احترام به آزادی | آرمان امروز


حکایت زندگی پدران و پسران در تاریخ ادبیات جهان ید طولایی دارد. چه مضامین اشعار و نمایش‌نامه‌ باشد، چه روایت‌هایی در قالب رمان‌های معروف دنیا که با وجود گذر سالیان زیادی از عمر خلق آن‌ها، اما همچنان خواننده و طرفدار و منتقد خود را دارد. یکی از این آثار شاخص، رمان «خرمگس» [The Gadfly] نوشته‌ اتل لیلیان وینیچ [ethel lilian voynich] است که در سال 1897 میلادی برای اولین‌بار منتشر شد. در ایران نیز این کتاب برای بار نخست در سال 1341 با ترجمه‌ خسرو همایون‌پور از سوی نشر امیرکبیر منتشر شد؛ ترجمه‌ای که هم‌چنان معتبرترین ترجمه این رمان است.

خلاصه رمان خرمگس» [The Gadfly] نوشته‌ اتل لیلیان وینیچ [ethel lilian voynich]

داستان «خرمگس» از چه قرار است که از پسِ یک قرن همچنان خوانده می‌شود و مخاطب خود را دارد؟ آرتور برتون، یک مسیحی متعصب انگلیسی است که برای آموزش کشیش‌شدن به ایتالیا سفر می‌کند و در آن‌جا با کشیشی به‌نام پدر مونتالی رابطه‌ صمیمانه‌ای برقرار می‌کند؛ رابطه‌ای استاد و شاگردی یا حتی پدر و پسری که سالیان زیادی ادامه پیدا می‌کند.. آرتور در این مدت از کاتولیک‌بودن صرف‌نظر و ایتالیا را ترک می‌کند. مدتی را در سختی و دوری می‌گذراند اما با شوری انقلابی مجدداً برمی‌گردد و تصمیم می‌گیرد روزنامه‌نگار شود، و در مجلات طنز آثار خود را با نام مستعار خرمگس منتشر کند. او در نوشته‌هایش ایده‌های رادیکالی را منتشر می‌کند.

بعد از مدتی همان کشیش اول از کلیسا می‌‌رود و کشیش جدیدی جایگزین او ‌می‌شود. این کشیش جدید یک جاسوس است و اعترافات آرتور را لو می‌دهد. همین عاملی می‌شود برای دستگیری این مرد جوانِ انقلابی. مدتی را در زندان سپری می‌کند اما بعد از آزادشدن متوجه می‌شود همه او را مقصر می‌دانند و کسی نگاه بی‌گناه‌بودن نسبت به او ندارد. این حس باعث سرخورده بودن آرتور جوان می‌شود. در میانه‌ همین اتفاقات و شرایط آرتور نامه‌ای از مادرش پیدا می‌کند که در آن پرده از این راز برداشته می‌شود که ‌پدر مونتالی، کشیش، پدر واقعی اوست. این خبر چنان روی آرتور تاثیر می‌گذارد که او تصمیم می‌گیرد دست به یک خودکشی صوری می‌زند. سیزده سال بعد با نام مستعار خرمگس برمی‌گردد. او به‌دلیل قدرت نویسندگی بالایی که دارد مورد توجه اعضای حزب قرار می‌گیرد. سال‌ها پنهانی زندگی‌کردن باعث ایجاد تغییراتی در ظاهر و باطن آرتور شده، چنان‌که که علاوه بر مورد توجه قرارگرفتن نزد مردم، جما، معشوقه‌اش، دوباره به او علاقه‌مند می‌شود.

در «خرمگس» زندگی آرتور در کنار پدر مونتالی کشیش در طی سالیان 30 تا 40 قرن نوزدهم، یعنی زمان فعالیت سازمان ایتالیای جوان برای ما روایت می‌شود. سرنوشت پنهانی این دو زیر سایه‌ اوضاع اجتماعی، سیاسی ایتالیا و اتفاقاتی که این دو شخصیت به‌طور موازی اما دور از هم از سر می‌گذرانند. موضوعات و مسائلی که در این قصه مطرح می‌شود چون؛ عشق، دوست‌داشتن، شجاعت، وفادارماندن به دوست، امید و عذاب وجدان به زیباترین و خواندنی‌ترین حالت ممکن مسبب خلق یک داستان شده‌اند. در رمان «خرمگس» آزادی بسیار محترم است و کسی در رسیدن به آزادی در آن روزگاران ایتالیا، ترس از مرگ ندارد. کتابی که در آن عشق ارزش والایی دارد و مسیحیت ارزش خود را از دست می‌دهد.

