کتاب نیوز | اطلاع رسانی و نقد کتاب - به یاد مهرداد اوستا، دل‌بازترین شاعر

به یاد مهرداد اوستا، دل‌بازترین شاعر | علیرضا قزوه

19 اردیبهشت 1385

اوستا، شاعری بود از نسل شهریار و سایه و بزرگان دیگر. از نسل مشفق و دیگرانی که تا هنوز سایه‌شان بر سر ما هست. خودش بود. شبیه خودش. آزادمرد بود و صمیمی و باگذشت. آراسته به علوم فراوان قدیم و جدید.

او را بدیل خاقانی هم می‌گفتند در روزگاری که یلان قصیده‌سرا بودند و در میان آن همه قله‌ی غزل نیز، غزل اوستا روانی و شادابی و از همه مهمتر استحکام زبانی خاص خود را داشت. شعرش با فخامت بود؛ اما صمیمیت هم داشت و مایه‌هایی از تفکر و اندیشه شرقی را نیز یدک می‌کشید. اوستا معلم هم بود. تواضع، ذاتی شخصیت او بود و دست و دل‌بازترین شاعری بود که می‌شناختمش. آن روزها که جوانک شاعری بودم، به تفنن؛ روزی این مصرع موزون بر زبانم گذشت که: انگشتر عقیق اوستایی... و همین کافی بود که استاد انگشترش را بیرون آورد و به من تحفه کند و من هم شاگرد نسبتاً بدی نبودم که آن هدیه را نپذیرفتم.

همین که غریبه‌ای حتی از او توصیه‌نامه می‌خواست و او دل هیچ‌کس را نمی‌شکست (حتی برای کسانی که واسطه آشنایی‌شان با استاد یک سلام و علیک خشک و خالی بود) و به فلان رئیس و مدیرکل نامه می‌نوشت، برای ما که از شاگردان کوچک استاد به حساب می‌آمدیم؛ جای حیرت و سوال داشت.

بعد فهمیدیم که شاعر یعنی مهرداد اوستا. کسی که هیچ دلی را نمی‌شکست کافی بود 2 هزار تومان در جیبش باشد و راننده‌ای او را در مسیری مثلاً به اندازه میدان ارگ تا بهجت‌آباد جابجا کند. نمی‌گفت آقا کرایه من چقدر می‌شود. 2 هزار تومان را می‌داد و از راننده هم تشکر می‌کرد و راننده می‌ماند که این بنده خدا یا عقلش پاره سنگ می‌برد و یا پسر قارون است. اما مهرداد اوستا فقط مهرداد اوستا .

مردی که با همین بزرگواری در روزگاری که همکاری با شاعران انقلاب از طرف بعضی جوجه روشنفکران گناه کبیره به حساب می‌آمد. مردانه به میدان آمد و زیر پر و بال شاعران جوانتری مثل سیدحسن حسینی و قیصر و سهیل و جوانترهایی مثل من و کاکایی و ... را گرفت. آن هم بدون هیچ توقعی و وقتی هم رفت، آخرین پولهای جیبش را شاید ساعتی قبل از رفتنش داده بود به آخرین راننده خوش‌شانس شاعری که دل هیچ شاعر جوانی را نمی‌شکست.

آخرین سالهای حیات استاد بود و سعادت یار من شده بود و با استاد در ارومیه بودم. میهمان شب شعری. از آن سالها تقریباً 15 سال می‌گذرد و در همان یکی دو روزی که در محضر استاد بودم بسیاری از روحیات زیبا و ارزنده این بزرگمرد را از نزدیک شاهد بودم. روزی از استاد خواستم که زیباترین بیتی را که شنیده یا خوانده برایم بگوید و استاد این بیت را خواند. از امیرخسرو در نعت پیامبر بزرگ رحمت که:

