هرچه پروانه‌ نایاب‌تر باشد، فِرد در تصاحبش مصمم‌تر است و از نظر او چیزی نایاب‌تر از میراندا گری نوجوان نیست... میراندا را می‌دزدد و به خانه‌ جدیدش می‌آورد. اما وقتی بی‌میلی مهمانش را می‌بیند سردرگم می‌شود. درست مانند پروانه‌هایی که شکارشان می‌کند، فقط زیبایی میراندا را دوست دارد. چیزی که می‌تواند قابش کند و تا ابد نگه دارد. اما میراندای واقعی آنطور نیست


شکست‌خورده‌ها | آرمان ملی


رمان «کلکسیونر» [The Collector‬] در سال 1963 منتشر شد؛ رمانی که موجب موفقیت جان فاولز [john fowles] شد؛ مجله تایم آن را «رمانی معرکه» توصیف کرد و نیویورکر هم «شاهکاری بی‌بدیل» که شجاعانه نوشته شده است. آلن پریس جونز در نیویورک‌تایمز درباره‌ آن نوشت: «جان فاولز مرد بسیار شجاعی است؛ رمانی نوشته که به تاثیرگذاری بر پذیرش همه‌ خوانندگان متکی است. شک و تردید و نکات نامرتبط در این رمان جایی ندارد، چون علاوه بر راوی اول‌شخصش، قهرمان بسیار خاصی هم دارد. به‌کارگیری زبان مهارت اصلی آقای فاولز است. هیچ نکته‌ نامرتبطی در توصیف فِرِد وجود ندارد.» و مری اندروز در روزنامه‌ گاردین هم نوشت که فاولز ما را در این رمان به مبارزه با بهانه‌جویی‌های شخصیت اصلی داستان و به خواندن خط‌به‌خط سطرها دعوت می‌کند و با واقعیات تصاویر ترسناک‌تری را برای‌مان ترسیم می‌کند: «فِرِد اتفاقی میراندا را نمی‌دزدد، گمان می‌رود در تمام عمر به سوی این اتفاق می‌رفته است و فردریک کِلِگ می‌دانست. او یکی از شرورترین شخصیت­ های دنیای ادبیات قلمداد می‌شود.»

خلاصه رمان کلکسیونر» [The Collector‬]  جان فاولز [john fowles]

شیامال باگچی در مجله‌ ادبیات مدرن تصدیق می‌کند این رمان نگاهی «کنایه‌آمیز-پوچ‌گرایانه» دارد و به اتفاقات زیاد و کاملا تصادفی وابسته است. او دنیای این رمان را با «دنیاهای پوچ تراژیک» رمان‌های فرانس کافکا و ساموئل بکت مقایسه می‌کند: «دنیای رمان کلکسیونر مخصوصا در انتهای آن، دنیای ما نیست، بااین‌حال به دنیایی می‌ماند که در تاریک‌ترین لحظات زندگی خود می‌بینیم.» باگچی بزرگ‌ترین آیرونی داستان را آنجا می‌داند که میراندا سرنوشت خود را با اصرار بر نگرش خود تعیین می‌کند و با «فرارهای متوالی، فِرد کلگ را بیشتر از خود دور و ناامید می‌کند.» با این همه، باگچی رمان «کلکسیونر» را عاشقانه‌ای «هولناک» و «آیرونیک» می‌نامد.

