عاشقانه‌ای برای تمام اعصار | ایبنا


رمان «اُسکار و لوسیندا»[Oscar and Lucinda] اثر پیتر کری [Peter Carey] از آن دست کتاب‌هایی است که تأثیرش تا مدت‌ها پس از خواندنِ اول باقی می‌ماند، خواننده‌ای نیست که تاکنون این شاهکار را خوانده باشد و اذعان نکرده باشد که چقدر این داستان روی او تأثیر گذاشته و چه مدت طولانی است که این احساس را در خود حفظ کرده‌ است.

خلاصه رمان اسکار و لوسیندا»[Oscar and Lucinda] اثر پیتر کری [Peter Carey]

این کتاب یکی از آن آثار نادر و ارزشمند ادبی است که جایگاه ویژه‌ای در زندگی بسیاری از افراد پیدا کرده، اثری که اغلب به آن فکر می‌کنند و احساس خاصی نسبت به آن دارند: تصاویری روشن از لحظاتی مانند اولین بازدید پُراسترسِ اُسکار از پیست مسابقه اسب‌دوانی همراه با واردلی‌فیش، ملاقاتش با لوسیندا در کشتی به مقصد استرالیا، و البته کلیسای شیشه‌ای باشکوهی که درحال شناورشدن در رودخانه به سمت بلینگر بود، و مهم‌تر از همه، احساس عاطفی خاص نسبت به اُسکار موفرفری و لوسیندا و داستان عاشقانه عجیب آن‌ها که خواننده را مسحور خود می‌کند و رهایش نمی‌کند.

«اُسکار و لوسیندا» در سال 1988 منتشر شد، این سومین رمان پیتر کری بود که برایش جایزه بوکر و جایزه‌ ادبی مایلز فرانکلین به‌عنوان کتابِ سالِ استرالیا را به ارمغان آورد. اما موفقیت این رمان به اینجا ختم نشد، این رمان به فهرست صد رمانِ بزرگِ همه‌ی اعصارِ گاردین راه یافت، همچنین به فهرستِ صد رمانی که هر کس باید بخواند به انتخاب تلگراف، فهرست صد رمانِ تاریخی‌ادبیِ گودریدز، فهرست صدِ رمانِ مدرنِ استرالیا، و فهرست صد کتابی که پیش از مرگ باید خواند به انتخابِ مدیوم. این رمان در فهرست صد ترجمه فارسی روزنامه آرمان نیز قرار گرفت تا جایگاهی فراتر از زادگاه نویسنده داشته باشد.

پیتر کری به تعبیر توماس کینلی خالق «فهرست شیندلر»، «یکی از شخصیت‌های بزرگ در آستانه هزاره» است و به تعبیر پل آستر نویسنده شهیر آمریکایی، «خدایی قصه‌گو و اغواگری مکار است؛ آکروبات‌بازی ذهنی که فراروی قاره‌ها و کشورها سیر می‌کند و هر دنیایی که کشف و تجسم می‌کند، به ما می‌باوراند»؛ نویسنده‌ای با دو جایزه بوکر، و یکی از شانس‌های احتمالی نوبل ادبیات، که با هر رمانش، جهانی نو خلق می‌کند، آنطور که در «اُسکار و لوسیندا» جهانی می‌آفریند که با گذشت زمان در ذهن پخته‌تر و زیباتر می‌شود و نقص‌های جزیی‌اش -اگر بتوان در آن نقصی پیدا کرد- با گذشت زمان از بین رفته و لایه‌های عمیق‌تر آن قوی‌تر و پیچیده‌تر شده‌ و خواندن آن را برای بار دوم دلچسب‌تر و دلنشین‌تر می‌کند. این نشانه‌ای از قدرتِ ماندگارِ این شاهکار ادبی است؛ به‌خصوص اینکه نشان‌دهنده‌ تأثیرگذاری داستان عاشقانه‌ آن است که پس از سه دهه از انتشار آن، همچنان قلب خوانندگان را در سراسر دنیا را به وجد می‌آورد.

آنجلا کارتر نویسنده شهیر بریتانیایی در مقدمه کتاب می‌نویسد: ««اُسکار و لوسیندا، رمانی است سرشار از غنا، پیچیدگی و قدرت؛ دنیایی است پُرجنب‌وجوش و پرهیاهو، آکنده از زندگی و سرزندگی. این رمان، گذشته را با همه‌ تفاوت‌هایش به‌طرزِ شگرف و گیج‌کننده‌یی به زمانِ حال می‌آورد. این کتاب، هر خواننده‌یی را در هر کجای جهان، سرشار از رشکِ رام‌ناشدنی و وحشیانه می‌کند و هیچ رمان‌نویسی مثل پیتری کری نمی‌تواند توصیفی منصفانه‌تر از این ارائه دهد.» همچنین بریل بینبریج نویسنده فقید انگلیسی نیز در ستایش پیتر کری و شاهکارش می‌نویسد: «پیتر کری همانند توماس وولف، با شور و هیجانی شگرف، جزییات و زبان را چنان به کار می‌گیرد که داستان‌هایش را به آثاری ماندگار در تاریخ ادبیات جهان بدل می‌کند؛ آنطور که در اُسکار و لوسیندا می‌توان با ‌وضوحی آشکار دید.»

با این توصیفات و تفاسیر است که ترجمه فارسی این رمان -ترجمه ملیحه قدرتی در نشر افکار جدید- نیز برای خواننده ایرانی به همان لذت‌بخشی خواهد بود که خواننده استرالیایی، انگلیسی، کانادایی، آمریکایی، فرانسوی و آلمانی دریافت کرده است. و اینجا است که پس از خواندن این داستان شگفت‌انگیز، به سراغ فیلم آن هم خواهی رفت؛ اقتباسی با بازی رالف فاینس در نقش اُسکار هاپکینز و کیت بلانشت در نقش لوسیندا لپلاستریر که تصویر دیگری از این شاهکار را ارائه می‌دهد؛ تصویری باشکوه از عشقی افسانه‌ای، فراسوی مرزهای امپراتوری بریتانیای کبیر.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...
درباریان مخالف، هر یک به بهانه‌ای کشته و نابود می‌شوند؛ ازجمله هستینگز که به او اتهام رابطه پنهانی با همسر پادشاه و نیز نیت قتل ریچارد و باکینگهم را می‌زنند. با این اتهام دو پسر ملکه را که قائم‌مقام جانشینی پادشاه هستند، متهم به حرامزاده بودن می‌کنند... ریچارد گلاستر که در نمایشی در قامت انسانی متدین و خداترس در کلیسا به همراه کشیشان به دعا و مناجات مشغول است، در ابتدا به‌ظاهر از پذیرفتن سلطنت سرباز می‌زند، اما با اصرار فراوان باکینگهم، بالاخره قبول می‌کند ...
مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...