رسول جعفریان

01 مرداد 1385

رسول-جعفریان

در سال 57 و در آستانه پیروزى انقلاب، براى ادامه تحصیلات حوزوى، راهى شهر قم شد... دستگیر شده و مدت سه هفته در زندان شهربانى حبس شد... با بازگشایى دانشگاهها، در سال 59 به تدریس معارف اسلامى و تاریخ اسلام در دانشگاههاى اصفهان و تهران مشغول شد... در سال 1374 در خواست استاد مدعو از طرف دانشگاه هاروارد را رد کرد... کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران را با هدف بهبود بخشیدن به تحقیقات تاریخی تاسیس کرد...

رسول جعفریان، در سال 1343 هجرى شمسى در"خوراسگان" از توابع اصفهان به دنیا آمد. دوره دبستان را در زادگاهش گذراند و سپس براى ادامه تحصیل به اصفهان رفته و دوره راهنمایى را در این شهر آغاز کرد. در سال 1355در حالى که کلاس اول راهنمایى را تمام کرده بود به تحصیل علوم دینى پرداخت و از آن پس به مدرسه ذوالفقار رفت تا مطالعه دروس جدید را در مدارس شبانه ادامه دهد. وى در مدت اقامت در اصفهان، به صورت آزاد در مدارس دینى دیگرى چون"نیماورد"،"نوریه" و"جده کوچک" شرکت ‌کرد و از اساتیدی مانند حاج آقا حسن امامى بهره برد. در سال 57 و در آستانه پیروزى انقلاب، براى ادامه تحصیلات حوزوى، راهى شهر قم شد. پس از چند روز حضور در قم دستگیر شده و مدت سه هفته در زندان شهربانى حبس شد که در نهایت به دلیل کمى سن آزاد شد.

نخست به مدرسه خان رفت و سپس در مدرسه رسالت، به ادامه تحصیل پرداخت. وى در قم از درس اساتیدى چون آیت الله‌جوادى آملى، آیت الله‌مصباح یزدى، آیت‌الله ممدوحى، آیت‌الله گرامى، آیت الله‌منتظرى و نیز آیت‌الله جعفر مرتضى جبل عاملى کسب فیض کرد. 5 سال حضور در درس خارج فقه و اصول و گواهى صلاحیت مدرسى دانشگاه از وزارت آموزش عالى حاصل تلاش این سالهای اوست. با بازگشایى دانشگاهها، در سال 59 به تدریس معارف اسلامى و تاریخ اسلام در دانشگاههاى اصفهان و تهران مشغول شد. در سال 1360 به فلسفه علاقمند شد و در این زمینه هم از اساتید مطرح قم استفاده کرد. هم زمان با آغاز سال 1361 آیت الله سید جعفر مرتضى جبل عاملی را شناخت و از آن به بعد تحت تأثیر ایشان در تاریخ اسلام و سپس تاریخ ایران به تحقیق پرداخت.

از سال 1362 به صورت حق‌التدریس در دانشگاه مشغول تدریس دروس معارف اسلامى شد و در سال 1368 از طرف خبرگان بدون مدرک دانشگاهى، حکم مربى (معادل فوق لیسانس) و استخدام در دانشگاه به ایشان داده شد. هرچند که او به دلایل متعدد موفق به استخدام نگردید. در سال 1371 پذیرش بورسیه در دوره دکتراى رشته تاریخ از دانشگاه آکسفورد را به دلائلی رد کرد. در سال 1374 نیز در خواست استاد مدعو از طرف دانشگاه هاروارد را رد کرد. او در در آبان ماه همین سال "کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران" را با هدف بهبود بخشیدن به تحقیقات تاریخی محققان این رشته تاسیس کرد تا آنقدر مجال کار داشته باشد که نیازی به تحصیل و تدریس و فعالیت در دانشگاههای اروپا و آمریکا نداشته باشد.

در آن زمان اندیشه یک کتابخانه تخصصی در حوزه تاریخ، اندیشه‌ای بدیع و تازه به شمار می‌آمد. وجود چند مرکز آموزش تاریخ در قم، ضرورت تاسیس چنین کتابخانه‌ای را در پی‌داشت و این کار با حمایت مالی دفتر آیت الله سیستانی امکان پذیر گشت.

