پازل‏‌هایی از یک تمام ناتمام | هم‌میهن


مجموعه‌داستان «فکرهای خصوصی»، اثر یاسمن خلیلی‌فرد، نویسنده‌ی ایرانی است که توسط انتشارات ققنوس منتشر شده است. از این کتاب اگرچه در مقایسه با اقبالی که رمان‌های بلند این نویسنده از سوی مخاطب داشته، استقبال کم‌تری صورت گرفته اما بااین‌‌حال در زمره‌ی مجموعه‌های داستانی موفق اخیر قرار گرفته و تا امروز به چاپ سوم رسیده است.

فکرهای خصوصی»، اثر یاسمن خلیلی‌فرد،

این کتاب شامل مجموعه داستان‌هایی است با درون‌مایه‌‌های مشترک که قطعات گمشده‌ی هر داستان، در داستانی دیگر با مضمونی متفاوت پیدا می‌شود. قصه‌هایی با راوی‌‌هایی از جنس‌های مختلف که در کنار هم، یک اثر واحد را ساخته‌اند و با نثری روان و خوش‌خوان، مخاطب را به دنبال خود می‌کشانند؛ هرچند لحن شخصیت‌های داستان، گاهی بسیار شبیه به هم شده که می‌تواند ضعف در شخصیت‌پردازی اثر تلقی شود.

یاسمن خلیلی‌فرد قلم پرکششی دارد، معمولاً در رمان‌هایش به جزئیات بسیار توجه می‌کند و به آن‌ها به‌طور مفصل می‌پردازد؛ بحران‌های میانسالی همیشه از دغدغه‌هایش بوده و برخلاف این‌که خودش هنوز در جوانسالی است، دنیای میانسالی را به خوبی به تصویر می‌کشد. او در آثارش ازجمله همین کتاب به درستی، جهان مدرن و سنتی شخصیت‌هایش را تلفیق می‌کند و از هر نوع شعار و کلیشه می‌پرهیزد.

اما باید این نکته را خاطرنشان کرد که هیچ‌یک از داستان‌های این مجموعه تم مشخصی ندارد و ژانر داستان‌ها در بلاتکلیفی است. ریتم روایت‌ها کُند است و در قصه‌ها‌ی متفاوت، شاهد هیچ فراز‌وفرود قابل‌توجهی نیستیم و داستان‌ها نقطه‌ی اوج قابل‌ملاحظه‌ای ندارند و تقریباً به‌صورت خطی و یکنواخت پیش می‌روند و فاقد تعلیق مناسب هستند.

«فکرهای خصوصی» پر از داستان‌ها، مونولوگ‌ها و دیالوگ‌های پُر مصداق در زندگی همه‌ی ماست که از دل جامعه‌ی ایرانی بیرون آمده و به‌همین‌علت مخاطب می‌تواند با روایت‌ها و قهرمان‌های‌شان هم‌ذات‌پنداری کرده و ارتباط برقرار کند.

مضامینی مثل کودکی، ازدواج، جدایی، ازخودگذشتگی، سردرگمی، آشفتگی‌های ذهنی، انتقام، ناکامی، عشق، نفرت، حسرت و مرگ نقش پررنگی در این یازده داستان دارند و نویسنده موفق شده که این مفاهیم ازلی و ابدی را از زاویه‌ای جدید ببیند و در نتیجه داستانی تاثیرگذار و روایتی بکر در هر قسمت، خلق کند.

از دیگر ویژگی‌های این اثر، فضاسازی قابل‌قبول است که حس لازم را به‌خوبی انتقال می‌دهد و با این‌که کتاب، شخصیت‌پردازی مطلوبی ندارد، فضاسازی‌های درست و داستان‌های ملموس، بیش‌تر بار کتاب را بر دوش می‌کشند؛ و سوژه‌هایی متنوع که فضای هر داستان را با داستان‌های دیگر متفاوت کرده است، پایان‌بندی‌های تکان‌دهنده، عدم وجود پراکنده‌گویی، سانتیمانتالیسم متعارف، بررسی دقیق پیچیدگی‌های روابط خانوادگی و اجتماعی، تعادل بین شخصیت‌های اصلی و فرعی و پیرنگ‌های قوی از نقاط قوت این مجموعه می‌باشد که کاستی‌های اثر را کمرنگ کرده است.