داستان درباره‌ فردریک کلگ، شخصی منزوی است که در شهرداری در سمت دفتردار کار می‌کند و در اوقات فراغتش حشره‌شناسی مبتدی است که با عشقی خاص به مطالعه‌ پروانه‌ها می‌پردازد. هرچه پروانه‌ نایاب‌تر باشد، فِرد در تصاحبش مصمم‌تر است و از نظر او چیزی نایاب‌تر از میراندا گری نوجوان نیست. فِرِد شخصی مطرودشده و فاقد هرگونه مهارت اجتماعی است و نمی‌تواند به میراندا نزدیک شود. از نگاه فِرِد، میراندا رویایی دست‌نیافتنی است؛ زنی کامل با جایگاهی بالا که تنها با اجتماعی‌ترشدن، با تحصیلات بالاتر و بودن در طبقه‌ اجتماعی بالاتر می‌توان به او دست‌ یافت. مدتی بعد فِرِد در شرط‌بندی فوتبال برنده می‌شود و پول زیادی به دست می‌آورد، دیدارهایش را با دل‌مشغولی خود که حالا میراندای 20 ساله است و در مدرسه هنر کار می‌کند از سر می‌گیرد. خانه‌ بزرگی در حومه‌ شهر می‌خرد و خود را از دنیایی که حس می‌کند از آن طرد شده دور می‌کند.

فِرِد که با تنهایی خو گرفته، تصمیم می‌گیرد میراندا را به کلکسیون خود اضافه کند. برای او میراندا یک مهمان است، کسی که به او عشق می‌ورزد و هدیه‌بارانش می‌کند. فِرِد معتقد است اگر رابطه‌شان به اندازه‌ کافی طولانی شود، میراندا هم عاشقش خواهد شد و مانند نمونه‌ای ارزشمند با او می‌ماند. پس از زمینه‌سازی دقیق، میراندا را می‌دزدد و به خانه‌ جدیدش می‌آورد. اما وقتی بی‌میلی مهمانش را می‌بیند سردرگم می‌شود. درست مانند پروانه‌هایی که شکارشان می‌کند، فقط زیبایی میراندا را دوست دارد. چیزی که می‌تواند قابش کند و تا ابد نگه دارد. اما میراندای واقعی آنطور نیست. میراندا را عاشق خود نمی‌داند؛ چون از طبقه‌ اجتماعی دیگری است و درواقع اختلاف طبقاتی زیادی دارند.

میراندا، فِرد را آدم‌دزدی بدذات می‌داند و سعی می‌کند با خواندن کتاب «ناتور دشت» به او چیزی یاد بدهد. به خیال میراندا، فِرِد همان کالیبان، هیولا و موجودی تغییرشکل‌داده، در نمایشنامه «توفان» شکسپیر است و خود را اسیر دست او می‌بیند. برخلاف اکثر قربانیان در رمان‌های دیگر، میراندا کاراکتری بی‌گناه نشان داده نمی‌شود. او متکبر است و دیگران را به دید تحقیر می‌بیند. در ذهنش، فِرِد و او از دنیاهایی متفاوت هستند و فِرِد شایسته‌ او نیست. میراندا در بخشی از کتاب، مردی را که شایسته‌ محبتش بوده خیلی طولانی توصیف می‌کند؛ مردی متکبر و باهوش که فلسفه‌ هراکلیتوس، فیلسوف یونانی، را به‌کار می‌گرفت.

فاولز روابط میان میراندا و فِرد را به‌عنوان نمونه‌ای از اختلافات طبقاتی در جامعه بین طبقه‌ پایین و همتایان بالاسرشان استفاده می‌کند. اما برخلاف اکثر نویسندگان، سعی ندارد آن عده‌ معدود را شیطانی جلوه بدهد. فاولز در کتاب دوم خود، «آریستوس»، مجموعه مقالات فلسفی را ارائه داده و درباره‌ اهداف خود در پشت معانی و مضامین «کلکسیونر» مخصوصا شکاف عقلانی میان فقرا و اغنیا بحث می‌کند. او شرح می‌دهد هدفش از نوشتن «کلکسیونر» حمله به نخبگان جامعه نبوده، بلکه می‌خواسته خواننده متوجه لزوم آموزش برابر در نظام طبقاتی شکست‌خورده بشود.

«کلکسیونر» رمانی جذاب و روشن‌گر است که نه‌تنها احساس ترس و اضطراب را به‌واسطه‌ تصویر میراندا که اسیر است در شما برمی‌انگیزد، بلکه تشویق‌تان می‌کند تا درباره‌اش گفت‌وگو کنید و بی‌توجه به طبقه‌ اجتماعی‌مان در مورد فشارهای اجتماعی که همه با آن روبه‌رو هستیم، فکر کنیم.