چنان بر هم زدی هنگامه‌ی صحرای محشر را
که طومار شفاعت در کف پیغمبران گم شد

همان شب این غزل را استقبال کردم و برای استاد خواندم که طبق معمول تشویق کردند و بعد هم صحبت‌مان ادامه پیدا کرد بر سر تشویق‌های استاد که سوبسیدش بالا بود و به انواع و اقسام شاعران آسیب‌پذیر هم تعلق می‌گرفت و مثل مولانا که دل هیچ شاعری را نمی‌شکست، استاد هم دل ما را نشکست. هنوز هم وقتی خلوتی دست می‌دهد و با استاد مشفق و ساعد و سهیل و عبدالملکیان و جبار و دوستان دیگر به یاد اوستا می‌افتیم از ته دل می‌گوییم خدا رحمتت کند استاد! و خدا را شکر می‌کنیم که استادان خوبی داشتیم و اوستا یکی از آن بزرگان بود که افتخار درک حضورش را داشتیم. الان هم که به من تلفن زدند که وقت کم است و سالگرد استاد است و چیزکی بنویس بی‌اختیار دستم به قلم رفت و این چند کلام را من‌باب ادای وظیفه نوشتم و همین حالا استاد آمده است با یک تاکسی دربست روبروی جایی که من ایستاده‌ام و من دارم می‌روم به دست‌بوسی استاد و می‌گویم کجا بودی این همه سال استاد!

