تواند برای همه کسانی که به داستان‌ها و رمان‌های عاشقانه علاقه‌مند هستند گزینه خوب و مناسبی باشد.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

بابا که رفت هوای سیگارکشیدن توی بالکن داشتم. یواشکی خودم را رساندم و روشن کردم. یکی‌دو تا کام گرفته بودم که صدای مامانجی را شنیدم: «صدف؟» تکان خوردم. جلو در بالکن ایستاده بود. تا آمدم سیگار را بیندازم، گفت: «خاموش نکنْ‌نه، داری؟ یکی به من بده... نویسنده شاید خواسته است داستانی «پسامدرن» بنویسد، اما به یک پریشانی نسبی رسیده است... شهر رشت این وقت روز، شیک و ناهارخورده، کاری جز خواب نداشت ...
فرض کنید یک انسان 500، 600سال پیش به خاطر پتکی که به سرش خورده و بیهوش شده؛ این ایران خانم ماست... منبرها نابود می‌شوند و صدای اذان دیگر شنیده نمی‌شود. این درواقع دید او از مدرنیته است و بخشی از جامعه این دید را دارد... می‌گویند جامعه مدنی در ایران وجود ندارد. پس چطور کورش در سه هزار سال قبل می‌گوید کشورها باید آزادی خودشان را داشته باشند، خودمختار باشند و دین و اعتقادات‌شان سر جایش باشد ...
«خرد»، نگهبانی از تجربه‌هاست. ما به ویران‌سازی تجربه‌ها پرداختیم. هم نهاد مطبوعات را با توقیف و تعطیل آسیب زدیم و هم روزنامه‌نگاران باتجربه و مستعد را از عرصه کار در وطن و یا از وطن راندیم... کشور و ملتی که نتواند علم و فن و هنر تولید کند، ناگزیر در حیاط‌خلوت منتظر می‌ماند تا از کالای مادی و معنوی دیگران استفاده کند... یک روزی چنگیز ایتماتوف در قرقیزستان به من توصیه کرد که «اسب پشت درشکه سیاست نباش. عمرت را در سیاست تلف نکن!‌» ...
هدف اولیه آموزش عمومی هرگز آموزش «مهارت‌ها» نبود... سیستم آموزشی دولت‌های مرکزی تمام تلاش خود را به کار گرفتند تا توده‌ها را در مدارس ابتدایی زیر کنترل خود قرار دهند، زیرا نگران این بودند که توده‌های «سرکش»، «وحشی» و «از لحاظ اخلاقی معیوب» خطری جدی برای نظم اجتماعی و به‌علاوه برای نخبگان حاکم به شمار روند... اما هدف آنها همان است که همیشه بوده است: اطمینان از اینکه شهروندان از حاکمان خود اطاعت می‌کنند ...
کتاب جدید کانمن به مقایسه موارد زیادی در تجارت، پزشکی و دادرسی جنایی می‌پردازد که در آنها قضاوت‌ها بدون هیچ دلیل خاصی بسیار متفاوت از هم بوده است... عواملی نظیر احساسات شخص، خستگی، محیط فیزیکی و حتی فعالیت‌های قبل از فرآیند تصمیم‌گیری حتی اگر کاملاً بی‌ربط باشند، می‌توانند در صحت تصمیمات بسیار تاثیر‌گذار باشند... یکی از راه‌حل‌های اصلی مقابله با نویز جایگزین کردن قضاوت‌های انسانی با قوانین یا همان الگوریتم‌هاست ...