[رمان «ک‍ل‍ک‍س‍ی‍ون‍ر» برای نخستین بار توسط م‍س‍ع‍ود ه‍رم‍ز و در انتشارات اطلس ترجمه و منتشر شده است.]

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

که واقعا هدفش نویسندگی باشد، امروز و فردا نمی‌کند... تازه‌کارها می‌خواهند همه حرف‌شان را در یک کتاب بزنند... روی مضمون متمرکز باشید... اگر در داستان‌تان به تفنگی آویزان به دیوار اشاره می‌کنید، تا پایان داستان، نباید بدون استفاده باقی بماند... بگذارید خواننده خود کشف کند... فکر نکنید داستان دروغ است... لزومی ندارد همه مخاطب اثر شما باشند... گول افسانه «یک‌‌شبه ثروتمند‌ شدن» را نخورید ...
ایده اولیه عموم آثارش در همین دوران پرآشوب جوانی به ذهنش خطور کرده است... در این دوران علم چنان جایگاهی دارد که ایدئولوژی‌های سیاسی چون مارکسیسم نیز می‌کوشند بیش از هر چیز خود را «علمی» نشان بدهند... نظریه‌پردازان مارکسیست به ما نمی‌گویند که اگرچه اتفاقی رخ دهد، می‌پذیرند که نظریه‌شان اشتباه بوده است... آنچه علم را از غیرعلم متمایز می‌کند، ابطال‌پذیری علم و ابطال‌ناپذیری غیرعلم است... جامعه‌ای نیز که در آن نقدپذیری رواج پیدا نکند، به‌معنای دقیق کلمه، نمی‌تواند سیاسی و آزاد قلمداد شود ...
جنگیدن با فرهنگ کار عبثی است... این برادران آریایی ما و برادران وایکینگ، مثل اینکه سحرخیزتر از ما بوده‌اند و رفته‌اند جاهای خوب دنیا مسکن کرده‌اند... ما همین چیزها را نداریم. کسی نداریم از ما انتقاد بکند... استالین با وجود اینکه خودش گرجی بود، می‌خواست در گرجستان نیز همه روسی حرف بزنند...من میرم رو میندازم پیش آقای خامنه‌ای، من برای خودم رو نینداخته‌ام برای تو و امثال تو میرم رو میندازم... به شرطی که شماها برگردید در مملکت خودتان خدمت کنید ...
رویدادهای سیاسی برای من از آن جهت جالبند که همچون سونامی قهرمان را با تمام ایده‌های شخصی و احساسات و غیره‌اش زیرورو می‌کنند... تاریخ اولا هدف ندارد، ثانیا پیشرفت ندارد. در تاریخ آن‌قدر بُردارها و جهت‌های گونه‌گون وجود دارد که همپوشانی دارند؛ برآیندِ این بُردارها به قدری از آنچه می‌خواستید دور است که تنها کار درست این است: سعی کنید از خود محافظت کنید... صلح را نخست در روح خود بپروران... همه آنچه به‌نظر من خارجی آمده بود، کاملا داخلی از آب درآمد ...
می‌دانم که این گردهمایی نویسندگان است برای سازماندهی مقاومت در برابر فاشیسم، اما من فقط یک حرف دارم که بزنم: سازماندهی نکنید. سازماندهی یعنی مرگ هنر. تنها چیزی که مهم است استقلال شخصی است... در دریافت رسمی روس‌ها، امنیت نظام اهمیت درجه‌ی اول دارد. منظور از امنیت هم صرفاً امنیت مرز‌ها نیست، بلکه چیزی است بسیار بغرنج‌تر که به آسانی نمی‌توان آن را توضیح داد... شهروندان خود را بیشتر شبیه شاگرد مدرسه می‌بینند ...