شعر و ادبیات کهن | مهرداد اوستا |

«شمس تبریزی» موحد به چاپ پنجم رسید

اهل بیت(ع) از دیدگاه مولوی در 4 فصل

معنای زندگی از نگاه مولانا و اقبال

عرفان مثنوی به روایت فیض کاشانی

خوانش صدرایی اندیشه‌های صائب تبریزی به قلم محمود فتوحی

چاپ دهم از مقدمه‌ای بر رستم و اسفندیار مسکوب

نظریه فرمالیسم و دیوان متنبی در گفت‌وگو با عبدالعلی دیلمی

سایه چپ بود، چپ ماند؟ | محمدامین نجفیان

گذر از اسطوره به حماسه با شاهنامه

به یاد میرزا حسن رشدیه | رضا بابایی

درباره قابوسنامه | مریم محبوب

مهی در حال پاک کردن آینده کتاب سال شعر ایران شد

ابوالقاسم حسین‌جانی درگذشت

درباره ادبیات در مخاطره | پویا رفویی

ضرب‌المثل‌های تهران قدیم به چاپ هفتم رسید

این نام 800بار در شاهنامه آمده است | حسن انوری

ویرایش تازه‌ی پنهان در آینه در گفت‌وگو با مهدی مظفری ساوجی

آخر شاهنامه | مهدی اخوان ثالث

و اما با پریان گریخته از شیشه‌های عطر | کوروش جوان‌روح

مولوی و اهل‌بیت(ع) | برشی از کتاب

مکتب‌سازی از ادبیات فارسی در گفت‌وگو با رضا صمیم

شب نکوداشت محمدجعفر یاحقی برگزار شد

درباره زندگی و آثار سیدضیاءالدین سجادی | علی باقریان

از دست زبان خلایق به کجا پناه ببریم؟ | بوستان سعدی به سعی حسین معصومی همدانی

رودکی‌وار یا مقالاتی در شعر و اندیشه رودکی

احمد شاملو در پس آینه به روایت بهرام گرامی

دیوان کامل الکساندر پوشکین در بازار

بامداد افراسیاب از مجموعه داستان‌های شاهنامه

درباره از متن تا معنا: روشی در شرح و تفسیر متون ادبی | سیدمهدی‌یار موسوی

شب متافیزیک شعر به همت مجلّه‌ی بخارا | گزارش

و اما از مشرق پیاله | آرمان میرزانژاد

فرهنگ اجتماعی عصر مولانا در 752صفحه

نخستین شاهنامه‌ی گویا روی نت

شمس لنگرودی: مصائبِ مردم، مصائب شاعر است

پینتر 2020 به یک شاعر جامائیکایی رسید

من می‌خواهد خودم را تصادف کنم، خانم

دگرخندو 2 کتاب دیگر از گرمارودی

تقدیر داوران جایزه‌ی کتاب سال از عزارئیل

تُلشَه مَثَل یا ضرب‌المثل‌ها و حکایت‌های محلی تالش منتشر شد

از سعدی تا آراگون، فرخزاد و شایگان برای فرانسوی‌ها

لوته در وایمار در گفت‌وگو با علی اصغر حداد

گوته بعد از ترک شارلوته دگرگونی بزرگی را پشت سر می‌گذارد: از یک جوان عاشق‌پیشه به یک شخصیت بزرگ ادبی، سیاسی و فرهنگی آلمان بدل می‌شود. اما در مقابل، شارلوته تغییری نمی‌کند... توماس مان در این رمان به زبان بی‌زبانی می‌گوید که اگر ناپلئون موفق می‌شد همه اروپای غربی را بگیرد، یک‌ونیم قرن زودتر اروپای واحدی به وجود می‌آمد و آن‌وقت، شاید جنگ‌های اول و دوم جهانی هرگز رخ نمی‌داد ...

نقدی بر هویت و سرمایه‌داری موران | عمران دسترس

موران با تیزبینی، نقش سرمایه‌داری مصرف‌گرا را در تولید و تثبیت هویت‌های فردی و جمعی برجسته می‌سازد. از نگاه او، در جهان امروز، افراد بیش از آن‌که «هویت» خود را از طریق تجربه، ارتباطات یا تاریخ شخصی بسازند، آن را از راه مصرف کالا، سبک زندگی، و انتخاب‌های نمایشی شکل می‌دهند. این فرایند، به گفته او، نوعی «کالایی‌سازی هویت» است که انسان‌ها را به مصرف‌کنندگان نقش‌ها، ویژگی‌ها و برچسب‌های از پیش تعریف‌شده بدل می‌کند ...

مروری بر فراسوی ترس و طمع | ایما موسی‌زاده

فعالان مالی مستعد خطاهای خاص و تکرارپذیر هستند. این خطاها ناشی از توهمات ادراکی، اعتماد بیش‌ازحد، تکیه بر قواعد سرانگشتی و نوسان احساسات است. با درک این الگوها، فعالان مالی می‌توانند از آسیب‌پذیری‌های خود و دیگران در سرمایه‌گذاری‌های مالی آگاه‌تر شوند... سرمایه‌گذاران انفرادی اغلب دیدی کوتاه‌مدت دارند و بر سودهای کوتاه‌مدت تمرکز می‌کنند و اهداف بلندمدت مانند بازنشستگی را نادیده می‌گیرند ...

نگاهی به فلسفه موسیقی نو | مسعود اسماعیلی

هنر مدرن برای او نه تزئینی یا سرگرم‌کننده، بلکه تلاشی برای بیان حقیقتی تاریخی و مقاومت در برابر ایدئولوژی‌های سرکوبگر بود... وسیقی شوئنبرگ در نگاه او، مقاومت در برابر تجاری‌شدن و یکدست‌شدن فرهنگ است... استراوینسکی بیشتر به سمت آیین‌گرایی و نوعی بازنمایی «کودکانه» یا «بدوی» گرایش دارد که می‌تواند به‌طور ناخواسته هم‌سویی با ساختارهای اقتدارگرایانه پیدا کند ...

پیرامون روش بارسلونا | وحید نمازی

باشگاه به رهبری جدید نیاز داشت... این پروژه 15 سال طول کشید و نزدیک به 200 شرکت را پایش کرد... این کتاب می‌خواهد به شما کمک کند فرهنگ برنده خود را خلق کنید... موفقیت مطلقاً ربطی به خوش‌شانسی ندارد، بلکه بیشتر به فرهنگ خوب مرتبط است... معاون عملیاتی ارشد نیروی کار گوگل نوشته: فرهنگ زیربنای تمام کارهایی است که ما در گوگل انجام می‌دهیم ...