پازل‏‌هایی از یک تمام ناتمام | هم‌میهن


مجموعه‌داستان «فکرهای خصوصی»، اثر یاسمن خلیلی‌فرد، نویسنده‌ی ایرانی است که توسط انتشارات ققنوس منتشر شده است. از این کتاب اگرچه در مقایسه با اقبالی که رمان‌های بلند این نویسنده از سوی مخاطب داشته، استقبال کم‌تری صورت گرفته اما بااین‌‌حال در زمره‌ی مجموعه‌های داستانی موفق اخیر قرار گرفته و تا امروز به چاپ سوم رسیده است.

فکرهای خصوصی»، اثر یاسمن خلیلی‌فرد،

این کتاب شامل مجموعه داستان‌هایی است با درون‌مایه‌‌های مشترک که قطعات گمشده‌ی هر داستان، در داستانی دیگر با مضمونی متفاوت پیدا می‌شود. قصه‌هایی با راوی‌‌هایی از جنس‌های مختلف که در کنار هم، یک اثر واحد را ساخته‌اند و با نثری روان و خوش‌خوان، مخاطب را به دنبال خود می‌کشانند؛ هرچند لحن شخصیت‌های داستان، گاهی بسیار شبیه به هم شده که می‌تواند ضعف در شخصیت‌پردازی اثر تلقی شود.

یاسمن خلیلی‌فرد قلم پرکششی دارد، معمولاً در رمان‌هایش به جزئیات بسیار توجه می‌کند و به آن‌ها به‌طور مفصل می‌پردازد؛ بحران‌های میانسالی همیشه از دغدغه‌هایش بوده و برخلاف این‌که خودش هنوز در جوانسالی است، دنیای میانسالی را به خوبی به تصویر می‌کشد. او در آثارش ازجمله همین کتاب به درستی، جهان مدرن و سنتی شخصیت‌هایش را تلفیق می‌کند و از هر نوع شعار و کلیشه می‌پرهیزد.

اما باید این نکته را خاطرنشان کرد که هیچ‌یک از داستان‌های این مجموعه تم مشخصی ندارد و ژانر داستان‌ها در بلاتکلیفی است. ریتم روایت‌ها کُند است و در قصه‌ها‌ی متفاوت، شاهد هیچ فراز‌وفرود قابل‌توجهی نیستیم و داستان‌ها نقطه‌ی اوج قابل‌ملاحظه‌ای ندارند و تقریباً به‌صورت خطی و یکنواخت پیش می‌روند و فاقد تعلیق مناسب هستند.

«فکرهای خصوصی» پر از داستان‌ها، مونولوگ‌ها و دیالوگ‌های پُر مصداق در زندگی همه‌ی ماست که از دل جامعه‌ی ایرانی بیرون آمده و به‌همین‌علت مخاطب می‌تواند با روایت‌ها و قهرمان‌های‌شان هم‌ذات‌پنداری کرده و ارتباط برقرار کند.

مضامینی مثل کودکی، ازدواج، جدایی، ازخودگذشتگی، سردرگمی، آشفتگی‌های ذهنی، انتقام، ناکامی، عشق، نفرت، حسرت و مرگ نقش پررنگی در این یازده داستان دارند و نویسنده موفق شده که این مفاهیم ازلی و ابدی را از زاویه‌ای جدید ببیند و در نتیجه داستانی تاثیرگذار و روایتی بکر در هر قسمت، خلق کند.

از دیگر ویژگی‌های این اثر، فضاسازی قابل‌قبول است که حس لازم را به‌خوبی انتقال می‌دهد و با این‌که کتاب، شخصیت‌پردازی مطلوبی ندارد، فضاسازی‌های درست و داستان‌های ملموس، بیش‌تر بار کتاب را بر دوش می‌کشند؛ و سوژه‌هایی متنوع که فضای هر داستان را با داستان‌های دیگر متفاوت کرده است، پایان‌بندی‌های تکان‌دهنده، عدم وجود پراکنده‌گویی، سانتیمانتالیسم متعارف، بررسی دقیق پیچیدگی‌های روابط خانوادگی و اجتماعی، تعادل بین شخصیت‌های اصلی و فرعی و پیرنگ‌های قوی از نقاط قوت این مجموعه می‌باشد که کاستی‌های اثر را کمرنگ کرده است.