با توجه به این‌که قصه راجع به یک جوان انقلابی است، می‌توان به قصه به‌عنوان اثری سیاسی نگریست؛ امری که موجب شهرت کتاب در جماهیر شوروی شد و بیش از سه میلیون نسخه فروخت و چند نسخه سینمایی نیز از روی آن ساخته شد. اما جدا از مضمون سیاسی، عشق و دوست‌داشتن در طی مسیر روایت داستان به نحوی جاخوش کرده که نمی‌شود از روابط عاطفی و عاشقانه‌ای که مابین شخصیت‌ها شکل گرفته و عشق به آزادی که در وجودشان نهادینه شده، به‌راحتی عبور کرد و آن را نادیده گرفت. نحوه‌ روایت زندگی شخصیت‌های اصلی رمان یعنی آرتور و کشیش در ابتدای قصه که آن‌ها غرق در ایمان پاک به مسیحیت در طبیعتی زیبا به‌سر می-برند و گذشت زمان و تغییر نگاه و زندگی این دو نفر و در انتها مرتدشدن آرتور و دیوانه‌شدن پدر مونتالی، این روند اوج‌و‌فرود زندگی شخصیت‌ها یکی از بی‌نظیرترین ویژگی‌های «خرمگس» است. گفت‌وگوهای بین شخصیت‌ها در شرایط و موقعیت‌های مختلف و مجادله و بحث‌های متعدد مابین آن‌ها نیز یکی دیگر از بخش‌های خواندنی این اثر محسوب می‌شود.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

از فروپاشی خانواده‌ای می‌گوید که مجبور شد او را در مکزیک بگذارد... عبور از مرز یک کشور تازه، تنها آغاز داستان است... حتی هنگام بازگشت به زادگاهش نیز دیگر نمی‌تواند حس تعلق کامل داشته باشد... شاید اگر زادگاهشان کشوری دموکرات و آزاد بود که در آن می‌شد بدون سانسور نوشت، نویسنده مهاجر و آواره‌ای هم نبود ...
گوته بعد از ترک شارلوته دگرگونی بزرگی را پشت سر می‌گذارد: از یک جوان عاشق‌پیشه به یک شخصیت بزرگ ادبی، سیاسی و فرهنگی آلمان بدل می‌شود. اما در مقابل، شارلوته تغییری نمی‌کند... توماس مان در این رمان به زبان بی‌زبانی می‌گوید که اگر ناپلئون موفق می‌شد همه اروپای غربی را بگیرد، یک‌ونیم قرن زودتر اروپای واحدی به وجود می‌آمد و آن‌وقت، شاید جنگ‌های اول و دوم جهانی هرگز رخ نمی‌داد ...
موران با تیزبینی، نقش سرمایه‌داری مصرف‌گرا را در تولید و تثبیت هویت‌های فردی و جمعی برجسته می‌سازد. از نگاه او، در جهان امروز، افراد بیش از آن‌که «هویت» خود را از طریق تجربه، ارتباطات یا تاریخ شخصی بسازند، آن را از راه مصرف کالا، سبک زندگی، و انتخاب‌های نمایشی شکل می‌دهند. این فرایند، به گفته او، نوعی «کالایی‌سازی هویت» است که انسان‌ها را به مصرف‌کنندگان نقش‌ها، ویژگی‌ها و برچسب‌های از پیش تعریف‌شده بدل می‌کند ...
فعالان مالی مستعد خطاهای خاص و تکرارپذیر هستند. این خطاها ناشی از توهمات ادراکی، اعتماد بیش‌ازحد، تکیه بر قواعد سرانگشتی و نوسان احساسات است. با درک این الگوها، فعالان مالی می‌توانند از آسیب‌پذیری‌های خود و دیگران در سرمایه‌گذاری‌های مالی آگاه‌تر شوند... سرمایه‌گذاران انفرادی اغلب دیدی کوتاه‌مدت دارند و بر سودهای کوتاه‌مدت تمرکز می‌کنند و اهداف بلندمدت مانند بازنشستگی را نادیده می‌گیرند ...
هنر مدرن برای او نه تزئینی یا سرگرم‌کننده، بلکه تلاشی برای بیان حقیقتی تاریخی و مقاومت در برابر ایدئولوژی‌های سرکوبگر بود... وسیقی شوئنبرگ در نگاه او، مقاومت در برابر تجاری‌شدن و یکدست‌شدن فرهنگ است... استراوینسکی بیشتر به سمت آیین‌گرایی و نوعی بازنمایی «کودکانه» یا «بدوی» گرایش دارد که می‌تواند به‌طور ناخواسته هم‌سویی با ساختارهای اقتدارگرایانه پیدا کند ...