اولین اثر جعفریان در سال 64 هجرى شمسى تحت عنوان «پیش درآمدى بر شناخت تاریخ اسلام» منتشر شد و از آن پس تاکنون، ضمن همکارى با موسسات پژوهشى و مدیریت کتابخانه تاریخ اسلام و ایران در قم، به کوشش‌هاى پیگیر خود در زمینه تألیف، تصحیح، ترجمه و نیز تحقیق در تاریخ اسلام و ایران همچنان ادامه مى‌دهد.

تألیفات: آثار اسلامى مکه و مدینه، اندیشه تفاهم مذهبى در قرن ششم و هفتم هجرى، پیش درآمدى بر تاریخ اسلام، تاریخ سیاسى اسلام، تاریخ خلفا و شرح و تحلیل وقایع سیاسى – اجتماعى، تاریخ تشیع در ایران (سه جلد)، تاریخ ایران اسلامى (دفتر اول ، از پیدایش اسلام تا ایران اسلامى)، تاریخ ایران اسلامى ( از یورش مغولان تا زمان ترکمانان)،تاریخ تحول دولت و خلاقت (از بر آمدن اسلام تا بر افتادن سفیانیان )، تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا قرن هفتم هجرى، تاریخ گسترش تشیع در رى، تاریخ اسلام و ایران تا پایان قرن چهارم هجرى، تاریخ سیاسى اسلام( 2 جلد) ، تأملى در نهضت عاشورا، تحلیلى از تحولات فکرى سیاسى پس از رسول خدا(ص)، جغرافیاى تاریخى و انسانى شیعه در جهان اسلام، حیات فکرى و سیاسى امامان شیعه 2 جلد(ترجمه شده به عربى و ترکى اسلامبولى)، دنباله جست و جو در تاریخ تشیع، دین و سیاست در دوره صفوى، سلسله میراث اسلامى ایران (در سه شماره)، سلطان محمد خدا بنده و تشیع امامى در ایران(تا قرن دهم)، علل بر افتادن صفویان، على بن عیساى اربلى و کشف الغُمّه، قصه خوانان در تاریخ اسلام، مرجعه: تاریخ و اندیشه، مرورى بر زمینه هاى فکرى التقاط جدید در ایران، منابع تاریخ اسلام، مناسبات فرهنگى معتزله و شیعه، احوال و آثار بهاء الدین محمد اصفهانى، مشهور به فاضل هندى، ارزیابى مناسبات فکرى آیت الله مطهرى و دکتر على شریعتى، بحران آذربایجان: (1325 – 1324هجرى شمسى)، برگ هایى از تاریخ حوزه علمیه قم، بررسى و تحقیق در جنبش مشروطیت ایران، بست نشینى مشروطه خواهان در سفارت انگلیس، تاریخ براى سال دوم دبیرستان رشته ادبیات و علوم انسانى (در سال 1369)، جریان ها و سازمان هاى مذهبى سیاسى ایران (سالهاى 1357 – 1320 هجرى شمسى) دخالت انگلیس در واقعه مشروطه، صفویه در عرصه دین، فرهنگ و سیاست (سه جلد)، ذهنیت غربى در تاریخ معاصر ما، روش تحقیق در تاریخ، نزاع سنت و تجدد، نماز جمعه: زمینه‏ هاى تاریخى و آگاهیهاى کتابشناسى، مرورى بر زمینه هاى فکرى التقاط جدید در ایران، مقالات تاریخى( جلدهاى 11 – 1) ، افسانه تحریف قرآن (با ترجمه‏‌هاى انگلیسى، اردو)، مقدمه اى بر تاریخ تدوین حدیث، با کاروان عشق (گزارش حج سال 1372 با همکارى محمد على مهدوى راد)، با کاروان ابراهیم (گزارش حج 1371 با همکارى محمد على خسروى)، به سوى ام القرى (سفرنامه حج)،

مهدی نوری
فرهنگ رجال و مشاهیر معاصر ایران. ابوالفضل شکوری

ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...
درباریان مخالف، هر یک به بهانه‌ای کشته و نابود می‌شوند؛ ازجمله هستینگز که به او اتهام رابطه پنهانی با همسر پادشاه و نیز نیت قتل ریچارد و باکینگهم را می‌زنند. با این اتهام دو پسر ملکه را که قائم‌مقام جانشینی پادشاه هستند، متهم به حرامزاده بودن می‌کنند... ریچارد گلاستر که در نمایشی در قامت انسانی متدین و خداترس در کلیسا به همراه کشیشان به دعا و مناجات مشغول است، در ابتدا به‌ظاهر از پذیرفتن سلطنت سرباز می‌زند، اما با اصرار فراوان باکینگهم، بالاخره قبول می‌کند ...
مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...