در مجموع، کتاب «فکرهای خصوصی» با داستان‌هایی سرراست، ملموس، منسجم و هم‌آهنگ، ارزش وقت گذاشتن برای طیف وسیعی از مخاطبان علاقه‌مند به داستان معاصر را دارد و اثری قابل اعتنا را به مخاطب ارائه می‌کند.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

کتاب جدید کانمن به مقایسه موارد زیادی در تجارت، پزشکی و دادرسی جنایی می‌پردازد که در آنها قضاوت‌ها بدون هیچ دلیل خاصی بسیار متفاوت از هم بوده است... عواملی نظیر احساسات شخص، خستگی، محیط فیزیکی و حتی فعالیت‌های قبل از فرآیند تصمیم‌گیری حتی اگر کاملاً بی‌ربط باشند، می‌توانند در صحت تصمیمات بسیار تاثیر‌گذار باشند... یکی از راه‌حل‌های اصلی مقابله با نویز جایگزین کردن قضاوت‌های انسانی با قوانین یا همان الگوریتم‌هاست ...
لمپن نقشی در تولید ندارد، در حاشیه اجتماع و به شیوه‌های مشکوکی همچون زورگیری، دلالی، پادویی، چماق‌کشی و کلاهبرداری امرار معاش می‌کند... لمپن امروزی می‌تواند فرزند یک سرمایه‌دار یا یک مقام سیاسی و نظامی و حتی یک زن! باشد، با ظاهری مدرن... لنین و استالین تا جایی که توانستند از این قشر استفاده کردند... مائو تسه تونگ تا آنجا پیش رفت که «لمپن‌ها را ذخایر انقلاب» نامید ...
نقدی است بی‌پرده در ایدئولوژیکی شدن اسلامِ شیعی و قربانی شدن علم در پای ایدئولوژی... یکسره بر فارسی ندانی و بی‌معنا نویسی، علم نمایی و توهّم نویسنده‌ی کتاب می‌تازد و او را کاملاً بی‌اطلاع از تاریخ اندیشه در ایران توصیف می‌کند... او در این کتاب بی‌اعتنا به روایت‌های رقیب، خود را درجایگاه دانایِ کل قرار داده و با زبانی آکنده از نیش و کنایه قلم زده است ...
به‌عنوان پیشخدمت، خدمتکار هتل، نظافتچی خانه، دستیار خانه سالمندان و فروشنده وال‌مارت کار کرد. او به‌زودی متوجه شد که حتی «پست‌ترین» مشاغل نیز نیازمند تلاش‌های ذهنی و جسمی طاقت‌فرسا هستند و اگر قصد دارید در داخل یک خانه زندگی کنید، حداقل به دو شغل نیاز دارید... آنها از فرزندان خود غافل می‌شوند تا از فرزندان دیگران مراقبت کنند. آنها در خانه‌های نامرغوب زندگی می‌کنند تا خانه‌های دیگران بی‌نظیر باشند ...
تصمیم گرفتم داستان خیالی زنی از روستای طنطوره را بنویسم. روستایی ساحلی در جنوب شهر حیفا. این روستا بعد از اشغال دیگر وجود نداشت و اهالی‌اش اخراج و خانه‌هایشان ویران شد. رمان مسیر رقیه و خانواده‌اش را طی نیم قرن بعد از نکبت 1948 تا سال 2000 روایت می‌کند و همراه او از روستایش به جنوب لبنان و سپس بیروت و سپس سایر شهرهای عربی می‌رود... شخصیت کوچ‌داده‌شده یکی از ویژگی‌های بارز جهان ما به شمار می‌آید ...