در مجموع، کتاب «فکرهای خصوصی» با داستان‌هایی سرراست، ملموس، منسجم و هم‌آهنگ، ارزش وقت گذاشتن برای طیف وسیعی از مخاطبان علاقه‌مند به داستان معاصر را دارد و اثری قابل اعتنا را به مخاطب ارائه می‌کند.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

از فروپاشی خانواده‌ای می‌گوید که مجبور شد او را در مکزیک بگذارد... عبور از مرز یک کشور تازه، تنها آغاز داستان است... حتی هنگام بازگشت به زادگاهش نیز دیگر نمی‌تواند حس تعلق کامل داشته باشد... شاید اگر زادگاهشان کشوری دموکرات و آزاد بود که در آن می‌شد بدون سانسور نوشت، نویسنده مهاجر و آواره‌ای هم نبود ...
گوته بعد از ترک شارلوته دگرگونی بزرگی را پشت سر می‌گذارد: از یک جوان عاشق‌پیشه به یک شخصیت بزرگ ادبی، سیاسی و فرهنگی آلمان بدل می‌شود. اما در مقابل، شارلوته تغییری نمی‌کند... توماس مان در این رمان به زبان بی‌زبانی می‌گوید که اگر ناپلئون موفق می‌شد همه اروپای غربی را بگیرد، یک‌ونیم قرن زودتر اروپای واحدی به وجود می‌آمد و آن‌وقت، شاید جنگ‌های اول و دوم جهانی هرگز رخ نمی‌داد ...
موران با تیزبینی، نقش سرمایه‌داری مصرف‌گرا را در تولید و تثبیت هویت‌های فردی و جمعی برجسته می‌سازد. از نگاه او، در جهان امروز، افراد بیش از آن‌که «هویت» خود را از طریق تجربه، ارتباطات یا تاریخ شخصی بسازند، آن را از راه مصرف کالا، سبک زندگی، و انتخاب‌های نمایشی شکل می‌دهند. این فرایند، به گفته او، نوعی «کالایی‌سازی هویت» است که انسان‌ها را به مصرف‌کنندگان نقش‌ها، ویژگی‌ها و برچسب‌های از پیش تعریف‌شده بدل می‌کند ...
فعالان مالی مستعد خطاهای خاص و تکرارپذیر هستند. این خطاها ناشی از توهمات ادراکی، اعتماد بیش‌ازحد، تکیه بر قواعد سرانگشتی و نوسان احساسات است. با درک این الگوها، فعالان مالی می‌توانند از آسیب‌پذیری‌های خود و دیگران در سرمایه‌گذاری‌های مالی آگاه‌تر شوند... سرمایه‌گذاران انفرادی اغلب دیدی کوتاه‌مدت دارند و بر سودهای کوتاه‌مدت تمرکز می‌کنند و اهداف بلندمدت مانند بازنشستگی را نادیده می‌گیرند ...
هنر مدرن برای او نه تزئینی یا سرگرم‌کننده، بلکه تلاشی برای بیان حقیقتی تاریخی و مقاومت در برابر ایدئولوژی‌های سرکوبگر بود... وسیقی شوئنبرگ در نگاه او، مقاومت در برابر تجاری‌شدن و یکدست‌شدن فرهنگ است... استراوینسکی بیشتر به سمت آیین‌گرایی و نوعی بازنمایی «کودکانه» یا «بدوی» گرایش دارد که می‌تواند به‌طور ناخواسته هم‌سویی با ساختارهای اقتدارگرایانه پیدا کند ...